Кундалик ҳаётда агрессия одатда қуйидагилар билан боғланади:
Ким ўз хоҳиши билан ўта дағал ва қўпол инсон сифатида танилмоқчи? Деярли ҳеч ким. Аммо, назарда тутилганидек, бу унчалик ҳам ёмон эмас!
Агрессия — бу ўз хоҳишингизни ифода қилиш акти. Ҳатто дарсда қўл кўтариб жавоб бериш ҳам агрессияни ифодалаш ҳисобланади. Йиғилишда раҳбарга жавоб қайтариш, турмуш ўртоққа "йўқ" дейиш — буларнинг барчаси соғлом ва конструктив агрессия мисолидир. Ҳаётда кичик ва катта вазиятларда ҳар куни агрессия бизга зарур.
Агрессияни ҳис қилишга ўзингизга рухсат бериш орқали, сиз ўз хоҳишларингиз ва эҳтиёжларингизга етишасиз. Танангиз сизга эҳтиёжларни қондиришни талаб қилиб сигнал беради. Агар сиз танангиз билан яхши алоқада бўлсангиз, бу эҳтиёжларни ҳис қилиб, ўз вақтида қондиришга ҳаракат қиласиз. Лекин, агар танангиз билан алоқада бўлмасангиз ва ҳис-туйғуларни доим жиловлаб юрсангиз, бу эҳтиёжлар қарорлар қабул қилиш жараёнида ўз ўрнига эга бўлмайди. Натижада, ички зўриқиш пайдо бўлади ва вақт ўтиши билан бу зўриқиш хавотир ва ғазабга айланиб бораверади. Бу шундаки, кун келиб сиз бу ғазабни аниқ ҳис қила бошлайсиз.
Агрессияни бошқариш кўникмасини эгаллаганингиздан кейин, кўп нарсаларга эришиш осон эканлигига ҳайрон қоласиз! Баъзан шунчаки хоҳишингизни ошкор қилиш, ёрдам сўраш кифоя бўлиши мумкин. Албатта, ёрдам сўраш рад этиш ва ранжиш эҳтимолини юзага келтиради, лекин бу бошқа бир мавзу. Асосийси, биринчи қадамни ташлаб, терапияга келишдир.
Ким ўз хоҳиши билан ўта дағал ва қўпол инсон сифатида танилмоқчи? Деярли ҳеч ким. Аммо, назарда тутилганидек, бу унчалик ҳам ёмон эмас!
Агрессияни ҳаётий энергия сифатида қабул қилиш
Терапияда агрессия инсон эҳтиёжларини қондиришга ёрдам берувчи ҳаётий энергия сифатида қаралади. Асосийси — ўзингизда агрессияни тан олиш ва уни эркин ифодалаш ҳуқуқига эга эканлигингизни ҳис қилиш ҳамда бу жараёнларда ўз масъулиятингизни англашдир.Агрессия — бу ўз хоҳишингизни ифода қилиш акти. Ҳатто дарсда қўл кўтариб жавоб бериш ҳам агрессияни ифодалаш ҳисобланади. Йиғилишда раҳбарга жавоб қайтариш, турмуш ўртоққа "йўқ" дейиш — буларнинг барчаси соғлом ва конструктив агрессия мисолидир. Ҳаётда кичик ва катта вазиятларда ҳар куни агрессия бизга зарур.
Агрессия энергияси ва унинг фойдалилиги
Агрессиянинг энергияси кучли ва ҳаракатга солувчи. Соғлом агрессияни бошқариш кўплаб шахсий натижаларга эришиш ва ҳаётда, жамиятда ва карьерада илгарилаш учун имконият яратади.Агрессияни ҳис қилишга ўзингизга рухсат бериш орқали, сиз ўз хоҳишларингиз ва эҳтиёжларингизга етишасиз. Танангиз сизга эҳтиёжларни қондиришни талаб қилиб сигнал беради. Агар сиз танангиз билан яхши алоқада бўлсангиз, бу эҳтиёжларни ҳис қилиб, ўз вақтида қондиришга ҳаракат қиласиз. Лекин, агар танангиз билан алоқада бўлмасангиз ва ҳис-туйғуларни доим жиловлаб юрсангиз, бу эҳтиёжлар қарорлар қабул қилиш жараёнида ўз ўрнига эга бўлмайди. Натижада, ички зўриқиш пайдо бўлади ва вақт ўтиши билан бу зўриқиш хавотир ва ғазабга айланиб бораверади. Бу шундаки, кун келиб сиз бу ғазабни аниқ ҳис қила бошлайсиз.
Зўриқишни енгишнинг икки усули
Бу пайтда икки сценарий рўй бериш мумкин:- Инсон тўсатдан бақириқ ва жанжалларга берилиб кетади. У узоқ вақт пушаймон бўлиши мумкин бўлган қарамасдан, эмоционал қарорлар қабул қилади.
- Ёки, камдан-кам ҳолларда, ўзини қониқтирмайдиган нарсаларни тушуниб етиб, эҳтиёжларини конструктив тарзда, режали ва хотиржам йўлда қондиришга ҳаракат қилади.
Агрессияни бошқариш учун мунтазам машқ
Бундай ҳолатларнинг олдини олиш учун ўз агрессиянгизни бошқариш бўйича мунтазам машқ қилиш зарур. Бу ерда танангиз билан боғланиш ва "Мен нима хоҳлайман?" саволи муҳим аҳамиятга эга.Агрессияни бошқариш кўникмасини эгаллаганингиздан кейин, кўп нарсаларга эришиш осон эканлигига ҳайрон қоласиз! Баъзан шунчаки хоҳишингизни ошкор қилиш, ёрдам сўраш кифоя бўлиши мумкин. Албатта, ёрдам сўраш рад этиш ва ранжиш эҳтимолини юзага келтиради, лекин бу бошқа бир мавзу. Асосийси, биринчи қадамни ташлаб, терапияга келишдир.