Онгсиз жараёнлар агрессияни бошқаришда муҳим роль ўйнайди. Бундай жараёнлар биз агрессияни чақирувчи вазиятларга дуч келганимизда автоматик тарзда ишга тушади.
Онгсиз Режалар
- "Уриш ёки қочиш" реакцияси: Биз таҳдидни ҳис қилганимизда, организмимиз ҳаракатга тайёргарлик кўради: юрак тезроқ ура бошлайди, нафас тезлашади, мушаклар тортилади. Бу хавфга тез жавоб қайтаришимизга ёрдам беради.
- "Қотиб қолиш" реакцияси: Ушбу реакцияда биз ҳаракатланишни тўхтатамиз ва хавфдан ёширинган ҳолда ҳимояланишга ҳаракат қиламиз. Бу, агар агрессорга қарши кураш ёки ундан қочиш имконияти бўлмаса, фойда беради.
- "Қўллаб-қувватлаш" реакцияси: Бу жараён яқин инсонлардан ёрдам ва ҳимоя излашни ўз ичига олади. Биз ёрдам сўрашимиз ёки улар билан бирга бўлиш орқали ўзимизни хавфсизроқ ҳис қилишимиз мумкин.
Агрессияни Бошқариш Бўйича Маслахатлар
- Фикрларни бошқаринг: Ғазаб ёки ғашлик пайдо бўлаётганини сезганингизда, диққатингизни бошқа нарсага қаратинг. Масалан, ўнгача санаш ёки чуқур нафас олиш мумкин.
- Негатив ҳис-туйғуларга сабаб бўладиган вазиятлардан қочинг: Агар маълум бир инсон ёки вазият сизда агрессияни пайдо қилса, ундан қочишга ҳаракат қилинг.
- Релаксация техникасини қўлланг: Медитация, йога, массаж каби машқлар кучланишни енгиш ва тинчланишга ёрдам беради.
- Қўллаб-қувватловчи одамлар билан мулоқотда бўлинг: Яхши дўстлар ва яқинлар оғир дамларда қўллаб-қувватловчи суянч бўлиши мумкин.
- Мутахассисга мурожаат қилинг: Агар ўзингиз мустақил равишда агрессияни бошқара олмасангиз ёки у ҳаётингизга аралашиб, унга таъсир қилса, психолог ёки психотерапевтга мурожаат қилинг. Улар агрессиянгизнинг сабабларини тушунишда ёрдам беради ва уни енгишнинг самарали усулларини таклиф этадилар.