Ақлдан озиш қўрқуви

Ақлдан озиш, ақлни йўқотиш, ўзини назорат қила олмаслик ёки ўзини йўқотиш қўрқуви – бу узоқ муддатли ташвиш ва асабийликнинг кўп тарқалган ҳамроҳларидир. Ақлдан озиш қўрқуви келажакнинг йўқлиги, азобларнинг орқага қайтмаслиги, руҳий касалликка чалинганлик, дориларга боғлиқлик ва ўзини ҳимоя қилиш қобилиятини йўқотиш билан боғлиқ бўлади.

Ақлдан озиш қўрқувининг сабаби

Ақлдан озиш қўрқуви узоқ давом этган асабийлик, ташвиш ва стресс фонида пайдо бўлади. Бунинг икки асосий сабаби бор:

1. Асаб тизимининг чарчаши, бу ҳолат дереализация/деперсонализация ва онгнинг хиралашишига олиб келади.
2. Бу ҳолатнинг эмоционал баҳоси ва унинг таъсирига эътибор қаратиш.

Одатда, бу давомли асабийлик (стресс)дан бошланади, у асаб тизимини чарчата бошлайди. Асаб тизими ресурслари тугаганда, дереализация, деперсонализация ва онгнинг хиралашиши ҳолати пайдо бўлади, бу ақлдан озишнинг хатарли аломати сифатида қабул қилинади. Инсон бу ҳолатга қўрқувни ва кучли эътиборни боғлайди, бу ҳолатни янада ёмонлаштиради ва паника ҳужумларига олиб келиши мумкин.

Ақлдан озиш қўрқувининг чуқур сабаблари

Ақлдан озиш қўрқуви чуқур ички муаммолар билан боғлиқ. Ушбу муаммоларга қуйидагилар киради:

• Ўзини рўёбга чиқаришнинг йўқлиги
• Келажакдаги манзараларни кўролмаслик
• Ҳаётдан қониқмаслик
• Муносабатлардан қониқмаслик
• Ҳаётда муваффақиятга эришмасликдан қўрқиш
• Меҳрли одамларга ўз қадрини исботлаш истаги
• Ҳаёт режаларини амалга оширолмасликдан қўрқиш

Баъзида ушбу чуқур муаммолар ўзаро боғлиқ бўлиши мумкин. Масалан, ўзини рўёбга чиқаришнинг йўқлиги ва ҳаётда муваффақиятга эришмаслик қўрқуви биргаликда инсонни асабийликка олиб келади, бу эса ақлдан озиш қўрқувига сабаб бўлади.

Хулоса
Ақлдан озиш қўрқуви ҳақиқий ақлдан озишга олиб келмайди. Асаб тизимининг чарчаши нормал реакциядир ва ақлдан озишга ёки хавфли хатти-ҳаракатларга олиб келмайди. Ақлдан озиш қўрқувини енгиш учун унинг чуқур сабаблари билан ишлаш керак.