Ушбу мақолани мен аввал эълон қилинган, шикастланиш ҳақидаги мақолалар циклимдан кейин ёзишга қарор қилдим (ушбу мақола охирида ҳаволани келтираман) ва, гарчи мавзумиз депрессия ҳақида бўлса ҳам, анаклитик депрессиянинг табиати шикастланган ички ядродан – шикастланган Эгодан келиб чиқади.
Анаклитик депрессия нимадан иборат?
Анаклитик депрессия – бу турдаги депрессия кичик болаларда онаси ёки бола парвариши билан боғлиқ асосий шахснинг эммоционал алоқасининг узоқ муддатли йўқлиги ёки етишмаслиги натижасида ривожланади. Ушбу термин 1940-йилларда психоаналитик Рене Шпитс томонидан киритилган бўлиб, у болаларни шифохонадаги даволаниш ва оналаридан ажратилиш оқибатларини ўрганган.
Катталарда анаклитик депрессия
Озиқлантирувчи шахсни (ота-она, шерик, фарзанд) йўқотишда шахсда экстремал реакция пайдо бўлиши мумкин. Кўпинча, шиддатли депрессия ҳолатида одам ҳатто ўз жонига қасд қилиши мумкин. Бироқ, Фрейд бундай ҳолатларни депрессив деб атамайди, балки уни мотам деб атайди. Унинг ўзи депрессия ва меланхолия ўртасида фарқ қилмаган. Унинг учун меланхолия патологик ҳолат, депрессия эса оддий мотамнинг қайғуси эди. Қаршилик унинг издошларининг ишларида пайдо бўлган.
Болаларда анаклитик депрессия
Анаклитик депрессия асосан кичик болаларда, онадан узоқ бўлиш ёки унинг эммоционал парвариши йўқлиги натижасида келиб чиқади. Бу ҳолатда бола ўзини осонлик билан ташлаб қўяди, пассив бўлиб қолади ва атрофга қизиқишини йўқотади.
Депрессиянинг белгилари
Анаклитик депрессия билан оғриган болаларда ва катталарда қуйидаги аломатлар кузатилиши мумкин:
Бундай депрессияга сабаб бўлиши мумкин бўлган ҳолатлар қуйидагича:
Анаклитик депрессияни даволашда психиатр ёки невролог билан биргаликда психологик ёрдам талаб қилинади. Жуда кўп ҳолларда оила билан ишлаш ҳам талаб қилинади. Эммоционал алоқа қайта тикланиши ва мунтазам парвариш кўрсатилиши керак.
Қўллаб-қувватлашнинг аҳамияти
Бундай ҳолатда азият чекаётган шахслар яқинларининг қўллаб-қувватишига муҳтож. Уларнинг ёрдами билан уларнинг эмоционал қийинчиликларига ёрдам бериш, уларнинг мувозанатли ва соғлом ҳаётига қайтишларини таъминлаш жуда муҳим.
Анаклитик депрессия нимадан иборат?
Анаклитик депрессия – бу турдаги депрессия кичик болаларда онаси ёки бола парвариши билан боғлиқ асосий шахснинг эммоционал алоқасининг узоқ муддатли йўқлиги ёки етишмаслиги натижасида ривожланади. Ушбу термин 1940-йилларда психоаналитик Рене Шпитс томонидан киритилган бўлиб, у болаларни шифохонадаги даволаниш ва оналаридан ажратилиш оқибатларини ўрганган.
Катталарда анаклитик депрессия
Озиқлантирувчи шахсни (ота-она, шерик, фарзанд) йўқотишда шахсда экстремал реакция пайдо бўлиши мумкин. Кўпинча, шиддатли депрессия ҳолатида одам ҳатто ўз жонига қасд қилиши мумкин. Бироқ, Фрейд бундай ҳолатларни депрессив деб атамайди, балки уни мотам деб атайди. Унинг ўзи депрессия ва меланхолия ўртасида фарқ қилмаган. Унинг учун меланхолия патологик ҳолат, депрессия эса оддий мотамнинг қайғуси эди. Қаршилик унинг издошларининг ишларида пайдо бўлган.
Болаларда анаклитик депрессия
Анаклитик депрессия асосан кичик болаларда, онадан узоқ бўлиш ёки унинг эммоционал парвариши йўқлиги натижасида келиб чиқади. Бу ҳолатда бола ўзини осонлик билан ташлаб қўяди, пассив бўлиб қолади ва атрофга қизиқишини йўқотади.
Депрессиянинг белгилари
Анаклитик депрессия билан оғриган болаларда ва катталарда қуйидаги аломатлар кузатилиши мумкин:
- Апатия ва ваҳима;
- Овқатдан бош тортиш;
- Уйқусизлик ва уйқуга боғлиқ муаммолар;
- Жисмоний ва эммоционал кечикишлар;
- Ижтимоий изоляцияга мойиллик.
Бундай депрессияга сабаб бўлиши мумкин бўлган ҳолатлар қуйидагича:
- Она ёки озиқлантирувчи шахснинг узоқ муддатли йўқлиги;
- Оилавий йўқотишлар ёки оилани тарк қилиш;
- Жисмоний мавжудлик бўлса ҳам эммоционал эътиборнинг етишмаслиги;
- Травматик ҳолатлар.
Анаклитик депрессияни даволашда психиатр ёки невролог билан биргаликда психологик ёрдам талаб қилинади. Жуда кўп ҳолларда оила билан ишлаш ҳам талаб қилинади. Эммоционал алоқа қайта тикланиши ва мунтазам парвариш кўрсатилиши керак.
Қўллаб-қувватлашнинг аҳамияти
Бундай ҳолатда азият чекаётган шахслар яқинларининг қўллаб-қувватишига муҳтож. Уларнинг ёрдами билан уларнинг эмоционал қийинчиликларига ёрдам бериш, уларнинг мувозанатли ва соғлом ҳаётига қайтишларини таъминлаш жуда муҳим.