Болалар ва ўсмирларда депрессия: симптомлари, диагностикаси, терапияси

Депрессия — бу болалар ва ўсмирларга таъсир этиши мумкин бўлган жиддий ҳолат бўлиб, уларнинг эмоционал ва хулқ-атворига салбий таъсир қилади. Муаммони вақтида аниқлаш ва самарали даволаш ёрдамида болаларга ушбу қийин ҳолатни енгиб ўтишга ёрдам бериш мумкин.

Болалар ва ўсмирларда депрессиянинг асосий симптомлари​

• Эмоционал ўзгаришлар: доимий қайғу, йиғлашчанлик, асабийлик.
• Ижтимоий изоляция: дўстлар билан мулоқот қилишдан узоқлашиш, ўйинларга қизиқишнинг йўқолиши.
• Соматик симптомлар: бош оғриқлари, қорин оғриқлари, аниқ сабабсиз чарчоқ.
• Ўқишдаги муаммолар: баҳоларнинг пасайиши, ўқишга бўлган қизиқишнинг йўқолиши.
• Ошқозон ёки уйқу ўзгаришлари: ҳаддан ташқари очлик ёки иштаҳанинг йўқолиши, уйқусизлик ёки ҳаддан ташқари кўп ухлаш.
• Суицидал фикрлар: ўлим ҳақида гапириш ёки ўзига зарар етказишга ҳаракат қилиш.

Болаларда депрессияни аниқлаш​

Депрессияни аниқлаш учун қуйидаги йўллар тавсия этилади:

1. Кузатув: ота-оналар ва ўқитувчилар боланинг хулқ-атворидаги ўзгаришларга эътибор қаратишлари керак.
2. Мулоқот: боланинг кайфияти ва ҳолатини билиш учун саволлар бериш керак.
3. Махсус мутахассисларга мурожаат қилиш: психологлар ва психиатрлар тестлар ва суҳбатлар орқали аниқ диагностика қиладилар.

Даволаш усуллари​

1. Психотерапия:
   • Когнитив-хулқ-атвор терапияси (КХТ) болаларга салбий фикрлар билан курашишга ёрдам беради.
   • Ўйин терапияси кичик ёшдаги болалар учун самаралидир.
2. Дори-дармонлар билан даволаш:
   • Антидепрессантлар фақат оғир депрессия ҳолатларида шифокор назоратида тайинланади.
3. Оилавий қўллаб-қувватлаш:
   • Ота-оналар ва яқинлар даволаш жараёнига фаол равишда қўшилиб, болага хавфсиз ва қўллаб-қувватловчи муҳит яратишлари керак.

Қўллаб-қувватлашнинг аҳамияти​

• Ота-оналар: боланинг ҳаётида фаол иштирок этиш, унинг ташвишларига диққат билан қараш.
• Ўқитувчилар: мактабда қулай муҳит яратиш.
• Дўстлар: самимий мулоқот ва ижтимоийлашувга ёрдам бериш.

Хулоса​

Болалар ва ўсмирларда депрессияга эътибор ва профессионал ёндашув зарур. Психотерапия, дори-дармонлар ва атрофдагиларнинг қўллаб-қувватлашини ўз ичига олган комплекс даволаш боланинг ҳаёти сифатини яхшилаш ва мустаҳкам натижаларга эришишга ёрдам беради.

 

[Nigora]

Ха, ростан ҳам, депрессия болалар ва ўсмирларга таъсир қилиши мумкин бўлган жиддий муаммо ҳисобланади. Бундай ҳолатларда ота-оналар ва мутахассислар ўртасида ҳамкорлик жуда муҳим. Когнитив-хулқ-атвор терапияси (КХТ) билан маслаҳатлашиш болаларга уларнинг салбий фикрларига қарши курашиш ҳамда уларнинг хулқ-атвор ва эмоционал ҳолатларини яхшилашга ёрдам беради. Шу билан бирга, ўйин терапияси кичик ёшдаги болалар учун жуда фойдали бўлиши мумкин, чунки у болага ўзини эркин ифода этишга ёрдам беради.

Ота-оналар ва ўқитувчилар боланинг ўзаро алоқаларида доимо етіборли бўлишлари ва фаол суҳбатлашишлари керак. Боланинг эҳтиёжлари ва кайфиятини тушуниш учун улар билан мулоқот қилиш муҳимдир. Агар депрессиянинг шакилини илғаб қолишса, махсус мутахассисларга мурожаат қилиш тавсия этилади.

Даволаш жараёнида оилавий қўллаб-қувватлов вазифаси жуда аҳамиятлидир. Оила аъзолари болага хавфсиз муҳит яратиш ва унинг ҳис-туйғуларини тушунишга ҳаракат қилишлари жуда керак. Бу боланинг ўзини ёлғиз сезишидан сақлаш ва даволаш жараёнини енгиллаштиришга ёрдам беради.

Хулоса қилганда, болалар ва ўсмирларда депрессияни аниқлаш ва даволаш зарур ва бу жараёнда жамоавий ёндошув муҳим аҳамият касб этади. Тўғри ёрдам болаларга уларнинг ҳаёт сифатини яхшилаш ва соғлом келажак яратиш учун имкониятни беради.