Мактаб вақти яқинлашганида ота-оналар болаларини қандай қилиб ўқишга қизиқтириш ҳақида ўйлашади: бола ўқишни исташи, унга ёқиши ёки камида бунинг аҳамиятини тушуниб, ҳаракат қилиши керак. Аммо, кўпинча ота-оналар мотивация бериш жараёнида турли хатоларга йўл қўядилар.
— Алдаш ва қўрқитиш
Агар сиз бундай усуллардан фойдалансангиз, болангиз билан бўлган боғлиқлик ва ишончингиз йўқолади.
— Мактаб ҳақида салбий фикр билдириш
Баъзи ота-оналар болаларини мактабга тайёрлашда қуйидагича фикр билдирадилар: "Мактабга борасан, ўша ерда икки оласан, ҳамма сендан кулгувчи бўлади". Бундай гаплар болада мактабга нисбатан салбий муносабатни шакллантиради, мотивация ҳеч қачон пайдо бўлмайди.
— Эътиборсизлик
Баъзи ота-оналар боланинг ёмон баҳолари учун ундан хафа бўлиб, уни эътибор ва муҳаббатдан маҳрум қиладилар. Лекин бола икки ёки уч олгани учун ёмон бўлиб қолмадими? У сизнинг муҳаббатингизга сазовор эмасми? Аксинча, бундай пайтда бола сизнинг қўллаб-қувватлашингизга муҳтож! Унга ёрдам беринг, қучоқланг, биргаликда сукут сақланг ёки гаплашинг — энг муҳими, уни четлатманг!
— Муваффақиятсизликка дастурлаш
Агар сиз болангизга "ўқимасанг, сендан ҳеч нарса чиқмайди" десангиз, бу унинг ўзини қийматсиз деб билишини шакллантиради. Бола ҳар қандай муваффақиятсизликда қўлни тушириб қўяди ва кичик тўсиқлар олдида таслим бўлади.
— Моддий мотивация
Ота-оналар баъзан боланинг яхши баҳолари учун пул беришни одат қиладилар: кунлик "беш"лик учун 100 сўм, семестр учун — 5000 сўм. Бироқ, бундай ёндашув охирида бола ўқиш учун эмас, балки пул учун ҳаракат қилади. Моддий қадриятлар бола ҳаётида 10-20% ташкил этса, қолган ҳаммаси инсон қадриятларига боғлиқ. Болага ўқиш шунчаки қизиқ бўлиши керак.
— Ортиқча талаблар қўйиш
Баъзида ота-оналар боласини еринмоқда деб ўйлайдилар, аммо аслида бунга аниқ сабаблар бўлиши мумкин: интеллектуал ривожланишнинг ўзига хослиги, касаллик ёки чарчоқ каби омиллар.
— Фазодан ортиқча банд қилиш
Ҳозирги ота-оналар болаларнинг кундалик фаолиятини жуда зич режалаштиришни ёқтирадилар. Бу боланинг руҳиятига салбий таъсир қилиши мумкин ва у ҳеч қандай машғулотга қизиқишни йўқотиши мумкин.
— Алдаш ва қўрқитиш
Агар сиз бундай усуллардан фойдалансангиз, болангиз билан бўлган боғлиқлик ва ишончингиз йўқолади.
— Мактаб ҳақида салбий фикр билдириш
Баъзи ота-оналар болаларини мактабга тайёрлашда қуйидагича фикр билдирадилар: "Мактабга борасан, ўша ерда икки оласан, ҳамма сендан кулгувчи бўлади". Бундай гаплар болада мактабга нисбатан салбий муносабатни шакллантиради, мотивация ҳеч қачон пайдо бўлмайди.
— Эътиборсизлик
Баъзи ота-оналар боланинг ёмон баҳолари учун ундан хафа бўлиб, уни эътибор ва муҳаббатдан маҳрум қиладилар. Лекин бола икки ёки уч олгани учун ёмон бўлиб қолмадими? У сизнинг муҳаббатингизга сазовор эмасми? Аксинча, бундай пайтда бола сизнинг қўллаб-қувватлашингизга муҳтож! Унга ёрдам беринг, қучоқланг, биргаликда сукут сақланг ёки гаплашинг — энг муҳими, уни четлатманг!
— Муваффақиятсизликка дастурлаш
Агар сиз болангизга "ўқимасанг, сендан ҳеч нарса чиқмайди" десангиз, бу унинг ўзини қийматсиз деб билишини шакллантиради. Бола ҳар қандай муваффақиятсизликда қўлни тушириб қўяди ва кичик тўсиқлар олдида таслим бўлади.
— Моддий мотивация
Ота-оналар баъзан боланинг яхши баҳолари учун пул беришни одат қиладилар: кунлик "беш"лик учун 100 сўм, семестр учун — 5000 сўм. Бироқ, бундай ёндашув охирида бола ўқиш учун эмас, балки пул учун ҳаракат қилади. Моддий қадриятлар бола ҳаётида 10-20% ташкил этса, қолган ҳаммаси инсон қадриятларига боғлиқ. Болага ўқиш шунчаки қизиқ бўлиши керак.
— Ортиқча талаблар қўйиш
Баъзида ота-оналар боласини еринмоқда деб ўйлайдилар, аммо аслида бунга аниқ сабаблар бўлиши мумкин: интеллектуал ривожланишнинг ўзига хослиги, касаллик ёки чарчоқ каби омиллар.
— Фазодан ортиқча банд қилиш
Ҳозирги ота-оналар болаларнинг кундалик фаолиятини жуда зич режалаштиришни ёқтирадилар. Бу боланинг руҳиятига салбий таъсир қилиши мумкин ва у ҳеч қандай машғулотга қизиқишни йўқотиши мумкин.