Дентофобия (стоматологлардан қўрқиш)

2023 йил ёзида ВЦИОМ томонидан ўтказилган сўров натижаларига кўра, россияликларнинг 80% турли фобиялар ва қўрқувлардан азият чекканликларини тан олишган. Энг кенг тарқалганлари баландликдан, илонлардан, чуқурликдан ва сув ҳавзаларидан қўрқиш бўлган. Ушбу қўрқувлар орасида стоматологлардан қўрқиш ҳам биринчи ўнталикка кирган.

Дентофобия
Кўплаб одамлар учун тиш шифокорлари ва стоматологик процедуралар қўрқувни келтириб чиқаради. Агар қўрқув ваҳима ва паника даражасига етса, бу дентофобия деб аталади. Стоматологлар бошқа врачларга қараганда кўпроқ қўрқинч туғдиради.

Дентофобиянинг сабаблари
Кўпинча, дентофобиянинг сабаблари ўтмишдаги травматик тажрибага боғлиқ. Бундай фобия одатда 30-35 ёшдан ошган одамларда кўпроқ учрайди. Улар биринчи бор тиш шифокорига борганларида нохуш тажрибаларни бошдан кечиришган. Кўпчилик секин ишлайдиган бормашиналар, ёмон анестезия (ёки унинг йўқлиги) ва бошқа қийинчиликларни эслайди.

Фобиянинг намоён бўлиши
Психологияда дентофобия учта тоифага бўлинади:

• Енгил. Бу ҳолат 80% ҳолларда учрайди. Ташвиш, қўрқув кузатилади, аммо бемор ўзини назорат қила олади ва муолажага тўсқинлик қилмайди.
• Ўртача. Бемор қўрқув билан ўз-ўзини бошқаришда қийинчиликка дуч келади. У енгил седатив препаратлардан фойдаланиши мумкин. Муолажа тугаши билан белгилар ҳам йўқолади.
• Оғир. Паника стоматолог олдида эмас, балки бир неча кун олдин бошланади. Муолажа вақтида бемор юракнинг тез уриши, бош айланиши, кўнгил айниши, нафас олиш муаммолари, паника ҳужумларини бошдан кечиради. Ҳатто хушдан кетиш ҳолати ҳам кузатилиши мумкин.

Дентофобия нафақат беморнинг саломатлигига, балки шифокорнинг ишлаш имкониятига ҳам таъсир қилиши мумкин. Масалан, болалар шовқин қилиб, чиқиб кетишга ҳаракат қилса, катталар шифокорнинг қўлларини ногоҳий суришлари ёки жағларини ёпиб олишлари мумкин.

Бундай ҳолатлар жароҳатга олиб келиши мумкин.