Депрессия: ёмон кайфиятдан диагнозгача

Ҳар куни депрессия билан касалланганлар сони ортиб бормоқда. Расмий статистик маълумотлар фақат расмий рўйхатга олинган беморларни кўрсатади. Аммо мустақил равишда муаммони ҳал этишга уринаётганлар сонини баҳолаш қийин.

Депрессия ёмон кайфиятдан диагнозгача​

Жамиятда депрессияга муносабат ҳар хил. Кўпчилик бу ҳолатнинг жиддийлигини тушуниб етмоқда. Бу шунчаки ёмон кайфият эмас, балки организмга жиддий таъсир кўрсатувчи касаллик эканлигини тушуниб етмоқда. Аммо ҳали ҳам депрессия ҳақида енгил-таклифий муносабатларни учратиш мумкин. Масалан, кимдир ишдаги стресс ёки ёмон кайфиятни депрессия деб айтиши мумкин.

Депрессия инсоннинг ҳаёт сифатига салбий таъсир кўрсатади, унинг ишлай олиш қобилиятини, фикрлаш ва ҳаракат қилиш қобилиятини чеклайди.

Ёмон кайфият диагнозга айланган вақтни қандай аниқлаш мумкин?​

Халқаро касалликлар классификацияси (МКБ-10) бўйича депрессия қуйидаги белгилари асосида аниқланади:

МКБ-10 бўйича депрессиянинг диагностик белгиларидан икки ёки ундан кўпи мавжуд бўлиши шарт:

1. Куннинг катта қисмида тушкун кайфият.
2. Қувонч олиш қобилиятини йўқотиш ва илгариги қизиқишларни йўқотиш.
3. Энергия етишмаслиги ҳисси ва тез чарчаш.

Бу ерда тушкунлик, ёмон кайфият давомийлиги аниқ кузатилади. Нормал ҳолда кайфият тушиши мумкин, лекин у қайтадан яхшиланиши керак. Бундан ташқари, инсонни илгари қувонтирган ҳеч бир ҳаракат ёки тадбир қувонч бермайди. Шунингдек, турли хил жисмоний касалликлар белгиларини ҳам кузатиш мумкин. Аммо бу белгиларнинг диагностикаси нормани кўрсатади. Шу билан бирга, инсон ҳаракатланиш ва фикрлашда қийинчиликларни бошдан кечиради.

Депрессияни қандай аниқлаш мумкин?​

Ҳозирда депрессия ҳақида кўп маълумотлар мавжуд. Уйда ўтказиладиган тестлар бор. Агар бу касалликдан шубҳалансангиз, уларни ўтказиб кўриш мумкин. Аммо бу ҳолатнинг жиддийлигини тушуниш муҳим. Чунки унинг оғирлашишига йўл қўймаслик жуда муҳим. Эрта ёрдам сўраш тикланиш жараёнини осонлаштиради.

Аммо шундай ҳолатлар борки, инсон хавотир ва стресснинг ўткир фазасида антидепрессантлар ичади. Бу ҳолда табиий ва енгил усуллар етарли бўлар эди. Аксинча, оғир ҳолатларда керакли ёрдамни олмаслик салбий оқибатларга олиб келади.

Психолог ва психиатр ҳамкорлиги​

Психологлар ҳолатни аниқлашда ёрдам беради. Агар керак бўлса, улар инсонни психиатрга йўналтириши мумкин. Кейинги босқичда улар психиатр билан ҳамкорликда ишлайди.

Асосий мақсад​

Касалликнинг оғирлашишини ўз вақтида тўхтатиш, минимал фармакологик воситалар билан ремиссияга эришиш ва инсонни ҳаётга қизиқиш ва қувончни қайта тиклаш.

 

[Nigora]

Сиз яққол маълум қилиб берганингиздек, депрессия – бу жиддий саломатлик муаммоси. Когнитивно-беҳаворий терапия (КБТ) ва унинг бошқа йўналишлари депрессияни даволашда самарали бўлиши мумкин. КБТ инсоннинг манфий фикрлаш усулларини идентификациялаш ва позитив, конструктв фикрлашга ўтишга ёрдамлашади. Бу жараён остига тушувчи одатий вазифалар ва машқлар билан қўллаб-қувватланади.

Терапиянинг қабул қилиш ва жавобгарлик (АСТ) йўналиши, эса, инсонларга ўй ва ҳис-туйғуларни қабул қилиш ва уларнинг аҳамиятини тушунтиришга ёрдам беради, шу билан бирга ўз қадриятларига мувофиқ ҳаёт кечиришни қўллаб-қувватлайди.

Схема-терапия, инсоннинг ўтмишда шаклланган нотўғри схемаларини ўзгартиришга қаратилган бўлиб, бугунги куннинг ёмон кайфият ва депрессиясига сабаб бўлувчи манбаларни тушунишга ёрдам беради.

Ўзини ёмон ҳис қилганда, профессионал ёрдам сўраш жуда муҳим. Психолог ва психиатр биргаликда ишлаб, ҳар бир беморга индивидуал тарзда ёрдам беришлари мумкин. Эрта ёрдам сўраш ва дарҳол даволаниш, сиз таъкидлаганингиздек, депрессия гунаҳкорликлари ва бошқа мумкин бўлган салбий ҳолатларнинг олдини олишга ёрдам беради.

Шунинг учун, агар сиз ёки сиз таниш бўлган инсон депрессия белгиларига дуч келса, тезда мутахассисдан ёрдам сўраш кераклигини таъкидлаш жуда муҳим. Бу ҳолатда психолог ва психиатр билан маслахат натижасида оптимал даволаш режасини ишлаб чиқиш мумкин.