Депрессия — бу жиддий руҳий ҳолат бўлиб, у узоқ вақт давомида ғам-ғусса, умидсизлик ҳисси ва ҳаётга бўлган қизиқишни йўқотиш билан намоён бўлади. У умумий соғлиқ ҳолатига, кундалик одатларга ва атрофдагилар билан муносабатларга таъсир кўрсатиши мумкин.
Ташвишли депрессия: Депрессия симптомлари доимий хавотир ва тарсоқлик ҳисси билан бирлашади.
Туғруқдан кейинги депрессия: Аёлларда туғруқдан кейин ривожланади ва ўта оғир ҳис-туйғуларни ўз ичига олади, бола парвариши билан боғлиқ қийинчиликларни ўз ичига олиши мумкин.
Мавсумий аффектив бузилиш (МАБ): Фасллар ўзгариши билан боғлиқ бўлиб, асосан куз-қиш даврида, ёруғлик шароити ёмонлашганда намоён бўлади.
Дистимия: Камроқ, лекин узоқ давом этадиган симптомлар билан характерланадиган сурункали депрессия шакли, йиллар давомида давом этиши мумкин.
Биполяр бузилиш: Депрессия даврлари маник ёки гипомания даврлари билан алмашиниб туради.
Депрессия турлари
Меланхолик депрессия: Чуқур қайғу, қизиқиш ва лаззатни йўқотиш билан характерланади, кўпинча иштаҳани йўқотиш ва уйқусизлик каби жисмоний симптомлар билан бирга келади.Ташвишли депрессия: Депрессия симптомлари доимий хавотир ва тарсоқлик ҳисси билан бирлашади.
Туғруқдан кейинги депрессия: Аёлларда туғруқдан кейин ривожланади ва ўта оғир ҳис-туйғуларни ўз ичига олади, бола парвариши билан боғлиқ қийинчиликларни ўз ичига олиши мумкин.
Мавсумий аффектив бузилиш (МАБ): Фасллар ўзгариши билан боғлиқ бўлиб, асосан куз-қиш даврида, ёруғлик шароити ёмонлашганда намоён бўлади.
Дистимия: Камроқ, лекин узоқ давом этадиган симптомлар билан характерланадиган сурункали депрессия шакли, йиллар давомида давом этиши мумкин.
Биполяр бузилиш: Депрессия даврлари маник ёки гипомания даврлари билан алмашиниб туради.
Қандай қилиб аниқлаш мумкинки, бу сизда депрессия?
Депрессия симптомлари турлича бўлиши мумкин, лекин мана баъзи умумий белгилари:- Доимий ғам-ғусса, бўшлиқ ёки умидсизлик ҳисси.
- Илгариги қизиқарли фаолиятларга бўлган қизиқишни йўқотиш.
- Иштаҳада ўзгаришлар (камайиши ёки кўпайиши).
- Уйқуда муаммолар (уйқусизлик ёки ортиқча уйқучанлик).
- Чарчоқ ва энергия етишмаслиги.
- Айбдорлик ёки кучсизлик ҳисси.
- Концентрация ёки қарор қабул қилишда қийинчиликлар.
- Ўлим ёки ўз жонига қасд қилиш ҳақида ўйлаш.
Қандай қилиб ўзингизга ёрдам бериш мумкин?
- Соғлиғингизга эътибор беринг: Тўғри овқатланиш, жисмоний фаоллик ва мунтазам уйқу – бу жисмоний ва руҳий фаровонликнинг асосидир.
- Тоза ҳавода вақт ўтказинг: Ташқарида, айниқса қуёшли кунларда сайр қилиш кайфиятни яхшилашга ёрдам беради.
- Яқинлар билан мулоқот қилинг: Ҳис-туйғуларингизни дўстлар ёки оила аъзолари билан бўлишинг. Яқинларингизнинг қўллаб-қувватлаши жуда муҳим.
- Алкогол ва наркотиклардан четланинг: Бу моддалар депрессияни ёмонлаштириши мумкин.
- Релаксация усулларини амалда қўлланг: Йога, медитация ва нафас олиш машқлари стрессни камайтиришга ёрдам беради.
- Ҳоббингиз билан шуғулланинг: Сизга ёқадиган машғулотлар учун вақт ажратинг, ҳатто улар аввалгадай завқ бермаса ҳам.