Депрессия — бу инсоннинг нафақат бошқалардан, балки ўзидан ҳам чуқур яшириниши мумкин бўлган ҳолатдир. Унинг аслида тўсиб қўйилган агрессия ётади.
Нега депрессия агрессия билан боғлиқ?
- Депрессия кўпинча инсоннинг истак ва эҳтиёжларининг қондирилмаслиги натижасида юзага келади.
- Агар инсон ўз ғазабини ёки нохуш ҳис-туйғуларини ифода эта олмаса, уларни ичга "йўналтиради".
- Бу ички босим ҳис-туйғуларнинг сўнишига, апатия ва ўз-ўзини айблашга олиб келади.
Тўсиб қўйилган агрессиянинг кўринишлари
- Ўзингизга қаратиш:
- Одам ўзини ноқобил ёки ноқулай деб ҳисоблайди.
- Доимий равишда ўз-ўзини айблайди ва танқид қилади.
- Бошқаларга қаратиш:
- Жамият, яқинлар ёки ҳаёт шароитига қарши ғазаб.
- Инсон ўз ҳаётидан қониқмайди ва буни бошқаларда кўради.
- Чуқур ётган қўрқув ва нохушлик:
- Инсон келажакдан қўрқади ёки ўз имкониятларини амалга ошира олмайди.
Депрессияда агрессияни қандай англаш мумкин?
- Замонга муносабатни кузатиш:
- Агар ҳаётда ҳамма нарса "қора" кўринишда бўлса, бу тўсиб қўйилган ҳис-туйғулар белгиси бўлиши мумкин.
- Қайта-қайта пайдо бўладиган фикрлар:
- Агар доимий равишда ўз-ўзини танқидлаш ёки ёмон ҳолатларда ўзингизни айблашга мойиллик бўлса.
- Ҳаракатсизлик ва апатия:
- Депрессия кўпинча инсонни ҳаракатсиз ва беҳаракат ҳолатга солиб қўяди.
Депрессияни енгишнинг йўллари
1. Сабабларни тушуниш
- Ҳис-туйғуларни англаб етиш: ғазаб, нохушлик ёки қўрқувнинг келиб чиқиш манбасини топиш.
- Бу жараёнда психотерапевт ёрдами муҳим.
2. Агрессияни соғлом йўл билан ифода этиш
- Бадиий ижод, спорт ёки ёзиш орқали ҳис-туйғуларни ифода этиш.
- Инсон ҳис-туйғуларини "чиқариб ташласа", ички босим камаяди.
3. Комплекс ёндашув
- Биологик омилларни ҳисобга олиш: антидепрессантлар ёки бошқа дори воситалари зарур бўлиши мумкин.
- Психотерапия ва медикаментоз даволаш биргаликда самарали натижа беради.
4. Ижтимоий қўллаб-қувватлаш
- Оила ва яқинлар билан мулоқот қилишнинг аҳамияти катта.
- Яқинлар билан ҳис-туйғулар билан бўлишиш стрессни камайтиради.