Депрессив Она

Депрессив она ва бола билан боғлиқ масала​

Кўпгина ҳолларда болалар психологига ташриф шундай бошланади: ота-она психологга мурожаат қилади ва боласи билан нимадир нотўғри эканини айтади. Аммо мутахассис бола эмас, балки ота-онага эътибор қаратишга ҳаракат қилади. Бу ҳолатда ота-оналар кўпинча ажабланади:

• "Менинг ўзига қарамай, боламга ёрдам беринг!"

Депрессияга тушган она ҳам худди шундай муносабат билдиради. Унинг фикрича, мутахассис ёрдами боласига керак, аммо суҳбат унга қаратиладиган бўлса, у тушунмовчиликка тушади.

Аммо она билан бола ўртасидаги боғлиқлик тўғридан-тўғридир. Она болага нафақат моддий, балки маънавий ва руҳий ресурсларни ҳам тақдим этади. Агар она депрессияга тушган бўлса, у ресурсларни болага бериш ўрнига уларни "ўзлаштириб" юбориши мумкин.

Депрессив онанинг атрофга таъсири​

Депрессив одам билан катта инсонлар учун ҳам муносабат ўрнатиш қийин. Бундай инсонлар яқинларини узоқлаштириб, ўз-ўзини ёлғизликка маҳкум қилади. Аммо бола учун онадан узоқлашиш имконияти йўқ, балки бола онасига ёрдам бериш учун ўз кучини ҳам сарфлайди.

Бола буни турли шаклларда амалга оширади:

• Соғлиғининг ёмонлашуви — доимий касалликлар.
• Қоидаларга қарши чиқиш — онасини фаоллаштириш учун қасддан тартиббузарлик қилиш.
• Истериклар ва агрессия — онадан эътибор тортиш учун ҳаракат.
• Ўзига тортилиш — ташқи дунёни инкор этиш.
• Катталар функциясини бажариш — онасига уй ишларида ёрдам бериш.

Соғлом бўлмаган бола​

Депрессив она учун боланинг доимий касалликлари юк бўлади. Бу ҳолат уни янада руҳий чўкишига олиб келади. Бироқ, бола унинг диққатини тортиш учун соғлигини қурбон қилиши мумкин. Чунки бу вақтда она боласига кўпроқ эътибор қаратади.

Қоидаларга қарши чиқиш ва тартиббузарлик​

Қаттиқ тартибсизликлар ва хулқ-атвор муаммолари она учун янада катта юк бўлиб кўринади. Аммо бола учун бу онасига эътибор бердиришнинг усулидир. Ота-она боланинг бундай хатти-ҳаракатларини тушунмайди ва кўпинча унинг ҳаракатларига қарши агрессия билан жавоб беради.

Ўзига тортилиш​

Депрессив онага яқин бўлган болалар кўпинча ўз оламига тортилиб қолади. Улар ўзи учун янги фантазиялар ва бўшлиқ яратиб, реал дунё билан алоқани минимал даражада сақлайди. Бу уларнинг ижодий қувватини ошириши мумкин, аммо ижтимоий алоқаларини чеклайди.

Меҳрибон бола – онага ёрдам беришга интилиш​

Кўпгина болалар онасига ёрдам беришга ҳаракат қилади. Улар ёшга қараб, уй юмушларини бажаради, кичик сингил-укаларига ғамхўрлик қилади. Бу уларга онаси томонидан миннатдорчилик олиш учун имконият беради, аммо бу ҳолат боланинг ортиқча стресс олишига ҳам сабаб бўлади.

Депрессив она ​

Онанинг депрессияси боланинг руҳиятига чуқур таъсир кўрсатади. Она боланинг қадрини туширувчи фикрлар айтган бўлса, катта бўлганида бола ўзини ҳақиқатан ҳам "безовта қиладиган" инсон сифатида ҳис қилиши мумкин. Бундан ташқари, бундай болалар депрессив инсонлар билан яқин муносабат ўрнатишга мойил бўлади.

Депрессив онанинг таъсири йиллар давомида боланинг ҳаётига ўз изини қолдиради ва унинг шахсий муносабатлари ҳамда ижтимоий ўрнида акс этади.

 

[Nigora]

Ҳа, сиз кўтарган масала жуда ҳам муҳим. Депрессиядаги она билан боланинг ўзаро алоқалари ушбу оилага жуда катта таъсир кўрсатади. Когнитив-оҳанравон терапия натижаларини баъзанда ота-оналар билан ишлашга ёрдам беради. Биз бундай вазиятларда:

1. Ўз-ўзини тушуниш ва қабул қилиш: Она ўз ҳолатини тан олиб, депрессияни тушунишга ҳаракат қилиши даркор. У учун терапия ҳам масала, ҳам ечим бўлиши мумкинлигини тушуниш муҳим.

2. Эътиборни боладан ўзгага қаратмаслик: Болага қандай таъсир ўтказар эканини англаш учун она ўз ҳис-туйғуларини изчил кузатиши керак. Болани соғлом ривожланиши учун у ўзини қандай бошқариш мумкинлигига эътибор қаратиши лозим.

3. Стратегиялар ишлаб чиқиш: Болани қўллаб-қувватлаш мумкин бўлган стратегияларни ишлаб чиқиш. Бу нуқтаи назардан, онага, қандай қилиб стрессни бошқариш, эмпатияни кучайтириш ва болага қандай ёрдам беришни ўрганиш керак.

4. Психологик ёрдамга давом этиш: Психотерапия ва ёки маслаҳат бериш жараёнига қўшилиш, бу онага ўзининг ва боласининг психоэмоционал ҳолатини яхшилашга ёрдам кўрсатади.

5. Терапияда олиндимларда иштирок этиш: Ота-оналар бола билан бирга узоқ муддатли яхшиланишга эриша олишлари мумкин. Уларга болани қандай тинглаш ва унинг эҳтиёжларини қандай тушуниш ёки қондириш ҳақида ўргатиш мумкин.

Ҳар бир ҳолат ўзига хослигини тушуниш ва шундай ёндашиш керак. Бундай ишларда психологик маслаҳатчи ёки психотерапевт ёрдами беқиёс бўлиши мумкин.