Депрессия. Реакция яқинлар

Депрессия нафақат унга дуч келган одамнинг ҳаётига, балки унинг яқинлари ва оила аъзолари ҳаётига ҳам таъсир қилади. Аслида, бу ҳолатни тушуниш жуда қийин, чунки ташқи кўринишда барча нарса жойида, аммо инсоннинг ички дунёсини тушуниш осон эмас.

Тушунмовчилик ва нотўғри ёндошувлар​

Кўпинча яқинлари шундай ҳис қилади: "Ҳеч нима қилмасдан шундай аҳволга тушиб қолди, энди ўзини йиғиб олиши керак". Аммо депрессияни оддий чарчоқ ёки руҳий чарчоқ билан солиштириб бўлмайди. Бу ҳолатни тушунмаган яқинлар қуйидаги хатоларни қилади:

• Қиёслаш: "Бошқаларга қараганда сенинг ҳеч қандай муаммон йўқ, улар қандай яшаяпти?"
• Қаршилаш: "Ҳар доим нолийсан, бу хеч кимга ёқмайди."
• Насихат: "Позитив фикрла, сенга ҳаммаси яхши бўлади."
• Чоралар таклифи: "Бошқа нарса билан машғул бўл, шунда ўтиб кетади."
• Эътиборсизлик: "Қадимда одамлар бундай нарсалар ҳақида ўйламасди."

Депрессиядаги инсоннинг ҳислари ва унинг ҳолати​

Инсон депрессия ҳолатида ўзига ёрдам бера олмаслиги мумкин. У атроф-муҳитни бошқалар сингари ҳис қила олмайди. Масалан:

• Ҳис-туйғулар йўқолиши: Кўз ўнгидаги дунё унга қизиқ бўлмайди.
• Қувватнинг йўқлиги: У ҳатто кунига оддий ишларни бажариш учун ҳам куч топа олмайди.

Бу ҳолатни тушуниш учун қуйидаги метафорани кўриб чиқинг:

• Қоронғу кўзойнак: Яқинлар қорин тойфида гуллар хидига завқланиши мумкин, лекин депрессиядаги инсон бундай завқланишдан маҳрум. Унда барча нарса қоронғу, ҳеч қандай ранг йўқ, ҳатто ҳаракат қилиш ҳам оғир.

Ёрдам бериш учун тавсиялар​

1. Қўллаб-қувватлашга тайёр эканингизни билдиринг: Сиз унинг ёнида эканингизни ва ёрдам беришга тайёр эканингизни айтиб қўйинг.
2. Носихат қилманг: Унга маслаҳатлар беришдан ёки уни фаолиятга чорлашдан эҳтиёт бўлинг. Бу акс таъсир қилиши мумкин.
3. Ҳамдард бўлинг: Шунчаки уни тингланг. Зарур бўлса, унинг қўлини ушлаб, бирга сукут сақланг.
4. Ҳеч қандай босим қилманг: Унинг вазиятини ўзгартишга уриниш ўрнига, уни шундайлигича қабул қилинг.

Қувват манбаи бўлинг​

Энг муҳими, инсонга унинг қийинчиликларига қарамай сизнинг уни яхши кўришингизни билдиринг. Бу қийин даврларда инсон учун энг зарур нарса.

"Сенинг ёнингдаман. Агар сенга керак бўлса, мен бу ердаман." — Бу гаплар депрессиядаги инсон учун энг қувватбахш гаплардан биридир.

 

[Nigora]

Депрессия ҳақида ёзганларингиз жуда муҳим ва чуқур. Ҳақиқатда, депрессия билан яшаётган инсонлар ва уларнинг яқинлари учун вазиятни тушуниш осон эмас. Бундай вазиятларда яқинларининг ҳамдард ва қўллаб-қувватлашлари жуда муҳим. Қуйидаги тавсияларингиз — қўллаб-қувватлашга тайёр бўлиш, носихат қилишдан қочиш, тинланиш ва ҳамдард бўлиш — депрессиядаги инсонга ёрдам беришнинг асосий усулларидир.

Ушбу вазиятда, сиз ёзганидек, фақатгина яқинлар эмас, балки мутахассислар ёрдами ҳам керак бўлиши мумкин. Когнитивно-поведенческая терапия ва унинг турли йўналишлари, масалан, терапия қабул қилиш ва масъулият, шундай вазиятда ёрдам бериши мумкин. Бундай терапиялар инсоннинг ҳис-туйғулари ва фикрлаш усулларини ўзгартиришга, уларни қабул қилишга ёрдам беради.

Барчамиз учун муҳим нарса — атрофимиздаги инсонларни тушуниб, уларни қўллаб-қувватлашдир. Бундай ҳолатлар нафақат инсоннинг ўзи, балки унинг яқинлари учун ҳам қаттиқ синовдир. Қўллаб-қувватлаш ва ҳамдардлик бундай синовларни енгишда катта куч бўлиши мумкин.