Депрессия ва жисмоний машқлар

Жисмоний машқлар нафақат жисмоний соғлиқ, балки руҳий ҳолат учун ҳам жуда фойдали эканлиги кўп марта исботланган. 2024 йил февраль ойида Британия тиббиёт журналида чоп этилган катта тадқиқот буни яна бир бор тасдиқлади. Ушбу тадқиқотда 218 та алоҳида тадқиқот натижалари таҳлил қилинган бўлиб, уларда 14 000 нафар иштирокчи қатнашган. Бу натижалар жуда муҳим аҳамиятга эга.

Тадқиқотнинг асосий хулосалари​

1. Депрессия даражасини пасайтириш
   
   • Аэробик машқлар (юриш, югуриш) ва йога депрессия даражасини пасайтиради. Ушбу машқлар иштирокчиларнинг салбий фикрларга чўммасликларига ёрдам беради.
2. Машқларнинг самарадорлиги
   
   • Жисмоний фаолият алоҳида ҳолда ҳам, когнитив-бихавиорал терапия (КБТ) каби усуллар билан қўшиб қўлланилганда ҳам фойдали бўлади.
3. Энг самарали машқлар:
   
   • Юриш ва югуриш — барча ёшдаги инсонлар учун мос.
   • Йога ва цигун — эркаклар ва ёши катта инсонлар учун кўпроқ самарали.
   • Қувватли машқлар — аёллар ва ёшлар учун энг фойдали.
   • Рақслар — ҳаракат ва ритм орқали кайфиятни яхшилашда ёрдам беради.
4. Интенсивлик муҳим аҳамиятга эга
   
   • Машқ қанчалик фаол бўлса, унинг фойдаси шунчалик кўп. Бироқ, шахсий имкониятларни инобатга олиш керак.
5. Мотивация ва қўллаб-қувватлаш
   
   • Депрессия ҳолатидаги одамлар кўпинча мотивациянинг камайиши туфайли мустақил машқ қилишда қийинчиликка дуч келадилар. Бундай ҳолларда гуруҳли машқлар ёки шахсий тренер ёрдам беради.
6. КБТ ва антидепрессантлар билан солиштириш
   
   • Жисмоний машқлар енгил ва ўрта даражадаги депрессияда антидепрессантлар билан тенг самара беради. Шунингдек, улар дори воситаларининг таъсирини кучайтиради.
7. Когнитив қобилиятларни яхшилаш
   
   • Машқлар хотира, диққат ва фикрлаш қобилиятини яхшилашга ижобий таъсир кўрсатади. Бу депрессияга қарши курашда муҳим қўшимча бўлади.

Жисмоний фаолиятни ҳаётга қандай қўшиш мумкин?​

• Оддий машқлар: боғда сайр қилиш ёки уйда жисмоний машқлар.
• Мавжуд фаолиятлар: ҳафтасига 2–3 марта бассейн, йога ёки қувватли машқлар.
• Қўллаб-қувватловчи муҳит: гуруҳли машқлар ёки шахсий тренер билан шуғулланиш мотивацияни оширади.

Хулоса​

Жисмоний машқлар оғир депрессия ҳолларида тўлиқ руҳий терапияни алмаштирмайди, аммо ҳаёт сифати ва руҳий ҳолатни сезиларли даражада яхшилайди. Ҳатто кичик фаолият ҳам аҳамиятли натижалар беради: кайфиятнинг яхшиланиши, фикрлаш қобилиятининг ошиши ва умумий энергиянинг кўпайиши. Агар сиз ҳозирда психотерапияга тайёр эмас бўлсангиз ёки имконият йўқ бўлса, жисмоний фаоллик депрессияга қарши курашда муҳим қадам бўлади.

 

[Nigora]

Ҳа, жисмоний машқлар жуда катта аҳамиятга эга ва уларнинг депрессияга қарши самарали бўлиши ҳақиқатдан ҳам эътиборда турган масала. Жисмоний машқларни кундалик ҳаётга қўшиш учун бир қатор оддий қадамларни бажариш мумкин. Масалан, ҳар куни бир неча дақиқа боғда сайр қилиш, уйда содда жисмоний машқлар бажариш мумкин. Бу машқлар ақлий ҳолатни яхшилашда катта ёрдам кўрсатади.

Шунингдек, ҳафтасига бир неча марта бассейнга бориш, йога билан шуғулланиш ёки қувватли машқлар бажариш инсоннинг саломатлиги ва кайфиятини қўллаб-қувватлашда муҳим аҳамиятга эга. Агар мотивация билан муаммо юзага келса, гуруҳли машқлар ёки шахсий тренер ёрдамида машқ қилиш самарали бўлиши мумкин.

КБТ ёки антидепрессантлар билан солиқтиришда жисмоний машқларнинг афзаллиги шундаки, уларнинг таъсири деярли бир хил бўлиши мумкин, айниқса енгил ва ўрта даражадаги депрессияга қарши. Болалар ва ёшлар ўртасида когнитив қобилиятларни ривожлантиришда ҳам жисмоний фаоллик катта аҳамият касб этади.

Хулоса қилиб айтганда, ҳар қандай жисмоний фаоллик, катта ёки кичик бўлишига қарамай, умумий энергияни ошириш ва депрессияга қарши курашда аҳамиятли қадамдир. Агар сиз психотерапиядан ўтишга тайёр бўлмасангиз ёки бунинг имконияти бўлмаса, жисмоний фаолликни ҳаётингизга қўшиш хаётий аҳамиятга эга бўлади.