Оддатда, ҳаётимизда депрессия ва хавотир кўпинча бир-бирига ўхшаш ва бир-бирини тўлдиради, аммо улар аслида жиддий фарқларга эга.
Хавотир
Хавотирни биз келажакда қандайдир хавфни кутганимизда бошлаймиз. Масалан, сиз лифтга ёки метро вагонига кирасиз ва сиз билан қандайдир даҳшатли ва ёмон нарса содир бўлиши мумкин деб ўйлай бошлайсиз. Лифт тўхташи ёки пастга қулаши мумкинлиги ҳақида ёки метро вагони тўхтаб қолиб, атрофдагилар сиздаги хавотирни сезиб қолиб, нимадир нотўғри деб ўйлаши мумкин.Депрессия
Агар биз депрессияни ҳис қилаётган бўлсак, бу ерда инсон ёмон нарса аллақачон содир бўлгандай ҳис қилади. У ҳузн, ғам, пасайиш, бефарқликни ҳис қилади, худди жар ёқасидан қулагандай ётгани каби ёки депрессиядан азият чекувчи одамлар кўпинча айтишади, улар ўзларини худди бир оғир плита босиб тургандай ҳис қилишади.Тасаввурлар ва ҳис-туйғулар
Депрессия пайтида одам "мен ҳеч нарсага эришмаганман" ёки "мен бирор имкониятни қўлдан бой берганман" деб ўйлайди. Надежасизлик ҳисси пайдо бўлади ва у ҳеч нарса қилишни хоҳламайди, у келажакда ҳам бахтсиз бўлишига ишонади ва ҳеч нарса ўзгармайди деб ўйлайди.Мураккаб алоқалар
Шундай қилиб, депрессияда бўлган одам кўпинча хавотирни ҳам ҳис қилиши мумкин, ва хавотирда бўлган одам депрессиядан азият чекиши мумкин. Буни аралаш хавотирли-депрессияли бузилиш (F-41) деб аташади.Теориялар
Ушбу ҳолатга оид бир неча турли назариялар мавжуд:- Кўпчилик одамлар ўз туйғуларини фарқлай олмайдилар, улар фақат норозилик ва ёмонлик ҳис қиладилар.
- Депрессия қандайдир тарзда хавотирни қўзғатади, чунки одам ўзининг қондирилмаган эҳтиёжлари ва амалга ошмаган кутганларини хавотирга солади.
- Хавотирнинг ўзи депрессияга олиб келиши мумкин. Фон ҳолидаги хавотир ва ваҳима ҳужумлари инсон ҳаёти сифатини ёмонлаштириши мумкин, бу депрессияни чақириши табиийдир.
- Тўртинчи назарияга кўра, хавотирли-депрессияли бузилиш биокимёвий, генетик ва шахсий омиллар, шунингдек, узоқ муддатли стресслар ва муносабатлардаги муаммолар билан боғлиқдир. Статистикага кўра, бундан кўпроқ аёллар азият чекишади.
