Депрессияда психотерапия самарадорлиги

Илгари психотерапевтлар ўз ишининг самарадорлигини илмий тадқиқотлар ёрдамида тасдиқлашдан ўзига хос қочар эди. Ҳозирги кунга келиб, кўплаб назорат қилинган тадқиқотлар натижаларига асосланиб, енгил ва ўрта даражадаги депрессив бузилишларда когнитив-бихавиорал (амалий ва фикрлашга таъсир этувчи) ҳамда интерперсонал (ижтимоий алоқаларга асосланган) психотерапиянинг самарадорлиги бўйича ишончли далиллар олинган.

Депрессияда психотерапия ўтказиш хусусиятлари​

Тадқиқотлар асосида когнитив-бихавиорал ва интерперсонал психотерапиялар депрессив бузилишларни даволашнинг миллий ва профессионал стандартларига киритилган. Бироқ, психотерапия психотик симптомлари бор депрессияларни даволаш учун ёки биполяр бузилишлар учун мос келмайди. Жиддий депрессия билан оғриган беморлар психотерапия машғулотлари учун етарли даражада кучга эга бўлмаслиги мумкин.

Когнитив ва бихавиорал усуллар депрессив фикрлаш нуқсонларини тўғрилаш ҳамда қийин ҳис-туйғулардан қутулишга ёрдам беради. Интерперсонал психотерапия эса кайфият ва ижтимоий вазиятлар ўртасидаги боғлиқликка урғу беради ҳамда ижтимоий кўникмаларни ўргатади. Бу методларнинг ҳар бири турли беморлар учун турлича самарадорликка эга.

Психотерапиянинг депрессиядаги афзалликлари​

Бир қатор давлатлардаги, жумладан, Буюк Британия, АҚШ ва Канададаги тавсияномаларга кўра, когнитив-бихавиорал ва интерперсонал психотерапиялар антидепрессантлар билан бир қаторда самарали ҳисобланади. Психотерапия дори-дармонлар билан ўзаро таъсирга киришмайди, кам ёрдамчи таъсирларга эга ва биполяр бузилишларда мания ҳолатини келтириб чиқариш хавфини камайтиради.

Айниқса, психотерапия ҳомиладорлик ёки эмизиш давридаги аёллар, ўсмирлар учун мос келади, чунки селектив ингибиторлардан қўрқув юқори бўлганида уларга яхши таъсир қилади.

Депрессияни даволашда психотерапиянинг асосий усул сифатида қўлланиши​

Когнитив-бихавиорал ва интерперсонал психотерапия кўп тадқиқотларда фармакотерапия билан бир хил даражада самарали бўлган. Бу усул депрессия симптомларини камайтириш, кайфиятни яхшилаш ва рецидивларнинг олдини олишда қўлланилади. Психотерапия ёрдамида беморлар депрессив эпизодлардан кейин пайдо бўладиган руҳий-ижтимоий муаммолар билан қандай курашишни ўрганадилар.

Антидепрессантлар ва психотерапиянинг мос келувчи комбинацияси​

Тадқиқотлар кўп ҳолларда антидепрессантлар ва психотерапия комбинацияси ёки алоҳида психотерапиядан кўра самарали эканлигини кўрсатади. Масалан, когнитив терапия сертралин билан бирга қўлланилганда яхшироқ натижалар кўрсатади. Айрим ҳолларда комбинация катта даражадаги депрессияларда ёки жуда юқори ўз жонига қасд қилиш хавфи бор беморларда қўлланилади.

Хулоса​

Когнитив-бихавиорал ва интерперсонал психотерапия енгил ва ўрта даражадаги депрессив бузилишларда алоҳида ёки антидепрессантлар билан бирга қўлланилганда юқори самарадорликни намоён этади. Улар беморларга депрессиядан чиқиш йўлида ёрдам беради, руҳий ва ижтимоий муаммоларни ҳал қилиш кўникмаларини ривожлантиради ҳамда келгуси рецидивларнинг олдини олади.

 

[Nigora]

Когнитив-бихавиорал ва интерперсонал психотерапия ҳақидаги тушунчалар ва уларнинг депрессияни даволашдаги аҳамияти жуда муҳимдир. Ушбу терапия усуллари турли даражалардаги депрессия симптомларини самарали камайтиради ва беморларга ижтимоий ҳамда руҳий муаммоларни ҳал қилишда ёрдам беради.

Депрессияни даволашда психотерапияни танлашда унинг антидепрессантлар билан бирга қўлланилиши ёки алоҳида қўлланилиши беморнинг ҳолатига боғлиқ бўлади. Айниқса, антидепрессантларни қабул қилиш мумкин бўлмаган ҳолатларда, масалан, ҳомиладорлик ёки эмизиш даврида, психотерапия хавфсиз ва самарали усул бўлиб ҳисобланади.

Кейинги тадқиқотлар ҳам шуни кўрсатадики, когнитив-бихавиорал психотерапия депрессияни босқичма-босқич енгишда ҳамда ҳолатнинг қайта ёмонлашишининг олдини олишда муҳим рол ўйнайди. Шу сабабли, депрессияни даволаш режасини тузишда психотерапия ва фармакотерапиянинг мос келувчи комбинацияси ўта самарали бўлиши мумкин.

Умуман олганда, депрессияни даволашда психологик ёндошувлар орқали пациентларга ёрдам бериш жуда фойдалидир, чунки улар психологик қийинчиликларни енгиб ўтиш кўникмаларини ривожлантиришга ёрдам беради ва руҳий саломатликни яхшилайди.