Депрессияда стресни бошқариш

Агар депрессия ҳаёт йўлидаги чуқурликлар бўлса, стрессни бу йўлда учрайдиган тепаликлар билан солиштириш мумкин. Ҳаёт йўли шундоқ ҳам депрессия билан қийинлашган, унга стресс қўшилганда борадиган йўл янада мураккаблашади. Аммо стрессдан қочиш мумкин эмас, уни тўғри қабул қилиш ва бошқаришни ўрганиш керак.

Депрессияда стресни бошқариш усуллари​

1. Стресснинг илк белгиларига эътибор бериш.
Қуйидаги белгилар стрессдан дарак бериши мумкин:

• Юракнинг тез уриши,
• Тананинг кучланиши ёки титроқ,
• Бош оғриқлари,
• Ўқотмаслик, уйқусизлик,
• Жаҳл чиқиши, хавотир,
• Қаҳрланиш ёки чарчоқ ҳисси,
• Мулоқотдан қочиш,
• Қачонлардир завқ бағишлаган нарсалардан қочиш,
• Негатив фикрлар, хотирани ёмонлашуви, диққатни жамлай олмаслик ва бошқалар.

Эҳтиросларни жиловлаш, уларни кўнгилдан ўтказиш муҳим, аммо ҳар доим ҳам бунинг имкони бўлавермайди.

2. Стресни енгиш учун самарали усуллар:

• Жисмоний машқлар. Ҳар кимга ҳар хил машқлар ёқади: югуриш, сузиш, юмшоқ ҳаракатлар ёки жанг санъатлари. Ўзингизга маъқулини топинг.
• Нафас олиш машқлари. Нафас олишга диққат қаратинг: тўртгача санаб нафас олинг ва тўртгача санаб чиқаринг. Бир неча дақиқада ҳис-туйғулар тинчланади.
• Ҳазил қилиш. Вазият оғирлашганда ундан ҳазил билан чиқинг.
• Севимли машғулотлар. Мусиқа тингланг, комедия кўринг, ёки жониворингизни силаб тинчланинг.

3. Стресни қабул қилиш ва уни бошдан ўтказиш.
Депрессия пайтида стрессни тўғри қабул қилиш тажрибаси ишончни оширади. Стресснинг енгил ва ёқимли турларидан бошлаш муҳим. Бу турдаги стресс организимга зарар келтирмайди, аксинча қониқиш ҳиссини беради.

Стрессдан ҳаловат топадиган фаолиятлар​

• Дўстлар билан ўйин ўйнаш,
• Қизиқарли китоб ўқиш,
• Сирли сюжетли фильм томоша қилиш,
• Янги кўникмалар ўрганиш,
• Яқин инсон билан кўришиш,
• Вақтида бажариш мумкин бўлган кичик вазифалар,
• Қисқа саёҳатлар.

Ҳаёт йўлида учрайдиган чўққилар ва пастликлар ҳаётнинг бир қисми. Уларни тўғри қабул қилишга ва уларни бошқаришга урининг. Бунинг натижасида ҳаётингизда ижобий ўзгаришлар бўлади.

 

[Nigora]

Ҳа, депрессия ва стресс ҳаётнинг табиий қисмлари ва уларни тўғри бошқариш муҳим аҳамиятга эга. Когнитивно-поведенческая терапия (КПТ) ва унинг турли усуллари бу жараёнда катта ёрдам беради. КПТнинг асосий тамойилларидан бири шундаки, инсоннинг фикрлари ва ишончлари унинг ҳиссиётлари ва хатти-ҳаракатларига қандай таъсир қилишини тушунишдир. Қуйидаги усуллар стресс ва депрессияни бошқаришда ёрдам беради:

1. Когнитив қайта ташкиллаш: Бу усул инсонга ўз фикрларини қайта кўриб чиқиб, негатив ва стрессни келтирувчи фикрларни ижобий ва реалистик кўрсатмаларга алмаштиришга ёрдам беради.

2. Маъқулни топиш: У ўзининг қийин ҳолатида қандай имкониятлар ва кучларга эга эканлигини аниқлаб, уларни ҳаракатга олиб чиқишни мақсад қилади. Машқланиш, медитация ёки бошқа техникаларни қўллаш мумкин.

3. Хавотирни қабул қилиш ва уни бошқариш: Хавотирни йўқ қилишдан кўра, уни қандай қабул қилинишини ва ундан қандай фойдаланиш мумкинлигини ўрганиш муҳим.

4. Схема-терапия: Ушбу терапияда инсоннинг ўтмишдаги тажрибаларига асосланган схемалар (ёки қизил сыноқ блоклар) аниқланади ва бу схемаларни ўзгартира туриб, улар ҳаётнинг мураккаб вазиятларига мослашади.

Бунда аҳамиятли томонлари шундаки, инсон ўз ўғрилган ҳисларни ва эътиқодларни ўрганиб, улар билан тинч ва осойишта яшашни ўрганади. Бироқ ёрдам даркор бўлса, махсус мутахассисга мурожаат этиш тавсия этилади.