Депрессияни олдиндан билиш мумкинми?

Ҳаммамизга маълумки, касалликни олдиндан олиш уни даволашдан яхшироқ. Депрессия даволанади, лекин депрессив ҳолатларнинг олдини олиш касалликнинг ўзига қараганда яхшироқдир. Энди депрессияни олдиндан олишга ёрдам берувчи усулларни кўриб чиқамиз.

Депрессия сабаблари

Депрессия ривожланишига кучли ҳаяжонлар сабаб бўлиши мумкин, масалан, яқин инсоннинг вафоти каби салбий воқеалар. Бундан ташқари, кўпинча депрессия яширин сабаблар туфайли ҳам ривожланиши мумкин. Булар қуйидагилар:

• Хроник стресс;
• Эмоционал чарчоқ;
• Кўчиб ўтиш;
• Ёлғизлик;
• Зўравонлик, жумладан, психологик зўравонлик;
• Эски ёки янги психологик жароҳатлар;
• Ички оламдаги ўзгаришлар;
• Жисмоний ўзгаришлар (тананинг қариши, ортиқча вазн ёки тубдан озиб кетиш ва ҳ.к.).

Ҳаёт доим одамни чидамлиликка синайди. Бу чақириқларга қарши тура олиш учун яхши стрессга чидамлилик, соғлом ўзини баҳолаш ва танқидий фикрлаш қобилияти зарур. Бироқ, инсоннинг руҳий ҳолатига салбий таъсир қилувчи омилларни аниқлаш доим ҳам осон эмас. Бундай ҳолатда ёндашувлар, муомала усуллари ва шароитлар ўзгариши қийин бўлади.

Олдини олиш чоралари

Ташқи шароитларга таъсир қилиш доим ҳам мумкин эмас, шунинг учун ички пойдеворни мустаҳкамлаш зарур. Депрессиянинг олдини олиш қуйидаги чораларни ўз ичига олади:

1. Чарчоққа йўл қўйманг. Ички ресурсларни асранг, агар улар камайганини сезсангиз, иш режангизни қайта кўриб чиқинг. Баъзи режалардан вақтинча воз кечиш келажакда ишларни битириш учун куч сақлаб қолишга ёрдам беради. Тўғри бўлинишни йўлга қўйинг ва ўзингизга мос уйқу ва дам олиш режимини қадрланг.
2. Ички қадриятларингизни ҳимоя қилинг. Принципларингизга амал қилинг ва уларни ташқи таъсирлардан ҳимоя қилинг. Сизга қувонч ва бахт келтирувчи нарсаларни йўқотманг ва уларни заҳарли инсонларга нишон қилманг.
3. Вақтни қадрланг. Вақтни тўғри тақсимланг, вазифаларни муҳимлиги ва шошилинчлигига қараб тартибланг. Ҳар куни режалаштиринг ва ўз режангизга риоя қилинг.
4. Ўзингизга нисбатан меҳрибон ва ҳурматли бўлинг. Агар нимадир уддаланмаса, ўзингизни айбламанг. Ҳар бир инсон хатоларга йўл қўйиши мумкин ва уларни тузатишга уринш ҳуқуқига эга.
5. Стрессга чидамлиликни оширинг. Бу йўлда медитациялар, нафас олиш машқлари, ўз-ўзини баҳолашни ошириш каби усуллар ёрдам беради. Витаминлар комплекси ҳам ички ресурсларни қувватлайди.

Инсон доимий шошқалоқ ҳаётда яшайди ва шундай шароитларда депрессия белгиларини пайқамаслиги мумкин. Шунинг учун ўзингизга ва кундалик режангизга диққатли муносабатда бўлинг.