5 yoshdan 16 yoshgacha bo'lgan bolalar o'rtacha 6,5 soatni gadjetlar bilan o'tkazishadi. Buni Childwise tadqiqoti ko'rsatdi. Ota-onalar va o'qituvchilar bolalarni texnologiyalardan chalg'itish uchun turli usullarni izlab topmoqdalar, lekin har doim muvaffaqiyatga erishmaydilar. Eng keng tarqalgan usul – internetdan foydalanishni texnik jihatdan cheklashdir. Bu oson, lekin ayni paytda qat'iy usuldir. Bolaning telefoniga ota-ona nazoratini o‘rnatish, faqat qo‘ng‘iroqlar funksiyasini qoldirish yetarli deb o‘ylashadi. Biroq, bu usulning salbiy tomoni bor: man etilgan meva har doim shirinroq ko'rinadi. Bolalar ko'pincha ota-onalar tomonidan o'rnatilgan blokirovkalarni chetlab o'tish yo'llarini topishadi yoki uy tashqarisida kontentga kirishadi. Shunday qilib, bunday choralar muammoni hal qilmaydi.
Agar bola, masalan, Minecraft o‘yini bilan qiziqsa, unga Lego Technic to‘plamlari orqali alternativani taklif qiling. Bu bolaning smartfondan dam olishini ta’minlaydi va uni o‘ziga jalb qiladi.
Agar bola telefonni ijod uchun ishlatsa, uning energiyasini musiqa, raqs, aktyorlik mahorati yoki sport bilan shug'ullanishga yo‘naltirishga harakat qiling. Bunday hollarda bola o‘z potensialini virtual emas, real dunyoda namoyon qiladi. Masalan, biz yosh blogerlar uchun darslar ishlab chiqdik, bu darslarda bolalar TikTok ijtimoiy tarmog‘i uchun ssenariy yozish, video suratga olish va montaj qilishni o‘rganishadi.
Bugungi kunda smartfonlar egalari uchun millionlab imkoniyatlar yaratadi. Bolalar ulardan vaqtni behuda o‘tkazish uchun foydalanishlari mumkin, lekin shuningdek, rivojlanish va yangi narsalarni o‘rganish uchun ham foydalanishlari mumkin. Ota-onalarning asosiy vazifasi - to‘g‘ri yo‘lni tanlashga yordam berishdir!
Ruxsat Berishmi yoki Ta'qiqlashmi?
Ota-onalar o‘zlariga savol berishlari kerak: bolalarning gadjetlarga kirishini cheklashning ma’nosi bormi, agar ular baribir bir kun kelib faol foydalanishni boshlashsa? Hozirgi bolalar butunlay boshqa davrda o'sishyapti va ular boshqacha fikrlashadi. Biz uchun smartfon hayotimizning ajralmas qismiga aylangan, ular uchun esa bu tabiiy narsadir. Bolalardan sevimli gadjetlaridan voz kechishni talab qilish noto‘g‘ri va zararli.Rivojlantiruvchi Internet Resurslar
Bolalarni zamonaviy resurslardan oqilona, samarali va maksimal foyda bilan foydalanishga o'rgatish yaxshidir. Masalan, YouTube bolalar uchun ko‘p foydali va qiziqarli kontent taklif etadi. Bolalar ijtimoiy tarmoqlar orqali o'z-o'zini rivojlantirish bilan shug'ullanishadi, bu esa ular uchun o'zini namoyon qilishning muhim omilidir. Ularning o‘zlari tomonidan suratga olingan videolar yoki fotolarga tengdoshlarining reaksiyasi ular uchun tashqi ko‘rinish yoki kiyimga bo‘lgan reaksiyaga tengdir. Ba'zan ijtimoiy tarmoqlardagi kommunikatsiyalar ko‘proq bo‘lgani uchun, bu reaksiya real hayotdagidan ham muhimroq bo‘ladi.Shaxsiy Namuna
Tarbiya berishning eng samarali usullaridan biri bu xulq-atvor modelini shaxsiy namuna orqali ko'rsatishdir. Qattiq cheklashlar va blokirovkalar o‘rniga bolaga telefonda doimiy o‘tirish yomon ekanini ko‘rsating. Gadjetlarni olib qo‘ying va birgalikda qiziqarli va foydali ishlar bilan shug‘ullaning: stol o‘yinlari, uy ishlarini qilish, tozalash. Asta-sekin bunday foydali va yoqimli vaqt o‘tkazish bolaga odat tusiga kiradi. Agar o'zingiz telefonda "zavqlansangiz", bolangiz ham shunday xulq-atvorni qabul qiladi.Rivojlantirish va Yo‘naltirish
Bolalarni smartfondan chalg'itishning yana bir yumshoq, lekin samarali usuli – ularni maktabdan tashqari mashg'ulotlarga jalb qilishdir: to‘garak, sport seksiyasi yoki raqs studiyasiga yozdirish. Masalan, agar bola telefonga texnik jihatdan qiziqsa, uni dasturlash, robototexnika, montaj, audio, foto va video fayllar bilan ishlashga yo‘naltirilgan to‘garakka olib boring. Bunday to‘garaklarda bola sevimli ishi bilan shug'ullanib, o'rganadi va o'zi uchun maksimal foyda oladi.Agar bola, masalan, Minecraft o‘yini bilan qiziqsa, unga Lego Technic to‘plamlari orqali alternativani taklif qiling. Bu bolaning smartfondan dam olishini ta’minlaydi va uni o‘ziga jalb qiladi.
Agar bola telefonni ijod uchun ishlatsa, uning energiyasini musiqa, raqs, aktyorlik mahorati yoki sport bilan shug'ullanishga yo‘naltirishga harakat qiling. Bunday hollarda bola o‘z potensialini virtual emas, real dunyoda namoyon qiladi. Masalan, biz yosh blogerlar uchun darslar ishlab chiqdik, bu darslarda bolalar TikTok ijtimoiy tarmog‘i uchun ssenariy yozish, video suratga olish va montaj qilishni o‘rganishadi.
Ijtimoiylashuv va Faollik
Bolani virtual dunyodan chalg'itishning ajoyib usuli - tengdoshlar bilan muloqot qilish, ochiq havoda o'yinlar, futbol, qor to'plari va boshqa faoliyatlardir. Yana bir yaxshi g‘oya – dam olish kunlari oilaviy muzeylarga, kinoteatrga, teatrga yoki muz maydonchasiga borishdir. Maktab ta'tillari vaqtida gadjetlarni vaqtincha cheklashning qiziqarli misoli – bu bolalar lagerlari. Ularning ko‘pchiligida telefonlardan foydalanish cheklangan. Masalan, biz bolalardan telefondan foydalanishni vaqtinchalik olib qo‘yamiz va ularga faqat kechqurun bir soatga beramiz, shunda ular ota-onalari bilan muloqot qilishlari, qanday ishlayotganlarini aytib berishlari yoki kerak bo‘lsa ijodiy mashg‘ulotlar uchun foydalanishlari mumkin. Lagerda bolalar telefonlari bo‘lmasa, zerikishga vaqt topa olmaydilar. Shuning uchun, bolalarning gadjetlardan dam olishi og‘riqsiz o‘tadi. Bunday lagerlarda hayot haqida foto hisobotlar qilish va ota-onalar bolalarining nima bilan band ekanini bilishlari uchun 24 soat davomida ishlaydigan issiq liniyani ulash muhimdir.Bugungi kunda smartfonlar egalari uchun millionlab imkoniyatlar yaratadi. Bolalar ulardan vaqtni behuda o‘tkazish uchun foydalanishlari mumkin, lekin shuningdek, rivojlanish va yangi narsalarni o‘rganish uchun ham foydalanishlari mumkin. Ota-onalarning asosiy vazifasi - to‘g‘ri yo‘lni tanlashga yordam berishdir!