Fobiyalar inson psixologiyasiga qanday ta'sir qiladi ?

​

Fobiyalar hayotimizga qanday ta'sir qiladi va ular bilan qanday kurashish mumkin?​

Hammamiz nimadandir qo'rqamiz va bundan uyalishning hech qanday sababi yo'q. Qo'rquv organizmimizning tabiiy himoya reaktsiyasi bo'lib, xavfsizlikni ta'minlashga qaratilgan.

Fobiya esa, oddiy qo'rquvdan farqli o'laroq, asossiz va vaqt o'tishi bilan kamaymaydigan kuchli qo'rquvdir. Fobiyalar hayotimizga jiddiy ta'sir ko'rsatishi mumkin: ular rejalaringizni buzishi, muloqotga xalaqit berishi va kundalik ishlarni bajarishga to'sqinlik qilishi mumkin.

Fobiya nima va u qanday paydo bo'ladi?​

Fobiya – bu oddiy qo'rquvning kuchaytirilgan shakli bo'lib, uni nazorat qilish juda qiyin, chunki u kuchli tashvish asosida rivojlanadi. Tashvish hujumi paytida organizm o'zini yomon his qilish bilan javob beradi: nafas olish qiyinlashadi, tana harorati o'zgaradi, ba'zida ko'ngil aynishi yoki bosh aylanishi mumkin.

Fobiyaning bir nechta sabablari bor: biologik, genetik, psixologik va ijtimoiy omillar. Shifokorlar bolalarni kuzatib, ko'pincha ularning qo'rquvlarini ota-onalaridan olganini aniqlashgan, ya'ni fobiya meros bo'lishi mumkin. Biologik sabablar esa qo'rquvni kuchaytiradi. Tashvishga moyil bo'lgan odamlar organizmida tinchlantiruvchi moddalar yetishmaydi.

Eng keng tarqalgan sabab – ijtimoiy omillar. Ba'zan qandaydir voqea odamga shunchalik kuchli ta'sir qiladiki, u bu tajribani qayta ishlay olmaydi va shunga o'xshash sharoitlarda xuddi shunday his-tuyg'ularni his qiladi. Masalan, bolalikda it tishlagan bola, katta bo'lganida ham, itlardan qo'rqishi mumkin.

Ba'zida esdaliklar ong ostimizda saqlanib, qo'rquvga aylanadi va keyin fobiya bo'lib rivojlanadi. Bu har qanday vaqtda kutilmaganda paydo bo'lishi mumkin, garchi odam qo'rquvning sababini ko'rmasa ham. Tadqiqotchilar odamda faqat ikkita tug'ma qo'rquv borligini aniqlashgan – balandlik va shovqin. Boshqa barcha qo'rquvlar vaqt o'tishi bilan paydo bo'ladi va organizmning xavfga tabiiy reaktsiyasi hisoblanadi.

Fobiya – bu majburiy qo'rquv bo'lib, uning manbasini aniqlash qiyin. U bilan qancha uzoq yashasak, u shunchalik kuchayadi. Fobiyalarning odamga ta'siri halokatli, ular odamning fikrlashiga va sog'lom fikr yuritishiga to'sqinlik qiladi.

Fobiya bilan qanday kurashish kerak?​

Fobiyaning asosiy sababi tashvish bo'lgani uchun, bu tuyg'uni yengishga harakat qilish kerak. Ko'pincha sport bilan shug'ullanish, toza havoda sayr qilish yoki nafas olish mashqlari yordam beradi. Agar bu yordam bermasa va fobiyalarning hayotga ta'siri kuchayib borsa, shifokorga murojaat qilish kerak.

Muammoni yo'q qilish uchun uning ildizlarini topish muhim. Sizni qattiq qo'rqitgan narsani eslashga harakat qiling va his-tuyg'ularingizga quloq soling. Nima bo'lganini batafsil eslang va o'sha paytdagi his-tuyg'ularingiz haqida o'zingizga ayting. Ko'pincha bu bosqichda qo'rquv o'z kuchini yo'qotadi.

Muhim narsani anglash: fobiyadan xalos bo'lish mumkin​

Fobiyadan qutulish o'z-o'zini tahlil qilish, psixoterapevtik mashqlar va ba'zan dori vositalari yordamida amalga oshirilishi mumkin. Ushbu usullar qo'rquvni yengishga va unga to'laqonli hayot kechirishga xalaqit berishiga yo'l qo'ymaslikka yordam beradi.