Ғазабни бошқариш нима учун муҳим?
Ғазаб – бу инсоннинг табиий эҳтироси бўлиб, унинг ҳаётимизда ҳам ижобий, ҳам салбий таъсири бўлиши мумкин. Ҳис-туйғуларни назорат қилиш ва эмоционал барқарорликка эришишда энг муҳим омиллардан бири айнан ғазабни самарали бошқаришдир.
2. «Танаффус» техникасини қўллаш.«Танаффус» ёки «пауза» техникаси ғазабни бошқаришнинг энг самарали усулларидан биридир. Ғазабни ҳис қилаётганингизни сезганингизда, бир неча сония танаффус қилинг, чуқур нафас олиб, ўнгача сананг. Бу оддий ҳаракат сизни тинчлантиради ва ғазабга берилмаслик имконини беради.
3. Жисмоний фаолликни ошириш. Жисмоний машқлар орқали тўпланган стрессдан қутилиш мумкин. Регуляр равишда жисмоний машқлар қилиш, умумий стрессни туширишга ва ғазабнинг келиб чиқиш эҳтимолини камайтиришга ёрдам беради. Кучли эмоция пайтида тез юриш ёки югуриш тинчланишга ёрдам беради.
4. Ўз эҳтиросларингизни тўғри ифода қилишни ўрганинг. Эҳтиросларингизни бошқаларни айбламай ифода қилишга ҳаракат қилинг. Масалан, «Сен мени ғазаблантиряпсан!» деб айтиш ўрнига, «Сен… қилганда ўзимни ноқулай ҳис қиламан» дейиш орқали ўз эҳтиросларингизни тушунтиришингиз мумкин.
5. Когнитив қайта қуриш техникаси (реструктуризация). Ғазаб уйғотувчи вазиятлар ҳақидаги фикрларингизни ўзгартиришга ҳаракат қилинг. Эҳтимол, сизга ғазаб уйғотган одам буни атайлаб қилмагандир? Фикрни бошқача тушуниш ёрдам бериши мумкин.
6. Ҳазилни қўллаш.Ғазабни бошқаришда ҳазилни ҳам фойдали восита сифатида ишлатиш мумкин. Бирор вазиятга ҳазил билан қараш (аммо одамларга эмас) вазиятни енгиллаштириши мумкин. Аммо, ҳазилни эҳтиёт билан ишлатинг, бошқаларни хафа қилиб қўймаслик керак.
Ғазаб – бу инсоннинг табиий эҳтироси бўлиб, унинг ҳаётимизда ҳам ижобий, ҳам салбий таъсири бўлиши мумкин. Ҳис-туйғуларни назорат қилиш ва эмоционал барқарорликка эришишда энг муҳим омиллардан бири айнан ғазабни самарали бошқаришдир.
Ғазабни самарали бошқариш бўйича амалий маслаҳатлар
1. Ғазабни англаш.Ғазабни бошқаришда биринчи қадам унинг белгиларини танишдир. Танангизда ва фикрларингизда ғазабнинг белгиларини сезиш муҳимдир. Бундай белгиларга тез-тез юрак уриши, мушакларнинг таранглашиши ёки салбий фикрлар кириши мумкин. Бу сигналларни эртароқ англаш орқали ўз реакциянгизни назорат қилиш осон бўлади.2. «Танаффус» техникасини қўллаш.«Танаффус» ёки «пауза» техникаси ғазабни бошқаришнинг энг самарали усулларидан биридир. Ғазабни ҳис қилаётганингизни сезганингизда, бир неча сония танаффус қилинг, чуқур нафас олиб, ўнгача сананг. Бу оддий ҳаракат сизни тинчлантиради ва ғазабга берилмаслик имконини беради.
3. Жисмоний фаолликни ошириш. Жисмоний машқлар орқали тўпланган стрессдан қутилиш мумкин. Регуляр равишда жисмоний машқлар қилиш, умумий стрессни туширишга ва ғазабнинг келиб чиқиш эҳтимолини камайтиришга ёрдам беради. Кучли эмоция пайтида тез юриш ёки югуриш тинчланишга ёрдам беради.
4. Ўз эҳтиросларингизни тўғри ифода қилишни ўрганинг. Эҳтиросларингизни бошқаларни айбламай ифода қилишга ҳаракат қилинг. Масалан, «Сен мени ғазаблантиряпсан!» деб айтиш ўрнига, «Сен… қилганда ўзимни ноқулай ҳис қиламан» дейиш орқали ўз эҳтиросларингизни тушунтиришингиз мумкин.
5. Когнитив қайта қуриш техникаси (реструктуризация). Ғазаб уйғотувчи вазиятлар ҳақидаги фикрларингизни ўзгартиришга ҳаракат қилинг. Эҳтимол, сизга ғазаб уйғотган одам буни атайлаб қилмагандир? Фикрни бошқача тушуниш ёрдам бериши мумкин.
6. Ҳазилни қўллаш.Ғазабни бошқаришда ҳазилни ҳам фойдали восита сифатида ишлатиш мумкин. Бирор вазиятга ҳазил билан қараш (аммо одамларга эмас) вазиятни енгиллаштириши мумкин. Аммо, ҳазилни эҳтиёт билан ишлатинг, бошқаларни хафа қилиб қўймаслик керак.