I. Ғазабни тутиш ёки ифода қилиш?
Ғазаб – бу кучли ҳиссиёт бўлиб, агар уни ўз ичига ютишга уриниладиган бўлса, у ўзи кутилмаган пайтда портлашга мойил бўлади. «Чўғдан аланга чиқади» деган мақол бежиз айтилмаган. Ғазаб – бу ўзгариш зарурлигини кўрсатувчи белги ва ўзига қулоқ солиш керак бўлган сигналдир. Ғазаб – бу куч, бу энергия, уни қанча тийиб туришга ҳаракат қилманг, у бир кун келиб чиқади. Бу ҳиссиёт ёндириб юборадиган оловга яқинлашган қўлни тортишга чақирувчи физик оғриқка ўхшайди. У инсоннинг саломатлиги ва ички яхлитлигини сақлашга ёрдам беради. Ғазаб одам билан бирга намоён бўлади ва у билан муносабатда бўлганларда турли реакцияларни уйғотади.
Ғазаб кўпинча биз билан шундай бўлиши мумкин эмаслигини ҳис қилганда, бизга оғриқ етганда ёки бирор нарсага таъсир ўтказиш имконияти бўлмай, ожизликни ҳис қилганимизда юзага чиқади. Кўпинча, биз бирор нарсага ғазабланганимизда «ойна принципи» ишлайди, яъни «мен шундай қилмасдим, сен ҳам шундай қилма». Аммо шундай ҳолатлар ҳам борки, биз сув ичмоқчи бўлсак, бу бошқалар ҳам чанқаганини англатмайди. Яъни, биз фақат ўз нуқтаи назаримиздан келиб чиқамиз, бошқаларни ҳисобга олмаймиз.
Ғазаб – бу кўплаб ҳиссиётлардан бири, ва ҳиссиёт – бу реалликдир. Ғазаб – бу қувонч каби ҳиссиёт, у на яхшироқ ва на ёмонроқ, у шунчаки мавжуд. Шунинг учун, уни ҳам чиқариш керак, лекин экологик тарзда, жонли жонзотларга таъсир қилмайдиган, кимнидир ҳақоратламасдан ёки хафа қилмасдан. Чунки, ёқилган аланганинг чўғи кимдир қалбига тегиб, уларни ҳам ёқиб юбориши мумкин.
Ғазабни юмшатиш учун йўллар
Ғазабни бошқариш учун турли йўллар мавжуд бўлиб, уларни интизомли равишда ҳаёт тарзимизга жорий қилишимиз мумкин. Масалан, ғазаб қўзғай бошлаганда, «нафас олиш ва чиқариш» машқи инсонни тинчлантиради ва диққатни буришга ёрдам беради. Диний қарашдаги инсонлар кўпинча «Худойим, мағфират қил!» каби дуо сўзларини айтса, Скарлетт О'Харанинг машҳур иборасидаги каби «Бу ҳақда эртага ўйлайман!» деб айтиб қўйиш ҳам мумкин. Эртанги кун эса, нақлларда айтилганидек, жуда доно бўлади. Ғазабнинг қўзғалиш лаҳзасида уни юмшатиш учун сиз ўз ибораларингизни ўйлаб топинг, чунки ғазабли пайтда инсон ўзини назорат қилишда қийналади ва ҳушсиз равишда катта хатолар қилиб қўйиши мумкин.
Ғазаб – бу кучли ҳиссиёт бўлиб, агар уни ўз ичига ютишга уриниладиган бўлса, у ўзи кутилмаган пайтда портлашга мойил бўлади. «Чўғдан аланга чиқади» деган мақол бежиз айтилмаган. Ғазаб – бу ўзгариш зарурлигини кўрсатувчи белги ва ўзига қулоқ солиш керак бўлган сигналдир. Ғазаб – бу куч, бу энергия, уни қанча тийиб туришга ҳаракат қилманг, у бир кун келиб чиқади. Бу ҳиссиёт ёндириб юборадиган оловга яқинлашган қўлни тортишга чақирувчи физик оғриқка ўхшайди. У инсоннинг саломатлиги ва ички яхлитлигини сақлашга ёрдам беради. Ғазаб одам билан бирга намоён бўлади ва у билан муносабатда бўлганларда турли реакцияларни уйғотади.
Ғазаб кўпинча биз билан шундай бўлиши мумкин эмаслигини ҳис қилганда, бизга оғриқ етганда ёки бирор нарсага таъсир ўтказиш имконияти бўлмай, ожизликни ҳис қилганимизда юзага чиқади. Кўпинча, биз бирор нарсага ғазабланганимизда «ойна принципи» ишлайди, яъни «мен шундай қилмасдим, сен ҳам шундай қилма». Аммо шундай ҳолатлар ҳам борки, биз сув ичмоқчи бўлсак, бу бошқалар ҳам чанқаганини англатмайди. Яъни, биз фақат ўз нуқтаи назаримиздан келиб чиқамиз, бошқаларни ҳисобга олмаймиз.
Ғазаб – бу кўплаб ҳиссиётлардан бири, ва ҳиссиёт – бу реалликдир. Ғазаб – бу қувонч каби ҳиссиёт, у на яхшироқ ва на ёмонроқ, у шунчаки мавжуд. Шунинг учун, уни ҳам чиқариш керак, лекин экологик тарзда, жонли жонзотларга таъсир қилмайдиган, кимнидир ҳақоратламасдан ёки хафа қилмасдан. Чунки, ёқилган аланганинг чўғи кимдир қалбига тегиб, уларни ҳам ёқиб юбориши мумкин.
Ғазабни юмшатиш учун йўллар
Ғазабни бошқариш учун турли йўллар мавжуд бўлиб, уларни интизомли равишда ҳаёт тарзимизга жорий қилишимиз мумкин. Масалан, ғазаб қўзғай бошлаганда, «нафас олиш ва чиқариш» машқи инсонни тинчлантиради ва диққатни буришга ёрдам беради. Диний қарашдаги инсонлар кўпинча «Худойим, мағфират қил!» каби дуо сўзларини айтса, Скарлетт О'Харанинг машҳур иборасидаги каби «Бу ҳақда эртага ўйлайман!» деб айтиб қўйиш ҳам мумкин. Эртанги кун эса, нақлларда айтилганидек, жуда доно бўлади. Ғазабнинг қўзғалиш лаҳзасида уни юмшатиш учун сиз ўз ибораларингизни ўйлаб топинг, чунки ғазабли пайтда инсон ўзини назорат қилишда қийналади ва ҳушсиз равишда катта хатолар қилиб қўйиши мумкин.