Psixologlar haqida beriladigan savollar
1. Psixolog kim?
Psixolog — bu inson psixologiyasini, hissiyotlarini va xatti-harakatlarini o‘rganadigan mutaxassis. Psixologlar odamlarning o‘zlarini va muammolarini chuqurroq tushunishlariga yordam berish uchun ilmiy asoslangan usullardan foydalanadilar. Ular stress, xavotir, depressiya, munosabatlardagi mojarolar kabi muammolar bilan ishlaydilar. Psixologlarning asosiy vazifasi — insonning ruhiy holatini yaxshilash, muammolarni hal qilish va hayot sifatini oshirishdir.
2. Sizga psixolog kerakligini qanday bilsa bo‘ladi?
Agar siz doimiy stress, xavotir yoki depressiyani boshdan kechirayotgan bo‘lsangiz, yoki munosabatlar, ish yoki shaxsiy hayotingizda muammolar bo‘lsa, psixologga murojaat qilish foydali bo‘lishi mumkin. Quyidagi holatlar psixologik yordamga ehtiyoj borligini ko‘rsatishi mumkin:
- Emotsional charchoq va yechim topa olmaslik hissi.
- Kundalik hayotda muammolar tufayli normal faoliyat yurita olmaslik.
- O‘z kuchingiz bilan muammolarni hal qila olmasligingizni his qilish.
Psixolog bilan maslahatlashuv sizga his-tuyg‘ularingizni chuqurroq tushunib, qiyin vaziyatlardan chiqish yo‘lini topishda yordam beradi.
3. Men psixologlarga ishonmayman.
Psixologlarga nisbatan ishonchsizlik ko‘pchilikda uchraydi, ayniqsa, psixolog bilan ishlash tajribasi bo‘lmasa. Shuni tushunish kerakki, professional psixologlar axloqiy me’yorlarga qat’iy rioya qiladilar va to‘liq maxfiylikni ta’minlaydilar. Bizning psixologlar jamoamiz oliy ma’lumotga ega bo‘lib, faqat ilmiy asoslangan usullardan, masalan, kognitiv-harakat terapiyasidan (KHP) foydalanadilar, bu dunyodagi eng samarali psixoterapiya usulidir.
4. Psixolog nima qiladi?
Psixolog sizning hissiyotlaringiz, xatti-harakatlaringiz va fikrlaringizni tushunishda yordam beradi. U sizga maslahat bermaydi yoki nima qilish kerakligini aytmaydi, balki sizga muammolarni o‘zingiz hal qilish uchun yo‘l ko‘rsatadi. Psixolog bilan suhbat, o‘zini anglash mashqlari, kognitiv-harakat terapiyasi kabi usullardan foydalanadi. Psixologning asosiy maqsadi — sizga o‘z his-tuyg‘ularingizni boshqarishni o‘rgatish va hayot sifatini yaxshilashdir.
5. Psixolog, psixoterapevt va psixiatr o‘rtasidagi farq nima?
- Psixolog — bu oliy ma’lumotli mutaxassis bo‘lib, u emotsional va xatti-harakat muammolari bilan ishlaydi. Psixologlar dori-darmon yozish huquqiga ega emaslar.
- Psixoterapevt — bu psixolog yoki psixiatr bo‘lib, psixoterapiya o‘tkazish bo‘yicha qo‘shimcha malakaga ega. Psixoterapevtlar suhbat va boshqa usullar orqali ruhiy kasalliklarni davolashadi.
- Psixiatr — bu tibbiy ma’lumotga ega shifokor bo‘lib, ruhiy kasalliklarni davolash uchun dori-darmonlar yozadi.
6.
Maxfiylik psixologlar ishining asosiy qoidasi hisoblanadi. Biz barcha maslahatlarni to‘liq anonim tarzda o‘tkazamiz. Sizdan hech qanday shaxsiy hujjat talab qilinmaydi va hech qanday ma’lumot saqlanmaydi. Sizning murojaatingiz to‘liq maxfiy bo‘lib qoladi va faqat siz o‘zingiz bu haqda xabar bermoqchi bo‘lsangizgina boshqalar biladi.
7. Menga psixolog kerak emas, o‘zim hal qilaman.
Ko‘pchilik o‘z muammolarini mustaqil ravishda hal qilishi mumkinligiga ishonadi. Biroq psixolog — bu muammolarni hal qilishda emas, balki sizga o‘z his-tuyg‘ularingizni chuqurroq tushunib, muammolarni mustaqil hal qilish yo‘llarini topishda yordam beruvchi mutaxassisdir. Psixologga murojaat qilish kuchsizlik emas, aksincha, hayot sifatini oshirish yo‘lidagi muhim qadamdir.
8. Psixolog meni tushunmaydi.
Ba’zi odamlar psixolog ularning muammolarini tushuna olmaydi deb o‘ylashadi. Ammo professional psixologlar har qanday vaziyatni anglash va chuqur tinglash ko‘nikmalariga ega. Ular sizning his-tuyg‘ularingizni tushunib, sizga kerakli yordamni ko‘rsatish uchun maxsus ta’lim olganlar.
9. Maslahatlar juda qimmat.
Narx masalasi ham ko‘p uchraydigan e’tirozlardandir. Ammo bu investitsiya sifatida ko‘rilishi kerak — ruhiy sog‘lig‘ingizga qilingan sarmoya. Ba’zi psixologlar to‘lov shartlarini moslashtirish imkoniyatini ham taqdim etishadi, bu esa xizmatlarni ko‘proq odamlar uchun yanada qulay qiladi.
10. Menda psixolog bilan uchrashishga vaqt yo‘q.
Zamonaviy dunyoda vaqt juda qadrli. Ko‘pchilik psixolog bilan ishlash ko‘p vaqt talab etadi deb o‘ylaydi. Biroq, bugungi kunda onlayn maslahat olish imkoniyati mavjud bo‘lib, uydan yoki ish joyidan chiqmasdan, siz uchun qulay vaqtda yordam olishingiz mumkin.
11. Psixolog menga hukm qiladi.
Ba’zi odamlar psixolog tomonidan tanqid qilinishidan qo‘rqadilar. Psixologik yordam — bu hurmat, tushunish va qo‘llab-quvvatlash jarayoni bo‘lib, tanqid va hukm qilish bu jarayonda umuman yo‘q. Psixologlar axloqiy me’yorlarga amal qiladilar va ular sizni faqat qo‘llab-quvvatlash uchun ishlaydilar.
12. Men o‘z muammolarim haqida begonaga gapirishga qiynalaman .
Ko‘pchilik uchun begona inson bilan o‘z his-tuyg‘ularini baham ko‘rish qiyin tuyuladi. Ammo psixologlar ishonchli va xavfsiz muhit yaratishga o‘rgatilgan. Bu sizga o‘zingizni qulay his qilish va ochiq bo‘lishga yordam beradi. Siz har doim qancha ma’lumot bermoqchi ekanligingizni o‘zingiz nazorat qilishingiz mumkin.
13. Ruhiy muammolar jiddiy emas, ular o‘z-o‘zidan o‘tib ketadi.
Ko‘pchilik ruhiy salomatlik muammolarini ahamiyatsiz deb o‘ylaydi va ular vaqt o‘tishi bilan yo‘qoladi deb ishonadi. Ammo bunday muammolarni e’tiborsiz qoldirish ularning kuchayishiga olib kelishi mumkin. Psixolog sizga nafaqat hozirgi muammolarni hal qilishda yordam beradi, balki ularning kelajakda qaytarilishini oldini olishga yordam beradi.
14. Psixologik yordam hamma uchun ham samarali emas.
Ba’zan odamlar terapiya natijalariga ishonmaydilar. Ammo ilmiy asoslangan usullar, masalan, kognitiv-harakat terapiyasi (KHP), ruhiy va emotsional muammolarni davolashda o‘z samaradorligini isbotlagan. Muhimi, o‘zingizga mos mutaxassis va davolash usulini topishdir.
15. Psixologga murojaat qilishdan uyalyapman.
Ko‘pchilik hatto o‘ziga ham yordamga muhtoj ekanligini tan olishdan uyaladi. Ammo shuni tushunish kerakki, yordamga murojaat qilish — bu kuchsizlik emas, aksincha, sog‘lig‘ingizga g‘amxo‘rlik qilayotganingizning belgisi. Psixologik yordam — bu jismoniy sog‘lik kabi muhim bo‘lgan ruhiy sog‘liqni saqlashdir.
16. Agar mening holatim juda og‘ir bo‘lsa-chi?
Ba’zan odamlar ularning muammolari juda og‘ir va noyob bo‘lib, psixolog ularga yordam bera olmaydi deb o‘ylashadi. Biroq, professional psixologlar keng ko‘lamli muammolar bilan ishlash tajribasiga ega. Eng qiyin holatlarda ham psixolog yordam berishi mumkin. Mutaxassisga murojaat qilish — eng og‘ir muammolarni hal qilishdagi birinchi qadamdir.
17. Men psixologga borayotganimni tan olishga uyalaman.
Ba’zi odamlar do‘stlari yoki yaqinlari ularning psixologga borishini tanqid qilishi yoki noto‘g‘ri tushunishi mumkinligidan qo‘rqadi. Ammo hozirgi kunda psixologga murojaat qilish — jismoniy salomatlikka e’tibor bergan kabi oddiy holat. Ruhiy salomatlik ham jismoniy salomatlik kabi muhimdir, va unga g‘amxo‘rlik qilish tabiiy jarayondir.
