Ko'pchiligimiz biror ishni bajarish uchun ilhomlanish hissi bilan to'qnashamiz va bir muncha vaqt o'tgach, kuchlarimiz keskin kamayib, g'ayratimiz so'nadi, motivatsiyamiz yo'qoladi.
Motivatsiya bizni harakatga undaydi, maqsad sari yurishga, qiyinchiliklarni yengishga majbur qiladi. Uni yo'qotganimizda esa, biz faqat divanda yotib hech narsa qilmay qolaveramiz. Lekin motivatsiya qayerga g'oyib bo'lsa, ishlar esa joyida turib qolsa, nima qilish kerak? Ushbu maqolada biz motivatsiya nima ekanligini, nega uni yo'qotishimiz mumkinligini, qanday topish va oshirish mumkinligini tushuntiramiz, shuningdek, u entuziazmdan qanday farqlanishini va bu farqlarni tushunish nima uchun muhimligini ko'rib chiqamiz.
Motivatsiya bu ma'lum bir maqsadga erishish uchun ichki harakatga undovdir. U quyidagicha bo'lishi mumkin:
Tashqi: mukofotlar, maqtovlar, jazo qo'rquvi, jamoat fikri.
Ichki: qiziqish, jarayondan zavqlanish, o'zini amalga oshirish, o'z qadr-qimmatini his qilish.
Motivatsiya quyidagi sabablarga ko'ra g'oyib bo'lishi mumkin
Aniq maqsadning yo'qligi. Agar siz nimaga erishmoqchi ekanligingizni aniq tasavvur qila olmasangiz, harakat qilish uchun kuch topish qiyin.
Noto'g'ri belgilangan maqsad. Juda murakkab yoki real bo'lmagan maqsad demotivatsiya qilishi mumkin.
Muvaqqat muvaffaqiyatsizlikdan qo'rqish. Vazifani bajara olmaslik qo'rquvi falaj qilishi mumkin.
Burnout. Uzoq muddatli zo'riqish va charchoq motivatsiyani pasaytirishi mumkin.
Depressiya. Depressiv holat kuch va xohishni olib qo'yishi mumkin.
Prokrastinatsiya. Ishlarni keyinga qoldirish siz hech narsa qilmay qolishingizga olib kelishi mumkin.
Resurslarning etishmasligi. Vaqt, pul yoki boshqa resurslarning yetishmasligi maqsadga erishishga to'sqinlik qilishi mumkin.
Motivatsiyani quyidagi usullar bilan oshirishingiz mumkin
Ba'zi texnikalar va mashqlarni taklif qilaman
"Orqaga sanash" texnikasi. Maqsadga erishish uchun muddat belgilang va orqaga sanashni boshlang.
"30 kun" texnikasi. Yangi ish bilan 30 kun shug'ullaning. Bu sizga odat hosil qilishga yordam beradi.
"Kichik qadamlar" texnikasi. Kichik, lekin muntazam harakatlar qiling.
"Harakat rejası" tuzing. Maqsadga erishish uchun qilinishi kerak bo'lgan qadamlar ro'yxatini tuzing.
Minnatdorchilik ro'yxati. Minnatdor bo'lgan narsalaringizni yozing. Bu sizga ijobiy narsalarga e'tibor qaratishga yordam beradi.
"Istalgan narsani vizualizatsiya qilish". Sizni motivatsiya qiladigan va sizga bajarilgan ishlardan nima olasiz deb eslatib turadigan kollaj yoki orzu taxtasi yarating.
Avvalgi maqolalarda entuziazm haqida gapirgan edim. Entuziazm bu - o'zgaruvchan, hissiy holat bo'lib, u harakatga undaydi. Entuziazm yorqin bo'lishi mumkin, lekin doimiy emas. Motivatsiya esa zaifroq bo'lishi mumkin, lekin u bizga istak bo'lmasa ham harakat qilishga yordam beradi. Entuziazm tez o'chib ketishi mumkin, motivatsiya esa murakkab davrlarda ham bizga yordam beradi. Bu farqlarni tushunish uzoq muddatli maqsadlarga e'tibor qaratishga, barqaror motivatsiya yaratishga yordam beradi; motivatsiya doimiy emas, u vaziyatlarga qarab o'zgarishi mumkin. Asosiysi - umidsizlikka tushmaslik va uni qo'llab-quvvatlash usullarini izlashdir.
Motivatsiya bizni harakatga undaydi, maqsad sari yurishga, qiyinchiliklarni yengishga majbur qiladi. Uni yo'qotganimizda esa, biz faqat divanda yotib hech narsa qilmay qolaveramiz. Lekin motivatsiya qayerga g'oyib bo'lsa, ishlar esa joyida turib qolsa, nima qilish kerak? Ushbu maqolada biz motivatsiya nima ekanligini, nega uni yo'qotishimiz mumkinligini, qanday topish va oshirish mumkinligini tushuntiramiz, shuningdek, u entuziazmdan qanday farqlanishini va bu farqlarni tushunish nima uchun muhimligini ko'rib chiqamiz.
Motivatsiya bu ma'lum bir maqsadga erishish uchun ichki harakatga undovdir. U quyidagicha bo'lishi mumkin:
Tashqi: mukofotlar, maqtovlar, jazo qo'rquvi, jamoat fikri.Ichki: qiziqish, jarayondan zavqlanish, o'zini amalga oshirish, o'z qadr-qimmatini his qilish.Motivatsiya quyidagi sabablarga ko'ra g'oyib bo'lishi mumkin
Aniq maqsadning yo'qligi. Agar siz nimaga erishmoqchi ekanligingizni aniq tasavvur qila olmasangiz, harakat qilish uchun kuch topish qiyin.Noto'g'ri belgilangan maqsad. Juda murakkab yoki real bo'lmagan maqsad demotivatsiya qilishi mumkin.Muvaqqat muvaffaqiyatsizlikdan qo'rqish. Vazifani bajara olmaslik qo'rquvi falaj qilishi mumkin.Burnout. Uzoq muddatli zo'riqish va charchoq motivatsiyani pasaytirishi mumkin.Depressiya. Depressiv holat kuch va xohishni olib qo'yishi mumkin.Prokrastinatsiya. Ishlarni keyinga qoldirish siz hech narsa qilmay qolishingizga olib kelishi mumkin.Resurslarning etishmasligi. Vaqt, pul yoki boshqa resurslarning yetishmasligi maqsadga erishishga to'sqinlik qilishi mumkin.Motivatsiyani quyidagi usullar bilan oshirishingiz mumkin
- Aniq maqsad qo'ying. Nima erishmoqchi ekanligingizni aniqlang. Maqsad qanchalik aniq bo'lsa, uni erishish shunchalik oson bo'ladi.
- Maqsadni kichik qadamlarga bo'ling. Katta vazifalar qiyin va qo'rqinchli ko'rinadi. Ularni oson bajariladigan kichik vazifalarga bo'ling.
- Har bir qadam uchun o'zingizni mukofotlang. Har bir qadam uchun o'zingizni kichik narsalar bilan mukofotlang.
- Ilhom toping. O'zingizni motivatsion resurslar bilan o'rab oling: iqtiboslar, filmlar, kitoblar, musiqa.
- Ijobiy fikrlashni amalga oshiring. O'zingizning kuchli tomonlaringizga e'tibor qarating.
- To'siqlarni bartaraf eting. Maqsadingizga erishishga nima xalaqit berayotganini aniqlang va bu muammolarni hal qiling.
- Jarayonga emas, natijaga e'tibor qarating. Maqsadga erishish jarayonidan zavqlaning.
- Muvaqqat muvaffaqiyatsizliklardan qo'rqmang. Muvaqqat muvaffaqiyatsizliklar bizga o'sish va kuchayishga yordam beradi.
- O'xshash fikrlovchi odamlar bilan muloqot qiling. Maqsadingizni qo'llab-quvvatlovchi odamlar bilan suhbatlashing.
Ba'zi texnikalar va mashqlarni taklif qilaman
"Orqaga sanash" texnikasi. Maqsadga erishish uchun muddat belgilang va orqaga sanashni boshlang. "30 kun" texnikasi. Yangi ish bilan 30 kun shug'ullaning. Bu sizga odat hosil qilishga yordam beradi. "Kichik qadamlar" texnikasi. Kichik, lekin muntazam harakatlar qiling. "Harakat rejası" tuzing. Maqsadga erishish uchun qilinishi kerak bo'lgan qadamlar ro'yxatini tuzing. Minnatdorchilik ro'yxati. Minnatdor bo'lgan narsalaringizni yozing. Bu sizga ijobiy narsalarga e'tibor qaratishga yordam beradi. "Istalgan narsani vizualizatsiya qilish". Sizni motivatsiya qiladigan va sizga bajarilgan ishlardan nima olasiz deb eslatib turadigan kollaj yoki orzu taxtasi yarating.Avvalgi maqolalarda entuziazm haqida gapirgan edim. Entuziazm bu - o'zgaruvchan, hissiy holat bo'lib, u harakatga undaydi. Entuziazm yorqin bo'lishi mumkin, lekin doimiy emas. Motivatsiya esa zaifroq bo'lishi mumkin, lekin u bizga istak bo'lmasa ham harakat qilishga yordam beradi. Entuziazm tez o'chib ketishi mumkin, motivatsiya esa murakkab davrlarda ham bizga yordam beradi. Bu farqlarni tushunish uzoq muddatli maqsadlarga e'tibor qaratishga, barqaror motivatsiya yaratishga yordam beradi; motivatsiya doimiy emas, u vaziyatlarga qarab o'zgarishi mumkin. Asosiysi - umidsizlikka tushmaslik va uni qo'llab-quvvatlash usullarini izlashdir.