Ишни ўзгартиришдан қўрқиш кўпчиликда учрайдиган ҳолат бўлиб, шахсий мақсадларга эришишга ва ривожланишга тўсқинлик қилиши мумкин. Кўпинча биз номаълумликдан қўрқамиз ва шу сабабли қониқтирмайдиган муҳитда қолишга устунлик берамиз.
Турли хил воқеаларнинг натижаларини кўра олишга ёрдам берувчи техникалардан фойдаланиш ҳолатга бўлган муносабатингизни жиддий ўзгартириши мумкин. Масалан, "мия бўрони" усули ёрдамида имкониятларни аниқлаш, барча салбий сценарийлар ҳақиқатда амалга ошмайдиганлигини тушунишга ёрдам беради. Шунингдек, ўйлаб кўриш керак: "Энг ёмони нима бўлиши мумкин?" ва бу сценарий рўй берса, қанчалик даҳшатли эканини баҳолаш.
Психотерапия қўрқув ва ишончсизликларни тадқиқ қилиш учун хавфсиз макон таклиф этади. Психолог билан ишлаш қўрқувларнинг илдизларини аниқлашга ва улардан қандай фойда олаётганингизни тушунишга ёрдам бериши мумкин. Кўпинча қўрқувлар ўзгаришлардан тўхтатиб туради, лекин уларни ҳал этиш орқали ҳаракат қилиш учун куч топиш мумкин.
Психотерапияда фикрлашингизни фақатгина ижобий қилиш мақсади йўқ, балки уни реалистик қилишга интиламиз. Реалистик фикрлаш нафақат ижобий вариантларни кўриш, балки турли хил натижаларни акс эттирадиган дунё манзарасини яратиш имконини беради.
Реалистик фикрлаш дунёни фақат оқ ва қора рангларда эмас, балки унинг хилма-хиллигини тушуниш имконини ҳам беради. Бу айниқса стресс ва номаълумлик шароитида жуда муҳим. Қийинчиликлар ҳаётнинг табиий бир қисми эканини ва салбий натижалар ҳамма вақт охирги эмаслигини англаш бизга чидамлилик ва мослашиш қобилиятини оширади.
Натижада, қўрқувларни психотерапия орқали ҳал қилиш ва турли хил воқеаларни кўриб чиқишга ёрдам берувчи техникалардан фойдаланиш анча камроқ ташвишли ҳолат ва ўзгаришларга нисбатан соғлом муносабатга олиб келиши мумкин. Бу эса ўз навбатида, янги имкониятлар ва истиқболларга йўл очади.
Қўрқув ва ташвишларни камайтириш учун когнитив-бихевиорал терапиядан фойдаланиладиган техникалар
Турли хил воқеаларнинг натижаларини кўра олишга ёрдам берувчи техникалардан фойдаланиш ҳолатга бўлган муносабатингизни жиддий ўзгартириши мумкин. Масалан, "мия бўрони" усули ёрдамида имкониятларни аниқлаш, барча салбий сценарийлар ҳақиқатда амалга ошмайдиганлигини тушунишга ёрдам беради. Шунингдек, ўйлаб кўриш керак: "Энг ёмони нима бўлиши мумкин?" ва бу сценарий рўй берса, қанчалик даҳшатли эканини баҳолаш.
Психотерапия қўрқув ва ишончсизликларни тадқиқ қилиш учун хавфсиз макон таклиф этади. Психолог билан ишлаш қўрқувларнинг илдизларини аниқлашга ва улардан қандай фойда олаётганингизни тушунишга ёрдам бериши мумкин. Кўпинча қўрқувлар ўзгаришлардан тўхтатиб туради, лекин уларни ҳал этиш орқали ҳаракат қилиш учун куч топиш мумкин.
Психотерапияда фикрлашингизни фақатгина ижобий қилиш мақсади йўқ, балки уни реалистик қилишга интиламиз. Реалистик фикрлаш нафақат ижобий вариантларни кўриш, балки турли хил натижаларни акс эттирадиган дунё манзарасини яратиш имконини беради.
Реалистик фикрлаш дунёни фақат оқ ва қора рангларда эмас, балки унинг хилма-хиллигини тушуниш имконини ҳам беради. Бу айниқса стресс ва номаълумлик шароитида жуда муҳим. Қийинчиликлар ҳаётнинг табиий бир қисми эканини ва салбий натижалар ҳамма вақт охирги эмаслигини англаш бизга чидамлилик ва мослашиш қобилиятини оширади.
Натижада, қўрқувларни психотерапия орқали ҳал қилиш ва турли хил воқеаларни кўриб чиқишга ёрдам берувчи техникалардан фойдаланиш анча камроқ ташвишли ҳолат ва ўзгаришларга нисбатан соғлом муносабатга олиб келиши мумкин. Бу эса ўз навбатида, янги имкониятлар ва истиқболларга йўл очади.
Қўрқув ва ташвишларни камайтириш учун когнитив-бихевиорал терапиядан фойдаланиладиган техникалар
- Гиперболизация (ортиқча бўрттириш): Бу техника қўрқувни ақлан ортиқча бўрттиришдан иборат бўлиб, кейин реалликка қайтиб, муаммо реал ҳаётда пайдо бўлса ҳам, уни ҳал қилиш мумкинлигини англашга ёрдам беради.
- Декатастрофизация техникаси: Бу техника келажакдаги эҳтимолий воқеалардан хавотирланганда қўлланилади. Энг қўрқинчли, даҳшатли сценарийни тасаввур қилинг, нима айнан сизни қўрқитади, қандай оқибатлар? Кейин энг ижобий вариантни тасаввур қилинг, унинг қандай натижаларга олиб келиши мумкинлигини тавсифланг. Ва ниҳоят, энг реалистик вариантни ёзиб чиқинг, аксарият ҳолларда бу ижобий ва салбий вариант ўртасидаги ўртача ҳолатдир.