Jinsiy aloqa va uyat... Bu mavzu ko‘plar uchun tanish. Xo‘sh, nima sababdan jinsiy hayot va ayollar tajribasi uyat bilan chambarchas bog‘liq?
Ko‘p asrlardan buyon ayol jinsiyligi uchun ikki asosiy arxetip mavjud — bu qiz va buzuq (ikkinchi so‘zni qo‘llamayman, o‘zingiz tushundingiz). Bu qadimdan ma’lum bo‘lgan tushuncha — Eva va Lilit, Bokira Maryam va Maryam Magdalina misolida ham ko‘rish mumkin.
Bir qarashda Eva xotirga keladi. Zmiy (vasvasachi) va birinchi gunoh — Eva va Odamning jannatdan chiqarilishi va ularning birinchi marta uyat his qilishi. Bu yerda men o‘zimni boshi berk ko‘chaga kirgandek his qilaman va "Bu mavzuni yozib nima o‘zgartira olaman?" deb o‘ylayman, ammo bu mavzuni ochib yozish menga kechalari tinch uxlashga yordam berishini eslayman.
Eva beg‘ubor edi, lekin gunohni bilganidan keyin "uyat" his qildi. Maryam Magdalina esa tavba qilganiga qadar "yiqilgan" ayol edi. Bu arxetiplar o‘rtasida o‘tish mumkin, lekin bu jarayon doim jinsiy uyg‘onish yoki uni yo‘qotish bilan bog‘liq.
Jamiyatning ta’siri
Bu faqat din bilan bog‘liq emas, balki jamiyatning tuzilishi bilan ham bog‘liq. Masalan, qadimgi yunonlar o‘zlarining Afina va Artemida kabi qiz jinsiy arxetiplarini hurmat qilishgan, ular erkaklardan voz kechgan. Boshqa tomondan, Afrodita kabi ayol qahramonlar sevgi va shahvat bilan bog‘liq bo‘lgan, lekin aksariyat hollarda yuzaki va qattiqqo‘l sifatida tasvirlangan.
Ayol jinsiyligi ko‘pincha uyat va taqiqlar bilan to‘ldirilgan. Ko‘p qizlarga yoshligida "hayoni saqlash", "yigitlar faqat bir narsani xohlaydi" kabi gaplar aytilgan. Bu gaplar aksariyat hollarda ayollarda o‘z ehtiyojlarini tan olish va ifoda qilishga to‘sqinlik qiladi.
Jinsiy xohish va jamiyatning reaksiyasi
Ba’zan bu jarayon to‘g‘ridan-to‘g‘ri jinsiy aloqaga bog‘liq bo‘lmasa ham, ayollarda uyat hissi ularning o‘z tanasi va jinsiy xohishlariga nisbatan shakllanadi. Jinsiy ehtiyojlarni tan olish yoki o‘z jinsiyligini ochiq namoyon qilish uyatli hisoblanadi. Ayrim jamiyatlarda hatto ayollar jinsiy aloqadan zavq olishlarini taqiqlovchi urf-odatlar saqlanib qolgan.
Jinsiylikning ifodalanishi ba’zan ayollarning bu xohishlarini yashirishga olib keladi. Bu esa ularda ichki psixologik to‘siqlarni kuchaytiradi va jinsiy aloqani ochiq muhokama qilishdan uyalishga olib keladi.
Xulosa
Maqolaning so‘nggida shuni aytishim mumkinki, ayollarning jinsiy xohishlari va ehtiyojlarini ochiq tan olishlari va ularni qabul qilishlari hali ham ko‘plab jamiyatlarda qiyinchilik tug‘diradi. Ammo o‘z qiymatini anglab, ortiqcha uyatdan ozod bo‘lish orqali ayollar o‘z zavqlarini topa olishlari mumkin.
Ko‘p asrlardan buyon ayol jinsiyligi uchun ikki asosiy arxetip mavjud — bu qiz va buzuq (ikkinchi so‘zni qo‘llamayman, o‘zingiz tushundingiz). Bu qadimdan ma’lum bo‘lgan tushuncha — Eva va Lilit, Bokira Maryam va Maryam Magdalina misolida ham ko‘rish mumkin.
Bir qarashda Eva xotirga keladi. Zmiy (vasvasachi) va birinchi gunoh — Eva va Odamning jannatdan chiqarilishi va ularning birinchi marta uyat his qilishi. Bu yerda men o‘zimni boshi berk ko‘chaga kirgandek his qilaman va "Bu mavzuni yozib nima o‘zgartira olaman?" deb o‘ylayman, ammo bu mavzuni ochib yozish menga kechalari tinch uxlashga yordam berishini eslayman.
Eva beg‘ubor edi, lekin gunohni bilganidan keyin "uyat" his qildi. Maryam Magdalina esa tavba qilganiga qadar "yiqilgan" ayol edi. Bu arxetiplar o‘rtasida o‘tish mumkin, lekin bu jarayon doim jinsiy uyg‘onish yoki uni yo‘qotish bilan bog‘liq.
Jamiyatning ta’siri
Bu faqat din bilan bog‘liq emas, balki jamiyatning tuzilishi bilan ham bog‘liq. Masalan, qadimgi yunonlar o‘zlarining Afina va Artemida kabi qiz jinsiy arxetiplarini hurmat qilishgan, ular erkaklardan voz kechgan. Boshqa tomondan, Afrodita kabi ayol qahramonlar sevgi va shahvat bilan bog‘liq bo‘lgan, lekin aksariyat hollarda yuzaki va qattiqqo‘l sifatida tasvirlangan.
Ayol jinsiyligi ko‘pincha uyat va taqiqlar bilan to‘ldirilgan. Ko‘p qizlarga yoshligida "hayoni saqlash", "yigitlar faqat bir narsani xohlaydi" kabi gaplar aytilgan. Bu gaplar aksariyat hollarda ayollarda o‘z ehtiyojlarini tan olish va ifoda qilishga to‘sqinlik qiladi.
Jinsiy xohish va jamiyatning reaksiyasi
Ba’zan bu jarayon to‘g‘ridan-to‘g‘ri jinsiy aloqaga bog‘liq bo‘lmasa ham, ayollarda uyat hissi ularning o‘z tanasi va jinsiy xohishlariga nisbatan shakllanadi. Jinsiy ehtiyojlarni tan olish yoki o‘z jinsiyligini ochiq namoyon qilish uyatli hisoblanadi. Ayrim jamiyatlarda hatto ayollar jinsiy aloqadan zavq olishlarini taqiqlovchi urf-odatlar saqlanib qolgan.
Jinsiylikning ifodalanishi ba’zan ayollarning bu xohishlarini yashirishga olib keladi. Bu esa ularda ichki psixologik to‘siqlarni kuchaytiradi va jinsiy aloqani ochiq muhokama qilishdan uyalishga olib keladi.
Xulosa
Maqolaning so‘nggida shuni aytishim mumkinki, ayollarning jinsiy xohishlari va ehtiyojlarini ochiq tan olishlari va ularni qabul qilishlari hali ham ko‘plab jamiyatlarda qiyinchilik tug‘diradi. Ammo o‘z qiymatini anglab, ortiqcha uyatdan ozod bo‘lish orqali ayollar o‘z zavqlarini topa olishlari mumkin.