Қачонки руҳ оғриса: депрессия ҳақида очиқ мулоҳаза

Бу қандай ҳис қилинади?

Депрессия худди туманга ўхшайди. Жуда қуюқ. Қуёш бордек, дарахтлар ҳам бор, уйлар ҳам бор, аммо ҳаммаси ғира-шира, ноаниқ. Энг қийини – бу туманни қўлингиз билан шунчаки «чақиб ташлаш»нинг иложи йўқ. «Ўзингизни қўлга олинг» ёки «бир оз ўзингизни йиғиштиринг», дейишади, лекин бу ишламайди.
Бир беморим шундай деганди: «Ҳудди дунёни ифлос ойна орқали кўраётгандекман. Ойна ортида нимадир яхши нарсалар содир бўлаётганини биламан, лекин уларни ҳеч қачон ҳис қила олмайман. Ҳеч қачон. Умуман.»

Аслида нима содир бўлади?

Депрессия хавфли. У сезилмасдан келади. Аввалига, одатдагидан кўпроқ чарчаганингизни сезасиз. Кейин эса севимли сериалингиз энди қувонч келтирмаётганини пайқайсиз. Севимли таомингиз мазасиздек туюлади. Дўстлар чақирса, ўйлайсиз: «Илоҳим, фақат шундай бўлмасин.»
Энг оғир нарса? Яқинларингиз шундай дейди: «Нима учун бундай руҳсиз бўлиб қолдинг? Атрофингга қара – сенда ҳамма нарса бор-ку!» Ичингизда эса гўё катта бир бўшлиқ. Бундай гаплар аҳволни янада оғирлаштиради.

Бу қандай даволанади?

Ростини айтсам, бу тезлик билан ҳал бўлмайди. Бу йўл. Баъзан узун, лекин ўтиб бўладиган йўл.
Худди тоғларга чиққандек:

• Бугун фақат ётоқдан турдингиз – бу ҳам ғалаба.
• Эртага тишингизни ювдингиз – яна бир ғалаба.
• Дўстингизга қўнғироқ қилдингиз – ғалаба.
• Балконга беш дақиқага чиқдингиз – яна ғалаба.
  Ҳар бир кичик қадам – бу шифога томон ташланган қадам.

Нима ҳақиқий ёрдам беради?

1. Сукут сақламаслик. Ҳеч бўлмаса бировга айтиб беринг. Ҳар қандай одамга. Менга, бошқа бир шифокорга, дўстингизга, онангизга, диний раҳнамога – фарқи йўқ. Энг муҳими – бу ҳолатда ёлғиз қолманг.
2. Тўғри даволаниш. Баъзан дорилар зарур бўлади. Бу оддий ҳол. Бу худди синган оёққа таянч бўлиш учун ҳасса ёки гипс кабидир – вақтинчалик ёрдам.
3. Ўзингизга нисбатан юмшоқ бўлинг. Ўзингизни танқид қилманг. Чиндан. Сиз ҳозир шундоқ ҳам жуда кучли рақибга қарши курашяпсиз. Ўзингиз билан ҳам жанжаллашиш шарт эмас.

Келажакда нима бўлади?

Мен ўз ишимда энг кўп нимани ёқтираман, биласизми? Инсон шундай деган пайт: «Кеча ўзимни қандайдир табассум қилиб турганимни пайқадим. Ҳеч қандай сабабсиз. Узоқ вақтдан кейин биринчи марта.»
Бу қайтиб келади. Рост. Қувонч, ҳаёт мазаси, истаклар ва режалар. Ҳаммаси қайтади.

Юракдан юракка

Агар сиз ҳозир шу сатрларни ўқисангиз ва ўзингизни танисангиз – билинг: чиқиш йўли бор. Ҳар доим. Агар ҳозир зулмат чексиздек туюлса ҳам – бу шундай эмас. Фақат ёрдамга муҳтож бўлишингиз мумкин, нурни кўриш учун. Ва бу нормал.
Эсингизда бўлсин: айнан ҳозир, шу дақиқада, яна кимдир шу сатрларни ўқияпти ва сиз ҳис қилаётган нарсаларни ҳис қилаяпти. Сиз ёлғиз эмассиз. Ва сиз албатта уддалайсиз.
Ҳозирча фақат нафас олинг. Кичик қадамлар қилинг. Ва эсда тутинг: энг узоқ тунда ҳам тонг бор.

 

[Nigora]

Ҳислар ва таассуротларингизни биз билан баҳам кўрганингиз учун рахмат. Депрессия жуда оғир ва чуқур таъсир кўрсатувчи ҳолат бўлиши мумкин, лекин уни енгишнинг имконияти бор ва сиз бу йўлда ёлғиз эмассиз. Сиз қайд этган кичик ғалабалар – уйғониш, оддий кундалик вазифаларни бажариш – ҳаммаси катта аҳамиятга эга. Ҳар бир кичик қадамни қийматланг ва ўзингизга нисбатан меҳрибон бўлишга ҳаракат қилинг.

Шунингдек, ёрдам сўрашдан хижолат бўлманг. Когнитив-поведенческая терапия, терапия қабул қилиш ва вазифаси, ёки схема-терапия каби турли усуллар орқали кўмак олиш мумкин. Барча инсонлар учун самарали бўлиши мумкин бўлган турли методлар бор, ва сиз учун қай бирининг энг тўғри келиши ҳақида билиш учун тажрибали терaпевт билан маслаҳатлашинг.

Энг муҳими, ўйинни давом эттириш ва кичик қадамлар билан олға силжишдир. Қалбдан қалбга сўзларингиз етиб борди ва билинг – сизда куч бор, ва сиз бундан чиқиб кетишингиз мумкин. Келажакка умид билан қаранг ва ўзига бўлган ишончни йўқотманг.