“Қандай қилиб “йўқ” дейишни ўрганиш мумкин?” деган савол кўп учрайди.
Бу малакасизликнинг асосида бошқаларнинг айбловидан қўрқиш, мулоқотда юзага келадиган қийинчиликларни енгиб ўтишга тайёр эмаслик ётади. Чуқурроқ қараганда эса, ўзингиз, одамлар ва умуман ҳаёт ҳақида нотўғри тасаввурларга эга бўлиш сабаб бўлади.
Нега "Йўқ" дейиш қийин?
Учрашувларда чегаралар мавзуси муҳокама қилинганда, мен кўпинча мижозлардан сўрайман:"Агар сиз бировни рад қилсангиз, унга нима бўлади? У ўзини йўқотадими? Сиз билан гаплашишни тўхтатадими? Ва агар шундай бўлса, бу йўқотиш сиз учун қанчалик қўрқинчли?"
Бу саволлар муҳим, чунки "Йўқ" дейишдан келиб чиққан айб туйғуси бошқаларга зарар етказиш ҳиссидан келиб чиқади. Айбдорлик ҳиссининг нотўғри эканини англаш йўли шуни тушунишдан бошланади: сизнинг рад жавобингиздан ҳеч қандай зарар йўқ.
Чегараларни белгилаш учун 3 асос
“Йўқ” дейишни ўрганиш – бу ўз қимматингизни англаш, айбдорлик ҳиссидан халос бўлиш ва ўзингизни ҳурмат қилишнинг муҳим қадамидир. Чегараларни белгилашни ўрганинг, бу орқали сиз кўпроқ ҳурмат ва ички хотиржамликни ҳис қиласиз.
Бу малакасизликнинг асосида бошқаларнинг айбловидан қўрқиш, мулоқотда юзага келадиган қийинчиликларни енгиб ўтишга тайёр эмаслик ётади. Чуқурроқ қараганда эса, ўзингиз, одамлар ва умуман ҳаёт ҳақида нотўғри тасаввурларга эга бўлиш сабаб бўлади.
Нега "Йўқ" дейиш қийин?
- Мен рад эта олмайман. Бирор ишни қилишни истамаслигимни англайман, лекин рад этиш ноқулай.
- "Йўқ" дейишдан кейин ёмон кўриниб қолишдан қўрқаман ва кейинчалик ўзимни айбдор ҳис қилишни истамайман.
- Одамларга очиқ бўлганим учун улар буни менга яқинлашиш деб тушунишади ва ортиқча юклашади. Масалан, ишда барча ҳисоботларни менга юклайдилар.
Учрашувларда чегаралар мавзуси муҳокама қилинганда, мен кўпинча мижозлардан сўрайман:"Агар сиз бировни рад қилсангиз, унга нима бўлади? У ўзини йўқотадими? Сиз билан гаплашишни тўхтатадими? Ва агар шундай бўлса, бу йўқотиш сиз учун қанчалик қўрқинчли?"
Бу саволлар муҳим, чунки "Йўқ" дейишдан келиб чиққан айб туйғуси бошқаларга зарар етказиш ҳиссидан келиб чиқади. Айбдорлик ҳиссининг нотўғри эканини англаш йўли шуни тушунишдан бошланади: сизнинг рад жавобингиздан ҳеч қандай зарар йўқ.
Чегараларни белгилаш учун 3 асос
- Ўзингизни тушуниш ва билиш.Чегаралар ўзингизни тушунишдан бошланади. Ўз хоҳишларингизни, қадриятларингизни аниқ билиш керак. Агар сиз нима яхши ва нима ёмон эканини аниқ тушунсангиз, ташқи таъсирларга нисбатан позициянгиз мустаҳкам бўлади.
- Ўз-ўзингизни қабул қилиш.Агар сиз ўзингизни қадрламасангиз, яхши кўрмасангиз, бошқалар ҳам сизга шундай муносабатда бўлади. Ўз-ўзингизни қабул қилиш орқали бошқалар билан мустаҳкам муносабат ўрнатасиз.
- Ассертив хулқ-атвор малакасини ривожлантириш.Ассертивлик – бу ўз фикрингизни айтган ҳолда бошқаларга зарар етказмаслик малакасидир. Бу, шубҳасиз, ўзингизни ҳимоя қилиш ва чегаралар белгилаш учун муҳим.
“Йўқ” дейишни ўрганиш – бу ўз қимматингизни англаш, айбдорлик ҳиссидан халос бўлиш ва ўзингизни ҳурмат қилишнинг муҳим қадамидир. Чегараларни белгилашни ўрганинг, бу орқали сиз кўпроқ ҳурмат ва ички хотиржамликни ҳис қиласиз.