Қандай қилиб камчилик ҳиссини қоплаймиз?

Камчилик ҳисси инсонларда бошқа одамлар билан муносабат ўрнатишда кучли ёки ишончсиз бўлиш ҳиссини уйғотади. Бу ҳис ўзаро муносабатларда ноқулайлик туғдиради ва инсонни четланишдан қўрқтириб қўяди. Бундай ҳислар қабул қилинмаган эҳтирослар, ташқи кўринишдаги айрим нуқсонлар ёки мулоқотдаги ноқулайликлар билан боғлиқ бўлиши мумкин.

Камчилик ҳисси танқид, айблашлар ва бошқалар томонидан қабул қилинмаганлик туфайли юзага келади. Бу ҳис инсонда нотўғрилик ҳиссини кучайтиради ва уни соғлом муносабатлар қуришдан узоқлаштиради. Бундан ташқари, инсон барқарорлик, хавфсизлик ва муҳаббатга бўлган эҳтиёжлар қондирилмайди, деган фикрлар уни муносабатлардан қочишга ёки деструктив муносабатларда қолишга мажбур этади.

Камчилик ҳиссининг шаклланиши​

Камчилик ҳисси одатда қуйидаги икки усулдан бири билан шаклланади:

1. Қатлам-қатлам йиғилиб борувчи тажриба
   Инсон турли вазиятларда салбий тажрибага дуч келиб, буни бир хил кўринишда қабул қилади. У қайта-қайта шундай вазиятларга тушиб, ўзини “омадсиз” деб ҳисоблай бошлайди. Бу фикр биринчи босқичда оддий фикр бўлиши мумкин, лекин вақт ўтиши билан у чуқур ишончга айланади.
2. Ёрқин ҳодиса туфайли пайдо бўлувчи фикрлар
   Баъзан кучли ва эмоцияларга бой ҳодиса туфайли инсон ўзини ҳақоратланган ёки “нокомил” ҳис қилади. Масалан, ишдан кутилмаган равишда бўшатиш инсонда “Мен арзимайдиган инсонман” деган ишончни шакллантириши мумкин.

Қандай қилиб бу фикрлардан қутулиш мумкин?​

• Гиперкомпенсация: Агрессия, доминантлик ёки ортиқча мақом излаш орқали ўзини кўрсатиш.
• Таслим бўлиш: Одамлар фикрига тўлиқ қарам бўлиб қолиш ёки ўзига ишончсизлик туфайли ҳар доим бошқаларга ёрдам беришга тайёр бўлиш.
• Қочиш: Жамиятдан узоқлашиш, ортиқча мустақилликка интилиш ёки овунтирувчи фаолиятлар (кино кўриш, овқатланиш, ичимликлар) орқали реалликдан қочиш.

Қандай ёрдам берса бўлади?​

• Ўз фикрларингизни кузатинг: Сизнинг қандай вазиятларда ўзингизни камчиликка йўйишингизни аниқланг.
• Объектив баҳолашни ўрганинг: Бу фикрлар ҳақиқатга қай даражада мос эканлигини таҳлил қилинг.
• Ёрдам олишдан қўрқманг: Психолог билан ишлаш орқали ўзингизга нисбатан ижобий ишончларни қайта шакллантиришингиз мумкин.

Сиз ўз ҳисларингизни ва эҳтиёжларингизни яхши тушуниш орқали ўзингизга нисбатан ишончни ошириб, соғлом ва мустаҳкам муносабатлар қуриш имкониятига эга бўласиз.