Қандай қилиб камроқ ғазабланиш мумкин

Бир куни бир қиз менга кўп ғазабланаётганидан шикоят қилди ва бундан камроқ ғазабланишни хоҳлайди. Бу оддий ҳолат, айниқса, агар инсон бутун умр атрофдагиларга мослашиб, низолардан қочиб ўрганган бўлса ва эндиликда ички туйғулари уядан чиққандек кўринаётган бўлса.

Ғазаб қўрқинчли кўриниши мумкин. У тўсатдан пайдо бўлиб, бутун вужудни эгаллайди, атрофдагиларга зарар етказади, муносабатларни бузади ва охирида айбдорлик ҳиссини қолдиради. Ҳаммасининг салбий томони бордек туюлади.

Нега ғазаб муҳим?

Аввало, биз, биологик мавжудот сифатида, нега ғазабга муҳтожлигимизни тушуниб олайлик:

• Ғазаб шахсий чегараларни бузишни сигнал қилади.
• У муайян вазиятга бўлган муносабат ҳақида хабар беради.
• Бу ҳолатни ўзгартиришга рағбат беради.

Ғазабнинг борлиги – бу биз учун нимадир нотўғри кетяпти деган муҳим сигнал. Бироқ, агар унга эрк берсак, атрофдагиларга зарар етказмаймизми? Тўғри. Фақат шуни билишимиз керакки, эмоция ҳаракатга тенг эмас. Биз нима ҳис қилишни танлай олмаймиз; ғазаб пайдо бўлди, ва бу физиологик ҳақиқат. Аммо биз албатта ҳаракатларимиз устидан назорат ўрнатишимиз мумкин.

Ғазабни эрта пайқаш ва уни бошқариш

Аввало, ғазаб белгиларини илгари пайқашни ўрганиш лозим. Агар чайнак қайнаб кетаётган бўлса, портлашни тўхтатиш жуда қийин бўлади. Кўпчилик одамларда тана билан боғлиқ сигналларни сезиш ва уларга эътибор қаратиш кўникмаси етишмайди. Бошқача айтганда, танасини иш қуроли деб билади, аммо унинг ҳис-туйғуларини чуқур тушунмайди. Ғазабни эрта сезиш қанча тез амалга оширилса, шунча кўп йўллар билан унга қарши курашиш имконияти бўлади.

Тана билан боғлиқ машқлар

Кейинги гал ғазабни сезсангиз, кузатишга ҳаракат қилинг. Унинг маркази борми ёки бутун танангизга бир текис тақсимланганми? Иссиқлик ёки оғриқ ҳис қилинади, метафора орқали уни тасвирлаб кўринг. Бу кузатишларни ёдда сақланг ва кейинги гал уларни тезроқ пайқашга ҳаракат қилинг. Аста-секин, ғазаб бошқаларга ёки ўзингизга зарар келтирмасдан, уни бошқаришни ўрганасиз.

Ғазабни тўғри идора қилиш усуллари

Агар ғазабни эрта пайқаш қийин бўлса ва аллақачон портлаш арафасида бўлсангиз, қуйидаги йўллардан фойдаланишингиз мумкин:

1. Пауза қилиб, чуқур нафас олинг.
2. «Мен» ифодалари орқали ўз ҳисларингизни баён қилинг ва ечим таклиф қилинг.
3. Ғазабингизни якка ҳолда овоз чиқариб ёки кундалик ёзиш орқали билдиринг.
4. Агар суҳбатдошингиз ишончли бўлса, илгари огоҳлантириб, унга юракдан гапиринг.
5. Қоғозларни ёриштиринг ёки сув ҳавзасига тош отинг.
6. Қисқа югуриш ёки жисмоний фаолият билан шуғулланинг.

Энг муҳим нарса — эмоцияни сиқиб қўйишга ҳаракат қилмаслик, балки унинг ҳисларига эътибор қаратиш. Чунки кучли ҳислар узоқ вақт давом эта олмайди. Тана доимо мувозанатни сақлашга интилади, шундай экан, ғазабингизни тўғри ва соғлом тарзда чиқариш муҳим.