Кўпинча инсон ўз ҳаётида ижобий ўзгаришлар излаётганда, ўз одатларига эътибор қаратади ва уларга таъсир қилиши ёки ўзгартириши зарур деб ҳисоблайди, агар улар уни чеклаб қўяётган ва комфортли яшашга тўсқинлик қилаётган бўлса. Бундай ўзгаришлар ҳақида ўйлаганда, одамлар одатда уларни амалга ошириш учун бошланғич нуқта ёки ташқи стимул қидиради.
Формалашган одат нима эканлигини ўйлаб кўриш мумкин. Одат — бу инсон ўз хулқ-атворида такроран амалга оширадиган, одатий ва бир неча бор қайтарилган ҳаракатлардир. Фойдали одатларни шакллантиришнинг самарали усули уларни ўз хулқ-атворингизга сингдиришдир. Бу кучли ирода ривожланишига йўналтирилган ижобий ва тизимли ҳаракатларнинг мустаҳкамланиши орқали амалга ошади. Шунингдек, кундалик ҳаётда аниқ мақсадларга эришиш учун муайян босқичларни шакллантириш талаб этилади.
Шуни таъкидлаш керакки, ижобий одатларни шакллантириш йўли анча мураккаб бўлиб, ёш ўтган сайин ёмон одатлардан халос бўлиш анча қийинлашади. Чунки мустаҳкам хулқ-атвор паттерни шаклланади. Шу сабабли, бундай одатлар билан курашишда уларни шунчаки йўқ қилиш эмас, балки уларни бошқа ижобий одатлар билан алмаштириш тавсия этилади.
Формалашган одат нима эканлигини ўйлаб кўриш мумкин. Одат — бу инсон ўз хулқ-атворида такроран амалга оширадиган, одатий ва бир неча бор қайтарилган ҳаракатлардир. Фойдали одатларни шакллантиришнинг самарали усули уларни ўз хулқ-атворингизга сингдиришдир. Бу кучли ирода ривожланишига йўналтирилган ижобий ва тизимли ҳаракатларнинг мустаҳкамланиши орқали амалга ошади. Шунингдек, кундалик ҳаётда аниқ мақсадларга эришиш учун муайян босқичларни шакллантириш талаб этилади.
Шуни таъкидлаш керакки, ижобий одатларни шакллантириш йўли анча мураккаб бўлиб, ёш ўтган сайин ёмон одатлардан халос бўлиш анча қийинлашади. Чунки мустаҳкам хулқ-атвор паттерни шаклланади. Шу сабабли, бундай одатлар билан курашишда уларни шунчаки йўқ қилиш эмас, балки уларни бошқа ижобий одатлар билан алмаштириш тавсия этилади.
Ўзгаришлар Йўлида Нима Ёрдам Беради?
- Позитив Мотиваторлар: Ижобий ўзгаришларни ҳаётингизга киритишда уларни ижобий мустаҳкамлаш билан боғлаш жуда муҳим. Акс ҳолда, мотивация тезда йўқолади. Янги фойдали одатларни яратишда уларни кичик босқичларга ажратиш ва ҳар бир босқични бажарганда ўзингизни рағбатлантириш ёки ўзингизни мақташ керак. Бу муваффақиятга эришиш йўлида ўз-ўзини рағбатлантириш бўлиб хизмат қилади.
- Муҳит ва Ижтимоий Оралиқ: Янги ижобий одатларни шакллантиришда ижтимоий муҳит ва инсонни ўраб турган нарсалар катта аҳамиятга эга. Улар ижобий ёки салбий стимуллар бўлиши мумкин. Ўзгаришларни осонроқ амалга ошириш учун жараённи ўзига хос қўшимча рағбат ёки ўйинга айлантириш мумкин. Агар ўзгаришлар йўлида ёлғиз эмаслигингизни, бир фикрдаги одамлар билан бирга эканлигингизни ҳис қилсангиз, бу қўшимча мотивация бўлади.
- Технологияларнинг Роли: Бугунги кунда технологиялар ривожланган шароитда фойдали одатларни шакллантириш учун динамикани кузатиш учун трекерлардан фойдаланиш мумкин. Шунингдек, кўрилган ижобий ўзгаришларни қайд этиш учун кундалик ёритиб бориш ёки кундалик юритиш мумкин. Лекин, ушбу ўзгаришлар жараёнида вақтинчалик орқага кетишлар (регрессия) бўлишини унутмаслик ва бунга ички жиҳатдан тайёр бўлиш керак. Бу билим ва тайёргарлик янги, самарали ҳаракатларни яратиш ва ижобий одатларга эришиш йўлида таслим бўлмасликка ёрдам беради.
- Муаммолардан Дарс Олиш: Қандайдир олдинга қадам ташлаш учун ҳар қандай муваффақиятсизликдан ўрганиш керак. Бу шахсий ривожланиш учун фойдали хулосалар қилишдир ва бу муваффақият калитидир.