Мактабдаги буллинг: ота-оналар нима қилишлари керак?

Мактаб жараёни кўпинча ёзги таътилдан кейин мослашиш билан бошланади ва болалар кўпинча синов ва хатолар йўли билан ўз ҳис-туйғуларини назорат қилишни ўрганишади. Ачинарлиси шундаки, баъзан улар учун ўз ғазабларини ифода этишнинг ягона усули синфдошларига ҳужум қилиш бўлиб қолади. Жабрланган болаларнинг ота-оналари ёрдам сўраб полицияга, вояга етмаганлар ишлари бўйича комиссияларга, мактаб маъмуриятига мурожаат қилишади ва ҳатто баъзан ўз-ўзини суд қилишгача боришади.

Ота-оналар болаларига қандай ёрдам беришлари мумкин?

1. Буллинг сабабларини тушуниш. Болалар нега шафқатсиз бўлиб қолганини тушуниш буллинг муаммосини тўғри ҳал қилиш учун муҳим. Бу ҳасад, муваффақиятсизликлар ёки оиладаги танқид ва қимматсизлантириш туфайли пайдо бўлган эмпатия етишмаслиги туфайли юзага келиши мумкин.
2. Ўқитувчилар ва маъмурият билан мулоқот. Агар буллинг ўқитувчи томонидан бошланган ёки унинг ҳаракатлари билан кучайган бўлса, мактаб маъмуриятига мурожаат қилиш муҳим. Ота-оналар ўқитувчилар билан алоқада бўлиб, хавфсиз ва қўллаб-қувватловчи муҳит яратиш устида биргаликда ишлашлари керак.
3. Боланинг психологик қўллаб-қувватланиши. Боланинг ҳис-туйғуларини ифода этишига имконият яратиш, уни ўзини ҳимоя қилишга ва ўз чегараларини муҳофаза қилишга ўргатиш жуда муҳим. Шунингдек, уни ўз позициясини ҳимоя қилишга ва баҳслашишга ўргатиш зарур.
4. Шахсий чегараларга ҳурматни ўргатиш. Болани "мен билан бундай муомала қилиш мумкин эмас" деган гапни айтишга ўргатиш муҳим. Бу шахсий чегараларни ўрнатиш ва бошқаларнинг чегараларини ҳурмат қилишни ўрганишга ёрдам беради.
5. Соғлом ўз-ўзини идора қилиш ва хатоларни тан олиш. Бу буллинг кучини камайтиришга ёрдам беради. Соғлом ўзини баҳолаш ва ўз хатолари устидан кулишни билиш болаларнинг бошқаларни буллинг қилиш истагини камайтиради.
6. Бошқа ота-оналар билан ҳамкорлик. Бошқа ота-оналар билан қўллаб-қувватлаш тармоғини яратиш буллингга қарши курашиш стратегиялари ва маълумотлар билан алмашишга ёрдам беради, шунингдек қўшимча назорат ва аралашув даражасини таъминлайди.
7. Ҳуқуқий ва ташкилий чоралар. Айрим ҳолатларда болани ҳимоя қилиш учун ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органларга мурожаат қилиш ёки бошқа ҳуқуқий воситалардан фойдаланиш зарур бўлиши мумкин.

Бу қадамлар ота-оналарга ўз болалари ҳаётида фаол иштирок этишга, мактабдаги буллинг таъсирини олдини олиш ва камайтиришга ёрдам беради.