Хавотирлик — бу мотивланмаган қўрқув бўлиб, уни кучли зўриқиш ва келажакдаги номаълумликдан қўрқиш билан тавсифлаш мумкин. Бу ҳолат болалар ва ота-оналарда кўплаб омиллар туфайли юзага келади ва бу боланинг ҳаётини мураккаблаштириши ҳамда бутун ўқув жараёнига таъсир қилиши мумкин.
Мактабдаги хавотирликнинг асосий сабабларидан бири — ижтимоий босимдир. Бу босим қариндошлар, ўқитувчилар ёки тенгдошлар томонидан келиб чиқади ва болада турли вазиятларда намоён бўлиши мумкин: мактабга кечикишдан қўрқиш, доска олдида жавоб беришдан қўрқиш, ёмон баҳо олишдан қўрқиш, синфдошларнинг кулгусидан ёки ўқитувчининг танбеҳидан қўрқиш.
Хавотирли болалар катталарга қулай: бундай болалар интизомли, бўйсунишади, ҳар доим уй вазифаларини бажаришади — улар ўқитувчилар ва ота-оналар учун "идеал" ўқувчилардир.
Болада нима содир бўлади?
Мактаб ўқувчиси узоқ вақт давомида стресс ҳолатида бўлганда, бу зўриқишга ва организмнинг аста-секин тугайдиган ҳолатига олиб келади. Ўзгарувчан вазиятни доимий назорат қилиш хавотирни кучайтиради. Боланинг кучлари доимий назорат ва кераксиз ҳаракатларга сарфланади: ҳеч нарсани унутмаслик, ҳеч кимни алдамаслик, портфелини доимий текшириб туриш ва бу ҳақда салбий ҳиссиётлар бошдан кечирмасликка интилади.
Мактабдаги хавотирлик натижасида турли муаммолар юзага келиши мумкин: хулқ-атвор ва психологик муаммолар, академик натижаларнинг ёмонлашиши ва ўқишга бўлган қизиқишнинг йўқолиши.
Мактабдаги стрессни ривожлантирувчи омиллар:
Мактабдаги хавотирликнинг асосий сабабларидан бири — ижтимоий босимдир. Бу босим қариндошлар, ўқитувчилар ёки тенгдошлар томонидан келиб чиқади ва болада турли вазиятларда намоён бўлиши мумкин: мактабга кечикишдан қўрқиш, доска олдида жавоб беришдан қўрқиш, ёмон баҳо олишдан қўрқиш, синфдошларнинг кулгусидан ёки ўқитувчининг танбеҳидан қўрқиш.
Хавотирли болалар катталарга қулай: бундай болалар интизомли, бўйсунишади, ҳар доим уй вазифаларини бажаришади — улар ўқитувчилар ва ота-оналар учун "идеал" ўқувчилардир.
Болада нима содир бўлади?
Мактаб ўқувчиси узоқ вақт давомида стресс ҳолатида бўлганда, бу зўриқишга ва организмнинг аста-секин тугайдиган ҳолатига олиб келади. Ўзгарувчан вазиятни доимий назорат қилиш хавотирни кучайтиради. Боланинг кучлари доимий назорат ва кераксиз ҳаракатларга сарфланади: ҳеч нарсани унутмаслик, ҳеч кимни алдамаслик, портфелини доимий текшириб туриш ва бу ҳақда салбий ҳиссиётлар бошдан кечирмасликка интилади.
Мактабдаги хавотирлик натижасида турли муаммолар юзага келиши мумкин: хулқ-атвор ва психологик муаммолар, академик натижаларнинг ёмонлашиши ва ўқишга бўлган қизиқишнинг йўқолиши.
Мактабдаги стрессни ривожлантирувчи омиллар:
- Ўқув жараёни (ўқув материалини тушуниш ва ўзлаштириш қобилияти).
- Ўқитувчи ва боланинг у билан муносабати.
- Синфдошлар ва улар билан муносабатлар.
- Ота-оналарнинг кутганлари.
- Болани қўллаб-қувватланг.
Эмоцияларини бошқариш кўникмаларини ривожлантиришга ёрдам беринг, тўғри дам олиш ва хотиржам бўлишни ўргатинг. - Мактаб ишлари, муваффақиятлар ва ютуқлар ҳақида сўзлашишга рағбатлантиринг.
Бу боланинг ота-оналарга ўз таассуротлари, ҳис-туйғулари ва фикрлари билан ўртоқлашишга ўрганишига ёрдам беради, шунингдек, унинг ўзини ўзи баҳолаши ва ўз кучига бўлган ишончини оширади. - Болангизни ишларни режалаштиришни ўргатинг.
Бу уни ўрганишга ёрдам беради ва ўзини жуда кўп юклаш ёки жуда қўйиб юборишни олдини олади. - Мактаб — боланинг ҳаётининг фақат бир қисми, ҳаммаси эмас.
Спорт, қизиқишлар, дўстлар билан мулоқот учун вақт қолиши керак.