Motivatsiya va his-tuyg'ular o'rtasidagi bog'liqlikni o'rganish zarurati ushbu ruhiy hodisalarning inson xulq-atvoriga ta'sirini aniqlashtirish zaruratidan kelib chiqadi. Bugungi kunga kelib, inson xulq-atvorini boshqarishda motivatsiya va his-tuyg'ularning ustunligi bo'yicha qarama-qarshi fikrlar mavjud.
Motivatsiya va his-tuyg'ularning rolini o'rganish
Aksariyat olimlar yutuqlarga erishish motivatsiyasini psixik faoliyatni tartibga solish jarayoni yoki faoliyatni rag'batlantirish va amalga oshirish uchun javob beradigan jarayonlar tizimi sifatida ko'rib chiqish kerak, deb hisoblaydilar. Shundan kelib chiqqan holda, motivatsiyani faollashtiruvchi va tartibga soluvchi omillarni o'rganish zarurati paydo bo'ladi. Ko'plab olimlar (V. G. Aseyev, A. A. Vartanyan, V. K. Vilyunas, K. Izard, A. N. Leontyev, M. Sh. Magomed-Eminov, A. Maslou, O. P. Sannikova, X. Xekkxauzen va boshqalar) his-tuyg'ularning (quvonch, qo'rquv, xursandchilik va boshqalar) motivatsiyadagi muhim rolini ta'kidlaydilar. Bir tomondan, his-tuyg'ular motivatsiyaning tarkibiy qismi sifatida qaraladi, boshqa tomondan, his-tuyg'ularning o'zi motiv sifatida qaraladi. His-tuyg'ularning motivatsiya jarayonini faollashtirish va tartibga solishdagi roli ta'kidlanadi. Ammo yutuqlarga erishish motivatsiyasining his-tuyg'ularga ta'siri xususiyati yetarlicha o'rganilmagan.
Ijtimoiy qo'rquv va motivatsiya o'rtasidagi bog'liqlik
His-tuyg'ularning motivatsiyaga ta'siri masalasi ham yetarlicha ochib berilmagan. Xususan, yutuqlarga erishish motivatsiyasi va ijtimoiy qo'rquvlar o'rtasidagi o'zaro bog'liqlik masalasi yetarlicha yoritilmagan, ammo bu hodisalarni yagona holatda o'rganish shaxsning ijtimoiy xulq-atvorini boshqaruvchi murakkab mexanizmlarni, uning ijtimoiy baholardan qaramligini ochib berishga imkon beradi. Bundan tashqari, ushbu masalani o'rganish natijalari motivatsion-his-tuyg'u xulq-atvorini boshqarishning murakkab ruhiy hodisasini tushunishga yordam berishi mumkin.
Ijtimoiy qo'rquvlarni o'rganish
Ijtimoiy qo'rquvlar masalasi bilan shug'ullangan olimlar qatoriga G. M. Andreyeva, V. A. Andrusenko, A. Kempinskiy, D. Mayers, O. A. Prilutskaya, A. M. Prikhojan va boshqalar kiradi. Ijtimoiy qo'rquvlarning keng va xilma-xil tasnifi keltirilgan, qo'rquvlarning ijtimoiylashuvi jarayoni, ularning kelib chiqishining sub'ektiv va ob'ektiv sabablari tasvirlangan. Ammo muammoni hozirgi bosqichda ishlab chiqishda "ijtimoiy qo'rquv" tushunchasining aniq ta'rifi yo'q. Ijtimoiy qo'rquvning paydo bo'lishi va rivojlanishi, gender farqlari va yosh xususiyatlari masalasi ilmiy izlanishni va aniqlashtirishni talab qiladi. Agar ijtimoiy qo'rquvni ijtimoiy xulq-atvorni boshqaruvchilardan biri deb hisoblasak, uning xulq-atvorni motivatsiya qilishdagi roli haqida savol tug'iladi.
Ijtimoiy qo'rquvning mazmuni va xususiyatlari
Qo'rquvlar muammosiga bag'ishlangan adabiyotlarni tahlil qilish natijasida ijtimoiy qo'rquv fenomenini o'rganishning ikki yo'nalishi ajratib ko'rsatildi: klinik va psixologik.
Klinik yondashuv
Bu yondashuv asosan xorijiy psixologiya uchun xos bo'lib, uning vakillari ijtimoiy qo'rquvni fobiya (sotsiofobiya) deb hisoblaydilar.
Psixologik yondashuv
Psixologik yondashuvda uchta yo'nalish ajratiladi:
Ijtimoiy qo'rquvning mazmuni, tabiati va namoyon bo'lish xususiyatlarini tahlil qilish shuni ko'rsatdiki, bu ruhiy hodisa o'zida biologik qo'rquv va xavotir belgilari bilan uyg'unlashgan. Ijtimoiy qo'rquvni kelajakda xavfni kutish yoki bashorat qilish, ijtimoiy sharoitda shaxsning ruhiy reaktsiyasining ijtimoiy shartlangan shakli va ko'p jihatdan ratsional (kognitiv) fenomen sifatida belgilaydilar. Ijtimoiy qo'rquv bu xavfga javobdir, tahdid qiluvchi obyektlar esa ma'lum bir xususiyatga ega bo'lib, xavfni eslash shaxsning o'tmishdagi travmatik tajribasidan boshlanadi.
Ijtimoiy qo'rquvlarning o'zaro bog'liqligi va motivatsiya
Ijtimoiy qo'rquvlarni boshdan kechirish shaxsning ijtimoiy hayotidagi voqeani yoki faktni anglash, shuningdek, ushbu faktning (voqeaning) shaxsning maqsadi va vazifalari doirasidagi hayoti uchun keyingi ahamiyati bilan bog'liq. Ya'ni, bu hissiyot shaxsning ijtimoiylashuvi jarayonida rivojlanadi. Qo'rquvlarning ijtimoiylashuvi uchta sohada (shaxsning ijtimoiylashuvi kabi) amalga oshiriladi: faoliyat, o'z-o'zini anglash va muloqot.
Turli mualliflarning ijtimoiy qo'rquv tushunchasining mazmuniga nisbatan pozitsiyalarini umumlashtirib, ijtimoiy qo'rquvni biz "ijtimoiy tahdid vaziyatiga" javoban paydo bo'ladigan, faoliyatni muayyan sharoitlarda bajarishda xavfni (muvaffaqiyatsizlik, tanqid, yo'qotish va boshqalar) kutish yoki bashorat qilish sifatida boshdan kechiriladigan hissiyot deb tushunamiz.
Nazariy-metodologik pozitsiyalarning tahlili
Nazariy-metodologik pozitsiyalarni tahlil qilish natijalariga ko'ra, bugungi kunda yutuqlarga erishish motivatsiyasini o'rganish muammosi yetarlicha puxta ishlab chiqilgan. Yutuqlarga erishishga va muvaffaqiyatsizlikdan qochishga motivatsiya qilingan shaxsning portreti keng ko'rsatib berilgan. Ammo bu tushunchaning aniq va bir ma'noli tushunish hali ham mavjud emas. Yutuqlarga erishish motivatsiyasi bir tomondan, faoliyatni o'rganish doirasida, faoliyatning xususiyati yoki faoliyat jarayonining tarkibiy qismi sifatida ko'rib chiqiladi. Boshqa tomondan, shaxsiyatni o'rganish doirasida - shaxsning xususiyati sifatida qaraladi. Yutuqlarga erishish va muvaffaqiyatsizlikdan qochishga motivatsiyani yoki yutuqlarga erishish motivatsiyasining ikki qarama-qarshi qutbi sifatida yoki shaxsiyatning mustaqil xususiyatlari yoki turli xulq-atvor strategiyalari sifatida tushunadilar.
Magomed-Eminovning motivatsiya modeli
Bizning tadqiqotimizda biz M. Sh. Magomed-Eminovning konsepsiyasiga va uning yutuqlarga erishish motivatsiyasini integratsiyalashgan affektiv va kognitiv jarayonlar tizimi sifatida tushunishiga asoslandik, bu jarayon faoliyat jarayonining barcha bosqichlarida faoliyatni boshqaradi. Umuman olganda, yutuqlarga erishish motivatsiyasini shaxsning muvaffaqiyatga erishish va muvaffaqiyatsizlikdan qochishga bo'lgan ehtiyojlari bilan bog'liq bo'lgan faoliyat motivatsiyasining bir turi sifatida aniqlash mumkin.
Dastlabki tadqiqotlar natijalari
O'zbek psixologiyasi tadqiqotlari yutuqlarga erishish motivatsiyasini faollashtirishning asosiy mexanizmlaridan biri sifatida ikki tomonlama motivatsion-his-tuyg'u holatini aniqlaydi. His-tuyg'ular muvaffaqiyatga erishish va muvaffaqiyatsizlikdan qochishga motivatsiyani shakllantirish va faollashtirishda katta rol o'ynaydi. Xususan, "quvonch-qo'rquv" diadasiga katta e'tibor qaratiladi.
Agar his-tuyg'u inson faoliyatiga ta'sir qiluvchi tizimli omillardan biri ekanligini e'tirof etsak, motiv va his-tuyg'u o'rtasidagi munosabatni chiziqli ko'rib chiqish istalmaydi. Agar faoliyat jarayonini murakkab ko'p bosqichli tizim sifatida tasavvur qilsak va his-tuyg'u filogenetik jihatdan motivatsiyadan ko'ra eski ekanligini hisobga olsak, unda his-tuyg'u komponenti faoliyatning barcha bosqichlarida va xususan, motivatsion bosqichda mavjud bo'lishi lozim degan mantiqiy xulosaga kelish mumkin. Bundan tashqari, his-tuyg'u murakkab funktsional tuzilish sifatida motivning majburiy tarkibiy qismi bo'lib, motivning shakllanishiga va keyingi xulq-atvor jarayoniga ta'sir qiladi.
Shaxs xususiyatlari va motivatsiya
O'z navbatida, motivatsiya shaxsning xususiyatlarida mustahkamlanib, tashqi dunyoni idrok etish va unga javob berish xususiyatlariga ta'sir qila boshlaydi va qo'rquvni boshdan kechirish xususiyatlariga ta'sir qiladi.
Motivatsiya va his-tuyg'ularni tadqiq qilish modeli
Faoliyat yondashuvi nazariy tamoyillariga asoslanib (A. N. Leontyev, S. L. Rubinshteyn va boshqalar), motivatsiyaning rivojlanishi va shakllanishining asosiy bosqichlari haqidagi tasavvurlarga tayanib (V. G. Aseyev, I. A. Vasilev, M. Sh. Magomed-Eminov va boshqalar) va his-tuyg'ularning motivatsiya bilan bog'liqligi haqidagi qarashlarni inobatga olib (V. K. Vilyunas, E.P. Ilyin, N. D. Levitov va boshqalar), biz ijtimoiy qo'rquvlar va yutuqlarga erishish motivatsiyasini o'zaro ta'sir doirasida o'rganish modelini ishlab chiqdik.
Faoliyat jarayonida motivatsiyaning ta'siri
Faoliyat jarayoni modelda murakkab ko'p bosqichli tizim sifatida taqdim etilgan bo'lib, u ma'lum darajalar va bosqichlardan iborat. Motivlar va his-tuyg'ular uning tarkibiy elementlari bo'lib, ular turli funktsiyalarni bajaradi va barcha bosqichlarda namoyon bo'ladi.
Ijtimoiy qo'rquvlarning funktsiyalari
Shunday qilib, yutuqlarga erishish motivatsiyasini ishga tushirish bosqichida ijtimoiy qo'rquvning tartibga soluvchi va rag'batlantiruvchi funktsiyasi amalga oshiriladi. Tanlash bosqichida ijtimoiy qo'rquv baholovchi funktsiyani bajaradi, amalga oshirish bosqichida - rag'batlantiruvchi, postrealizatsiya bosqichida esa baholash va faoliyatni to'xtatish funktsiyasini bajaradi. Agar faoliyat natijasi jamiyat tomonidan ma'qullanmasa, postrealizatsiya bosqichida ijtimoiy qo'rquv motivatsiyaning "mahsuli"ga aylanadi.
Xulosa
Xulosa qilib aytadigan bo'lsak, keltirilgan yutuqlarga erishish motivatsiyasi va ijtimoiy qo'rquvlarning funktsional bog'liqligi modeli bizning fikrimizcha, motivatsiya va salbiy spektrdagi his-tuyg'ular (xususan, g'azab va qo'rquv) o'rtasidagi bog'liqlik modeliga tatbiq etilishi mumkin. O'z navbatida, qayg'u va quvonch his-tuyg'ulari faoliyat va xususan, motivatsiyaning rivojlanishi bosqichiga qarab boshqa rollarni o'ynaydi va boshqa funktsiyalarni bajaradi. Ushbu masala alohida o'rganishni talab qiladi va biz bu savolni motivatsiya va his-tuyg'ular o'rtasidagi bog'liqlikni o'rganishning istiqboli sifatida ko'ramiz.
Motivatsiya va his-tuyg'ularning rolini o'rganish
Aksariyat olimlar yutuqlarga erishish motivatsiyasini psixik faoliyatni tartibga solish jarayoni yoki faoliyatni rag'batlantirish va amalga oshirish uchun javob beradigan jarayonlar tizimi sifatida ko'rib chiqish kerak, deb hisoblaydilar. Shundan kelib chiqqan holda, motivatsiyani faollashtiruvchi va tartibga soluvchi omillarni o'rganish zarurati paydo bo'ladi. Ko'plab olimlar (V. G. Aseyev, A. A. Vartanyan, V. K. Vilyunas, K. Izard, A. N. Leontyev, M. Sh. Magomed-Eminov, A. Maslou, O. P. Sannikova, X. Xekkxauzen va boshqalar) his-tuyg'ularning (quvonch, qo'rquv, xursandchilik va boshqalar) motivatsiyadagi muhim rolini ta'kidlaydilar. Bir tomondan, his-tuyg'ular motivatsiyaning tarkibiy qismi sifatida qaraladi, boshqa tomondan, his-tuyg'ularning o'zi motiv sifatida qaraladi. His-tuyg'ularning motivatsiya jarayonini faollashtirish va tartibga solishdagi roli ta'kidlanadi. Ammo yutuqlarga erishish motivatsiyasining his-tuyg'ularga ta'siri xususiyati yetarlicha o'rganilmagan.
Ijtimoiy qo'rquv va motivatsiya o'rtasidagi bog'liqlik
His-tuyg'ularning motivatsiyaga ta'siri masalasi ham yetarlicha ochib berilmagan. Xususan, yutuqlarga erishish motivatsiyasi va ijtimoiy qo'rquvlar o'rtasidagi o'zaro bog'liqlik masalasi yetarlicha yoritilmagan, ammo bu hodisalarni yagona holatda o'rganish shaxsning ijtimoiy xulq-atvorini boshqaruvchi murakkab mexanizmlarni, uning ijtimoiy baholardan qaramligini ochib berishga imkon beradi. Bundan tashqari, ushbu masalani o'rganish natijalari motivatsion-his-tuyg'u xulq-atvorini boshqarishning murakkab ruhiy hodisasini tushunishga yordam berishi mumkin.
Ijtimoiy qo'rquvlarni o'rganish
Ijtimoiy qo'rquvlar masalasi bilan shug'ullangan olimlar qatoriga G. M. Andreyeva, V. A. Andrusenko, A. Kempinskiy, D. Mayers, O. A. Prilutskaya, A. M. Prikhojan va boshqalar kiradi. Ijtimoiy qo'rquvlarning keng va xilma-xil tasnifi keltirilgan, qo'rquvlarning ijtimoiylashuvi jarayoni, ularning kelib chiqishining sub'ektiv va ob'ektiv sabablari tasvirlangan. Ammo muammoni hozirgi bosqichda ishlab chiqishda "ijtimoiy qo'rquv" tushunchasining aniq ta'rifi yo'q. Ijtimoiy qo'rquvning paydo bo'lishi va rivojlanishi, gender farqlari va yosh xususiyatlari masalasi ilmiy izlanishni va aniqlashtirishni talab qiladi. Agar ijtimoiy qo'rquvni ijtimoiy xulq-atvorni boshqaruvchilardan biri deb hisoblasak, uning xulq-atvorni motivatsiya qilishdagi roli haqida savol tug'iladi.
Ijtimoiy qo'rquvning mazmuni va xususiyatlari
Qo'rquvlar muammosiga bag'ishlangan adabiyotlarni tahlil qilish natijasida ijtimoiy qo'rquv fenomenini o'rganishning ikki yo'nalishi ajratib ko'rsatildi: klinik va psixologik.
Klinik yondashuv
Bu yondashuv asosan xorijiy psixologiya uchun xos bo'lib, uning vakillari ijtimoiy qo'rquvni fobiya (sotsiofobiya) deb hisoblaydilar.
Psixologik yondashuv
Psixologik yondashuvda uchta yo'nalish ajratiladi:
- Qo'rquv shaxsning xususiyati, individual xususiyati va shaxsning tipologiyasi uchun asos sifatida qaraladi;
- Ijtimoiy qo'rquv shaxsning ijtimoiylashuvi va ijtimoiy moslashuvi natijasi sifatida qaraladi;
- Ijtimoiy qo'rquv vaziyatli hissiyot, xavfni kutish yoki bashorat qilish sifatida qaraladi.
Ijtimoiy qo'rquvning mazmuni, tabiati va namoyon bo'lish xususiyatlarini tahlil qilish shuni ko'rsatdiki, bu ruhiy hodisa o'zida biologik qo'rquv va xavotir belgilari bilan uyg'unlashgan. Ijtimoiy qo'rquvni kelajakda xavfni kutish yoki bashorat qilish, ijtimoiy sharoitda shaxsning ruhiy reaktsiyasining ijtimoiy shartlangan shakli va ko'p jihatdan ratsional (kognitiv) fenomen sifatida belgilaydilar. Ijtimoiy qo'rquv bu xavfga javobdir, tahdid qiluvchi obyektlar esa ma'lum bir xususiyatga ega bo'lib, xavfni eslash shaxsning o'tmishdagi travmatik tajribasidan boshlanadi.
Ijtimoiy qo'rquvlarning o'zaro bog'liqligi va motivatsiya
Ijtimoiy qo'rquvlarni boshdan kechirish shaxsning ijtimoiy hayotidagi voqeani yoki faktni anglash, shuningdek, ushbu faktning (voqeaning) shaxsning maqsadi va vazifalari doirasidagi hayoti uchun keyingi ahamiyati bilan bog'liq. Ya'ni, bu hissiyot shaxsning ijtimoiylashuvi jarayonida rivojlanadi. Qo'rquvlarning ijtimoiylashuvi uchta sohada (shaxsning ijtimoiylashuvi kabi) amalga oshiriladi: faoliyat, o'z-o'zini anglash va muloqot.
Turli mualliflarning ijtimoiy qo'rquv tushunchasining mazmuniga nisbatan pozitsiyalarini umumlashtirib, ijtimoiy qo'rquvni biz "ijtimoiy tahdid vaziyatiga" javoban paydo bo'ladigan, faoliyatni muayyan sharoitlarda bajarishda xavfni (muvaffaqiyatsizlik, tanqid, yo'qotish va boshqalar) kutish yoki bashorat qilish sifatida boshdan kechiriladigan hissiyot deb tushunamiz.
Nazariy-metodologik pozitsiyalarning tahlili
Nazariy-metodologik pozitsiyalarni tahlil qilish natijalariga ko'ra, bugungi kunda yutuqlarga erishish motivatsiyasini o'rganish muammosi yetarlicha puxta ishlab chiqilgan. Yutuqlarga erishishga va muvaffaqiyatsizlikdan qochishga motivatsiya qilingan shaxsning portreti keng ko'rsatib berilgan. Ammo bu tushunchaning aniq va bir ma'noli tushunish hali ham mavjud emas. Yutuqlarga erishish motivatsiyasi bir tomondan, faoliyatni o'rganish doirasida, faoliyatning xususiyati yoki faoliyat jarayonining tarkibiy qismi sifatida ko'rib chiqiladi. Boshqa tomondan, shaxsiyatni o'rganish doirasida - shaxsning xususiyati sifatida qaraladi. Yutuqlarga erishish va muvaffaqiyatsizlikdan qochishga motivatsiyani yoki yutuqlarga erishish motivatsiyasining ikki qarama-qarshi qutbi sifatida yoki shaxsiyatning mustaqil xususiyatlari yoki turli xulq-atvor strategiyalari sifatida tushunadilar.
Magomed-Eminovning motivatsiya modeli
Bizning tadqiqotimizda biz M. Sh. Magomed-Eminovning konsepsiyasiga va uning yutuqlarga erishish motivatsiyasini integratsiyalashgan affektiv va kognitiv jarayonlar tizimi sifatida tushunishiga asoslandik, bu jarayon faoliyat jarayonining barcha bosqichlarida faoliyatni boshqaradi. Umuman olganda, yutuqlarga erishish motivatsiyasini shaxsning muvaffaqiyatga erishish va muvaffaqiyatsizlikdan qochishga bo'lgan ehtiyojlari bilan bog'liq bo'lgan faoliyat motivatsiyasining bir turi sifatida aniqlash mumkin.
Dastlabki tadqiqotlar natijalari
O'zbek psixologiyasi tadqiqotlari yutuqlarga erishish motivatsiyasini faollashtirishning asosiy mexanizmlaridan biri sifatida ikki tomonlama motivatsion-his-tuyg'u holatini aniqlaydi. His-tuyg'ular muvaffaqiyatga erishish va muvaffaqiyatsizlikdan qochishga motivatsiyani shakllantirish va faollashtirishda katta rol o'ynaydi. Xususan, "quvonch-qo'rquv" diadasiga katta e'tibor qaratiladi.
Agar his-tuyg'u inson faoliyatiga ta'sir qiluvchi tizimli omillardan biri ekanligini e'tirof etsak, motiv va his-tuyg'u o'rtasidagi munosabatni chiziqli ko'rib chiqish istalmaydi. Agar faoliyat jarayonini murakkab ko'p bosqichli tizim sifatida tasavvur qilsak va his-tuyg'u filogenetik jihatdan motivatsiyadan ko'ra eski ekanligini hisobga olsak, unda his-tuyg'u komponenti faoliyatning barcha bosqichlarida va xususan, motivatsion bosqichda mavjud bo'lishi lozim degan mantiqiy xulosaga kelish mumkin. Bundan tashqari, his-tuyg'u murakkab funktsional tuzilish sifatida motivning majburiy tarkibiy qismi bo'lib, motivning shakllanishiga va keyingi xulq-atvor jarayoniga ta'sir qiladi.
Shaxs xususiyatlari va motivatsiya
O'z navbatida, motivatsiya shaxsning xususiyatlarida mustahkamlanib, tashqi dunyoni idrok etish va unga javob berish xususiyatlariga ta'sir qila boshlaydi va qo'rquvni boshdan kechirish xususiyatlariga ta'sir qiladi.
Motivatsiya va his-tuyg'ularni tadqiq qilish modeli
Faoliyat yondashuvi nazariy tamoyillariga asoslanib (A. N. Leontyev, S. L. Rubinshteyn va boshqalar), motivatsiyaning rivojlanishi va shakllanishining asosiy bosqichlari haqidagi tasavvurlarga tayanib (V. G. Aseyev, I. A. Vasilev, M. Sh. Magomed-Eminov va boshqalar) va his-tuyg'ularning motivatsiya bilan bog'liqligi haqidagi qarashlarni inobatga olib (V. K. Vilyunas, E.P. Ilyin, N. D. Levitov va boshqalar), biz ijtimoiy qo'rquvlar va yutuqlarga erishish motivatsiyasini o'zaro ta'sir doirasida o'rganish modelini ishlab chiqdik.
Faoliyat jarayonida motivatsiyaning ta'siri
Faoliyat jarayoni modelda murakkab ko'p bosqichli tizim sifatida taqdim etilgan bo'lib, u ma'lum darajalar va bosqichlardan iborat. Motivlar va his-tuyg'ular uning tarkibiy elementlari bo'lib, ular turli funktsiyalarni bajaradi va barcha bosqichlarda namoyon bo'ladi.
Ijtimoiy qo'rquvlarning funktsiyalari
Shunday qilib, yutuqlarga erishish motivatsiyasini ishga tushirish bosqichida ijtimoiy qo'rquvning tartibga soluvchi va rag'batlantiruvchi funktsiyasi amalga oshiriladi. Tanlash bosqichida ijtimoiy qo'rquv baholovchi funktsiyani bajaradi, amalga oshirish bosqichida - rag'batlantiruvchi, postrealizatsiya bosqichida esa baholash va faoliyatni to'xtatish funktsiyasini bajaradi. Agar faoliyat natijasi jamiyat tomonidan ma'qullanmasa, postrealizatsiya bosqichida ijtimoiy qo'rquv motivatsiyaning "mahsuli"ga aylanadi.
Xulosa
Xulosa qilib aytadigan bo'lsak, keltirilgan yutuqlarga erishish motivatsiyasi va ijtimoiy qo'rquvlarning funktsional bog'liqligi modeli bizning fikrimizcha, motivatsiya va salbiy spektrdagi his-tuyg'ular (xususan, g'azab va qo'rquv) o'rtasidagi bog'liqlik modeliga tatbiq etilishi mumkin. O'z navbatida, qayg'u va quvonch his-tuyg'ulari faoliyat va xususan, motivatsiyaning rivojlanishi bosqichiga qarab boshqa rollarni o'ynaydi va boshqa funktsiyalarni bajaradi. Ushbu masala alohida o'rganishni talab qiladi va biz bu savolni motivatsiya va his-tuyg'ular o'rtasidagi bog'liqlikni o'rganishning istiqboli sifatida ko'ramiz.