Муносаабатларни барпо этишдаги қийинчиликлар: вариация қилиш кўникмаси нима?

Сўнгги йил давомида мижозларимнинг тез-тез шикоятлари:

Аёлларнинг шикоятлари:

• Унинг реакцияларига тайёр эмасман.
• Муносабатларда ўзимни “териси йўқдек” ҳис қиламан, мени тушунишмайди, биз гўё бир-биримиз билан нимадир учун рақобатлашётгандекмиз.
• Муносабатларда тез-тез эмоционал портлашлар, ҳистериялар бўлади ва мен бунга қарши ҳеч нарса қила олмайман.
• У нима истаяпганини тушунмайман.
• Ўзимни муносабатларда эмоционал наркоман каби ҳис қиламан, доим эмоцияларда яшайман, улар менга керак, аммо улар мени қийнайди.
• У доим манипуляция қилади, ўзининг хафагарчилигини мен билан ўйнайди, “абуз қилади”.
• У ўзини нарсист деб ҳисоблайди.
• Унинг хатти-ҳаракатларига нисбатан сабрим етмайди, мен дарҳол ҳужум қиламан, уни тўғрилашга ҳаракат қиламан.
• У “онамнинг ўғли” ва ҳамма нарсада унга эргашади.
• У тез-тез жаҳл чиқади ва мен билан ўзининг ички норозилигини билдирмоқда.
• Унинг хатти-ҳаракатларини тушунмайман.
• У эмоционал жиҳатдан барқарор эмас, ниманидир яширади.
• У менинг истакларим ва талабларимни бажаришдан бош тортади.
• У билан мен гўё мувозанатни йўқотиб, ўзимни ёлғиз қолгандек ҳис қиламан.
• Муносабатларда қандай ҳаракат қилишни, унинг эмоциялари ва ўз фикрларим билан қандай яшашни билмайман.
• Муносабатларда доимо чарчайман, ўзимни йўқотгандек ва бўшашгандек ҳис қиламан, гўё доимий иш билан бандман.

Эркакларнинг шикоятлари:

• “У менинг гапларимдан осон яраланади. Мен ёрдам бермоқчиман деб ўйлайман, лекин у менинг гапларимни танқид сифатида қабул қилади.”
• Унинг кайфият ўзгаришлари мени қийнайди ва нима демоқчилигини тушуниш қийин.
• “У ҳар сафар жанжал бўлганда мени блоклайди, кейин эса ҳеч нарса бўлмагандек қайтиб келади ёки мени нарсист, эгоист, ярамас деб айблайди. Мендан нима қилганимни сўраса, унинг ўйлаган гапини эслай олмайман.”
• “Бирор нарсани ўтказиб юборсам, унга фарқсиздек туюламан ва у эмоцияларга тушиб қолади.”
• “У мен сабабли ҳафталаб хафа бўлади, нима қилмаётганимдан қатъий назар.”
• У менинг гапларимни унинг манзилига қаратилган танқид ёки ҳақорат деб тушунади.
• “Мен умуман у билан гаплаша олмайман, чунки икковимиз ҳам жаҳл чиқиб, эмоцияларимиз авжига чиқади.”

Муносабатларда эмоционал сезгирлик ва эмоцияларнинг кучайиши

• Эмоциялар бошқаларникидан кўра узоқроқ давом этади.
• Бу ҳолат оғриқ, кўнгил айниши ёки заҳарланишга ўхшайди.
• Эмоцияларни бошқариш қийинчилиги юзага келади.
• Эмоционал сезгир одамлар нафақат эмоцияни ҳис қиладилар, балки ундан назоратни йўқотиш хавфини ҳам ҳис қиладилар.
• Ҳатто яқин кишининг чексиз кўринган эмоционал реакцияси ҳам қўшимча омиллар бўлмаса, тугайди.
• Бундай вақтларда қилишингиз мумкин бўлган ягона нарса – уни янада кучайтирмасликка ҳаракат қилишдир.

Валитация нима?

• Бу рози бўлиш ёки тушуниш ва қабул қилиш эмас.
• Бу хулқ-атвор ёки эмоциянинг бир қисмини топиш, уни тушунганингизни билдириш.
• Сиз бундай хулқ-атвор билан рози бўлишингиз шарт эмас, лекин уни тушунишингиз керак.
• Бу бошқа одамнинг тажрибаси ёки психологик ҳолатини тасдиқлашдир.
• Бошқаларнинг тажрибаларини тушуниш ва тан олиш эмоционал қўзғалишни камайтиради ва суҳбатни давом эттириш имконини беради.

Валитацияга қарши нима қилмаслик керак?

• Тинчи қўйишни талаб қилманг.
• Муаммони ҳал қилишга шошилманг, агар муаммо ҳақида аниқ тасаввурга эга бўлмасангиз ва яқин одам муаммони ҳал қилишни хоҳлаётганини билдирмаса.
• “Зўр фикрларингизни” таклиф қилманг ва ўзингизни психолог қилиб кўрсатманг.
• Ҳақиқатан тушунмасангиз, тушунганингизни айтманг.