O'zini ulug'vor ahamiyatli deb his qilish, lekin bu his-tuyg'ularni tasdiqlaydigan yutuqlarga ega bo'lmaslik, psixologiyada "narsissizm" deb ataladigan hodisaning bir qismidir. Bu holat odamning o'zini haddan tashqari qadrli va muhim deb bilishi, ammo amaliy natijalar yoki yutuqlar bu his-tuyg'ularni tasdiqlamaganida paydo bo'ladi. Keling, bu mavzuni kengroq ko'rib chiqaylik.
Narsissizm nima?
Narsissizm - bu shaxsiyat buzilishi bo'lib, unda inson o'zini haddan tashqari qadrli, muhim va o'ziga bo'lgan ishonch bilan qabul qiladi. Narsissistlar o'zlarini boshqalardan ustun deb hisoblaydilar, doimiy ravishda e'tibor va maqtov talab qiladilar va boshqalar bilan empatiksiz munosabatda bo'lishadi. Bu holat ko'pincha haqiqiy yutuqlarga ega bo'lmaslik yoki ularni oshirib ko'rsatish bilan birga keladi.Muvofiq yutuqlarsiz o'zining ulug'vor ahamiyatini his qilish sabablari
Bu holatning bir necha sabablari bo'lishi mumkin:- Bolalik travmalari: Bolalikda e'tibor va sevgi yetishmasligi, shuningdek, haddan tashqari maqtov va qo'llab-quvvatlash, kelajakda narsissistik tendensiyalarga olib kelishi mumkin.
- O'z-o'zini himoya mexanizmi: O'ziga bo'lgan ishonchsizlik va kamchilik hissiyotlarini yashirish uchun, odamlar o'zlarini haddan tashqari qadrli deb bilishni boshlashlari mumkin.
- Madaniy omillar: Jamiyatda individualizm va yutuqlarga katta ahamiyat berilishi narsissistik xatti-harakatlarni rivojlantirishi mumkin.
Muvofiq yutuqlarsiz o'zining ulug'vor ahamiyatini his qilishning belgilari
Bu holatning ba'zi belgilari quyidagilardan iborat:- Haddan tashqari maqtov va e'tibor talab qilish: Bunday odamlar doimo boshqalardan e'tibor va maqtov kutadilar, hatto ular amalda hech narsa qilmagan bo'lsalar ham.
- Empatiyaning yetishmasligi: Boshqalarning his-tuyg'ularini va ehtiyojlarini e'tiborsiz qoldirish, faqat o'zlarini muhim deb bilish.
- Tanqidga nisbatan o'ta sezgirlik: Tanqidni qabul qilolmaslik va o'zlariga qarshi aytilgan har qanday gapni dushmanlik sifatida qabul qilish.
- Yutuqlarni oshirib ko'rsatish: O'z yutuqlarini va qobiliyatlarini oshirib ko'rsatish, boshqalardan ustun ekanliklarini isbotlashga harakat qilish.
Muvofiq yutuqlarsiz o'zining ulug'vor ahamiyatini his qilishning oqibatlari
Bu holatning salbiy oqibatlari juda ko'p bo'lishi mumkin:- Munosabatlardagi qiyinchiliklar: Boshqalar bilan sog'lom va barqaror munosabatlar qurish qiyin bo'ladi, chunki narsissistlar faqat o'zlarini o'ylashadi va boshqalarning ehtiyojlarini e'tiborsiz qoldiradilar.
- Ruhiy salomatlik muammolari: O'zining ulug'vor ahamiyatini tasdiqlaydigan yutuqlarning yetishmasligi tufayli, bunday odamlar tez-tez depressiya, xavotir va boshqa ruhiy salomatlik muammolariga duch kelishadi.
- Kasbiy muvaffaqiyatsizliklar: Haqiqiy yutuqlarga erisha olmaslik va boshqalarning yordamiga tayanish qobiliyatining yetishmasligi tufayli, narsissistlar ko'pincha kasbiy hayotlarida muvaffaqiyatsizlikka uchraydilar.
Narsissizm bilan kurashish
Narsissizm bilan kurashish uchun bir nechta strategiyalar mavjud:- Psixoterapiya: Narsissistik tendensiyalarni aniqlash va ular bilan kurashish uchun psixoterapevt bilan ishlash juda muhimdir. Psixoterapiya orqali odamlar o'z xatti-harakatlarini anglashlari va ularni o'zgartirishga harakat qilishlari mumkin.
- Empatiyani rivojlantirish: Boshqalarning his-tuyg'ularini va ehtiyojlarini tushunishga harakat qilish, empatiya qobiliyatini rivojlantirishga yordam beradi.
- O'z-o'zini baholashni oshirish: Haqiqiy yutuqlar va muvaffaqiyatlarga e'tibor qaratish, o'z-o'zini baholashni oshirishga yordam beradi. Bu uchun o'z maqsadlariga erishish va o'z qobiliyatlarini rivojlantirish muhimdir.