Biz sizga mashhur kitob "Vo vlasi nartsissa" dan foydali eslatmani keltiramiz. Kitobning muallifi, psixoanalitik va psixoterapevt Jan-Charles Bushu narsissik pervertlar — ya'ni, o'zining yaqin, ish yoki sevgi munosabatlarida boshqalarni o'ziga bo'ysundiruvchi shaxslar ta'siridan qanday qutulish haqida hikoya qiladi. Agar bunday odamlarni yaqinlaringiz orasida sezsangiz, xavotir olmang. Narsisslardan ajralish va o'zingizni qaytarish mumkin. Bu uchun nima qilish kerakligini tushuntiramiz.
Muloqotni to'xtatish
Narsissga qarshi eng samarali usul — imkon qadar erta munosabatlarni uzishdir. Ammo pervertning asosiy qurollaridan biri notiqlik va tanqid bo'lgani sababli, u sizni ishontirishga harakat qiladi. Bunga yo'l qo'ymang. Narsiss tanqid qilganda, u kuch pozitsiyasini egallaydi: boshqalar hisobiga o'zini qimmatga chiqaradi, lekin hech qanday xavf-xatarga uchramaydi. U o'z xatti-harakatlari bilan ikki narsani anglatadi:
Yaqinlaringiz bilan aloqani tiklash
"U menga o'tmishdagi hayot bilan xayrlashish odatiy hol ekanini aytdi. Men uning yoqtirmaydigan do'stlarim bilan uchrashishni to'xtatishim kerak edi. Albatta, unga o'z do'stlari bilan aloqada bo'lishga ruxsat berildi. U bilan ajrashgandan so'ng, men aloqalarni tiklashga harakat qildim, lekin ba'zilarida bu o'xshamadi..."
Hamkorni yaqinlaridan ajratish narsisslar uchun odatiy xatti-harakatdir. Ammo ular bilan ajrashgandan keyin, oldingi aloqalarni tiklash juda muhimdir, ba'zida bu uchun uzr so'rash va vaziyatni tushuntirish kerak bo'ladi. Kimdandir yordam so'rash qiyin, ayniqsa, ilgari sizni boshqalarning istaklariga moslashishga majbur qilgan bo'lsalar. Ammo bu juda muhim vazifa. Bu sizning ehtiyojlaringizni anglash va o'zingiz uchun yashashni o'rganish uchun qulay imkoniyat bo'ladi.
Chegaralarni qayta tiklash
Pervertning fitnalaridan himoyalanish nafaqat do'stlarning yordami, balki masofa bilan ham mumkin. Narsissdan uzoqlashish va xolis bir kishi bilan suhbatlashish kerak. Masalan, psixoterapevt bilan. Shuningdek, qarindoshlar bilan yashash va pervertning qo'ng'iroqlariga e'tibor bermaslikni o'rganish foydali bo'ladi, u bu bosqichda ko'pincha bizni maqtashga tayyor bo'ladi. Unga taslim bo'lmang: u bilan munosabatlar boshqacha rivojlanishi mumkinligi haqidagi fikr — bu faqat illyuziya.
Biz o'zimizga va narsissik pervertga eng yaxshi sovg'a — uni tinch qo'yishdir.Agar odam asosiy narsiss bo'lmasa, u ba'zi savollarni o'ylab ko'rishi mumkin. Ammo, ehtimol, u tezda sizning o'rningizga yangi nomzod qidirishga kirishadi va avvalgi munosabatlarni ahamiyatsiz deb biladi.
O'zingizni boshqalarning qarashida qidirmaslik
O'z obrazini qidirayotgan kishi o'zini yaxshi vakil qilishni istamagan kishidan qutulish yo'lida ko'p qiyinchiliklarga duch keladi. Pervert bilan munosabatlarda biz odatda shunday o'ylaymiz: "U adashmoqda, u meni tushunmadi. Men yanada yaxshi bo'lishim kerak, shunda u menga yoqadi..."
Pervertdan ozod bo'lish va yangi munosabatlarga kirishmaslik uchun sog'lom usulni topish kerak: o'zimizni yaxshiroq tanish, qayta ochish, va eski obrazimizni yengish. Buning uchun biz o'z kuchli va zaif tomonlarimizni tan olishimiz kerak. Shundan so'ng, biz boshqa odamlarning qarashida o'zimizni qidirishni xohlamaymiz. Biz o'zimizni haqiqatan ham yaxshi bilganimizda, tajovuzkorning "sening ishing noto'g'ri" kabi hujumlariga qanday javob berishimizni bilamiz: "Ha, siz haqsiz..." yoki "Yo'q, siz adashasiz."
Muhitni o'zgartirish
O'zimiz ustida ishlaganimizda, boshqa odamlar bilan munosabatlarimiz ham o'zgaradi. Ba'zan ma'lum bo'ladi, bizning yaqinlarimiz orasida kimdir bizning kamchiliklarimizdan foydalanib, aloqada bo'lishni maqsad qilgan bo'ladi. Bizning yaqinlarimiz ular bilan o'zlarini baxtliroq his qilishadi. Taajjublanmayin, ota-onalar, do'stlar yoki turmush o'rtoqlar yaqinlarining terapiyasiga qarshi chiqishadi yoki uni taqiqlashadi. Ular "simptom" tashuvchisini yo'qotishdan qo'rqishadi, ular orqali o'z muammolaridan qutiladilar. Chunki ular o'zlarini ko'rishga majbur bo'lishadi yoki tezda yangi proyeksiya ob'ektini topishlari kerak bo'ladi.
Unutmang: bizning rolimiz atrofimizdagi odamlarni tinchlantirish bilan cheklanmaydi.O'zingizga g'amxo'rlik qilishni davom eting va kimdir sizdan uzoqlashishi, kimdir munosabatini o'zgartirishi yoki kimdir sizga moslashishi mumkinligini kuting. Va yana, siz yangi odamlarni uchratasiz. Ruhiy holat o'zgarganda, tashqi dunyo ham o'zgaradi.
Sabablarni qidirishdan voz kechish
Noaniqlik ongni qo'rqitadi, shuning uchun nima sodir bo'layotganini tushunishni xohlash tabiiydir. Narsiss o'z harakatlari bilan, ma'noga ega bo'lmagan, bizni ataylab noaniqlikka botiradi, biz esa uni ushlashga urinamiz, lekin uning o'rniga bo'shliqni tutamiz. "Agar u shunday harakat qilsa, demak, bir sabab bor..." Yo'q, sabab yo'q.
Pervertning aytganlarini tushunishga urinishni tashlash — bu noaniqlikdan chiqishning asosiy qoidasi. Agar narsissni tushunishga urinib qolsak, biz asta-sekin, ammo ishonch bilan noaniqlikda cho'kib ketamiz. Muhim narsa — narsissni tushunishga urinishni tashlashdir.
Takrorlanish davrasidan chiqish
Muammodan qochsak ham, biz yaxshi tanish bo'lgan sharoitlarda topadigan ishonchlilikni qidirib, ma'lum epizodlarni bir xil shaklda takrorlashni davom ettirishimiz mumkin. Shuning uchun uzoq yillik janjaldan so'ng, qattiq hamkorni tark etgan odamlar ko'pincha xuddi shu odamni topadilar.
Bolalikdagi muammolar hal qilinmaguncha, bolalikdagi tajribalar lokalizatsiya qilinmaguncha va xulq-atvorni ochib bermaguncha, qo'rquvni keltirib chiqaradigan holat cheksiz takrorlanishi mumkin. Albatta, narsissik pervert bilan ajralishdan so'ng qiyin holatdan chiqqaningizda, o'zingizning xatti-harakatlaringizni tahlil qilishning hojati yo'q. Ammo, energiyani to'plab, o'ziga ishonchni orttirganingizdan so'ng, bu qadam majburiy bo'ladi, chunki bu holatni takrorlamaslikka yordam beradi.
Muloqotni to'xtatish
Narsissga qarshi eng samarali usul — imkon qadar erta munosabatlarni uzishdir. Ammo pervertning asosiy qurollaridan biri notiqlik va tanqid bo'lgani sababli, u sizni ishontirishga harakat qiladi. Bunga yo'l qo'ymang. Narsiss tanqid qilganda, u kuch pozitsiyasini egallaydi: boshqalar hisobiga o'zini qimmatga chiqaradi, lekin hech qanday xavf-xatarga uchramaydi. U o'z xatti-harakatlari bilan ikki narsani anglatadi:
- Boshqa birovning obrazi noto'g'ri.
- O'zi aqlli va bu haqida gapirishga haqli.
Yaqinlaringiz bilan aloqani tiklash
"U menga o'tmishdagi hayot bilan xayrlashish odatiy hol ekanini aytdi. Men uning yoqtirmaydigan do'stlarim bilan uchrashishni to'xtatishim kerak edi. Albatta, unga o'z do'stlari bilan aloqada bo'lishga ruxsat berildi. U bilan ajrashgandan so'ng, men aloqalarni tiklashga harakat qildim, lekin ba'zilarida bu o'xshamadi..."
Hamkorni yaqinlaridan ajratish narsisslar uchun odatiy xatti-harakatdir. Ammo ular bilan ajrashgandan keyin, oldingi aloqalarni tiklash juda muhimdir, ba'zida bu uchun uzr so'rash va vaziyatni tushuntirish kerak bo'ladi. Kimdandir yordam so'rash qiyin, ayniqsa, ilgari sizni boshqalarning istaklariga moslashishga majbur qilgan bo'lsalar. Ammo bu juda muhim vazifa. Bu sizning ehtiyojlaringizni anglash va o'zingiz uchun yashashni o'rganish uchun qulay imkoniyat bo'ladi.
Chegaralarni qayta tiklash
Pervertning fitnalaridan himoyalanish nafaqat do'stlarning yordami, balki masofa bilan ham mumkin. Narsissdan uzoqlashish va xolis bir kishi bilan suhbatlashish kerak. Masalan, psixoterapevt bilan. Shuningdek, qarindoshlar bilan yashash va pervertning qo'ng'iroqlariga e'tibor bermaslikni o'rganish foydali bo'ladi, u bu bosqichda ko'pincha bizni maqtashga tayyor bo'ladi. Unga taslim bo'lmang: u bilan munosabatlar boshqacha rivojlanishi mumkinligi haqidagi fikr — bu faqat illyuziya.
Biz o'zimizga va narsissik pervertga eng yaxshi sovg'a — uni tinch qo'yishdir.Agar odam asosiy narsiss bo'lmasa, u ba'zi savollarni o'ylab ko'rishi mumkin. Ammo, ehtimol, u tezda sizning o'rningizga yangi nomzod qidirishga kirishadi va avvalgi munosabatlarni ahamiyatsiz deb biladi.
O'zingizni boshqalarning qarashida qidirmaslik
O'z obrazini qidirayotgan kishi o'zini yaxshi vakil qilishni istamagan kishidan qutulish yo'lida ko'p qiyinchiliklarga duch keladi. Pervert bilan munosabatlarda biz odatda shunday o'ylaymiz: "U adashmoqda, u meni tushunmadi. Men yanada yaxshi bo'lishim kerak, shunda u menga yoqadi..."
Pervertdan ozod bo'lish va yangi munosabatlarga kirishmaslik uchun sog'lom usulni topish kerak: o'zimizni yaxshiroq tanish, qayta ochish, va eski obrazimizni yengish. Buning uchun biz o'z kuchli va zaif tomonlarimizni tan olishimiz kerak. Shundan so'ng, biz boshqa odamlarning qarashida o'zimizni qidirishni xohlamaymiz. Biz o'zimizni haqiqatan ham yaxshi bilganimizda, tajovuzkorning "sening ishing noto'g'ri" kabi hujumlariga qanday javob berishimizni bilamiz: "Ha, siz haqsiz..." yoki "Yo'q, siz adashasiz."
Muhitni o'zgartirish
O'zimiz ustida ishlaganimizda, boshqa odamlar bilan munosabatlarimiz ham o'zgaradi. Ba'zan ma'lum bo'ladi, bizning yaqinlarimiz orasida kimdir bizning kamchiliklarimizdan foydalanib, aloqada bo'lishni maqsad qilgan bo'ladi. Bizning yaqinlarimiz ular bilan o'zlarini baxtliroq his qilishadi. Taajjublanmayin, ota-onalar, do'stlar yoki turmush o'rtoqlar yaqinlarining terapiyasiga qarshi chiqishadi yoki uni taqiqlashadi. Ular "simptom" tashuvchisini yo'qotishdan qo'rqishadi, ular orqali o'z muammolaridan qutiladilar. Chunki ular o'zlarini ko'rishga majbur bo'lishadi yoki tezda yangi proyeksiya ob'ektini topishlari kerak bo'ladi.
Unutmang: bizning rolimiz atrofimizdagi odamlarni tinchlantirish bilan cheklanmaydi.O'zingizga g'amxo'rlik qilishni davom eting va kimdir sizdan uzoqlashishi, kimdir munosabatini o'zgartirishi yoki kimdir sizga moslashishi mumkinligini kuting. Va yana, siz yangi odamlarni uchratasiz. Ruhiy holat o'zgarganda, tashqi dunyo ham o'zgaradi.
Sabablarni qidirishdan voz kechish
Noaniqlik ongni qo'rqitadi, shuning uchun nima sodir bo'layotganini tushunishni xohlash tabiiydir. Narsiss o'z harakatlari bilan, ma'noga ega bo'lmagan, bizni ataylab noaniqlikka botiradi, biz esa uni ushlashga urinamiz, lekin uning o'rniga bo'shliqni tutamiz. "Agar u shunday harakat qilsa, demak, bir sabab bor..." Yo'q, sabab yo'q.
Pervertning aytganlarini tushunishga urinishni tashlash — bu noaniqlikdan chiqishning asosiy qoidasi. Agar narsissni tushunishga urinib qolsak, biz asta-sekin, ammo ishonch bilan noaniqlikda cho'kib ketamiz. Muhim narsa — narsissni tushunishga urinishni tashlashdir.
Takrorlanish davrasidan chiqish
Muammodan qochsak ham, biz yaxshi tanish bo'lgan sharoitlarda topadigan ishonchlilikni qidirib, ma'lum epizodlarni bir xil shaklda takrorlashni davom ettirishimiz mumkin. Shuning uchun uzoq yillik janjaldan so'ng, qattiq hamkorni tark etgan odamlar ko'pincha xuddi shu odamni topadilar.
Bolalikdagi muammolar hal qilinmaguncha, bolalikdagi tajribalar lokalizatsiya qilinmaguncha va xulq-atvorni ochib bermaguncha, qo'rquvni keltirib chiqaradigan holat cheksiz takrorlanishi mumkin. Albatta, narsissik pervert bilan ajralishdan so'ng qiyin holatdan chiqqaningizda, o'zingizning xatti-harakatlaringizni tahlil qilishning hojati yo'q. Ammo, energiyani to'plab, o'ziga ishonchni orttirganingizdan so'ng, bu qadam majburiy bo'ladi, chunki bu holatni takrorlamaslikka yordam beradi.