Нарциссик депрессия: айб ҳис қилмайдиган депрессия

Нарциссик депрессия — бу ҳолат бўлиб, унда айб ҳисси мавжуд эмас, чунки депрессиянинг очиқ сабаби ёки объекти (масалан, йўқотиш ёки қайғу) йўқ. Бундай ҳолат асосан нарциссик интилишлар ва ҳақиқийлик ўртасидаги муаммолар билан боғлиқ.

Нарциссик депрессиянинг икки тури​

1. Грандиоз нарцисс​

• Грандиоз нарцисс учун депрессия ўзининг идеаллаштирилган образининг вайрон бўлиши билан боғлиқ.
• Ўзининг ягона ва буюк эканлигига бўлган ишонч йўқолади.
• Нарцисс ўзининг камчиликларини тан олмасликка ҳаракат қилади, шунинг учун у муносабатларни бузади ва ёпилади.

Тузалиш йўли:
Нарцисс ўз чегараларини тан олса ва нореалистик интилишлардан воз кечса, бу тикланишнинг бошланиши бўлиши мумкин.

2. Дефицитар нарцисс​

• Яширин нарцисс ўз имкониятларига ишонмайди, аммо потенциалини грандиоз деб ҳисоблайди.
• Бу нереаллашган интилишлар уни депрессияга олиб келади, чунки унинг нарциссик Яси юқори кутилмаларга дош бермайди.
• Ҳар қандай кичик муваффақиятсизлик тўлиқ мағлубиятдек қабул қилинади ва нарцисс ўзини айблашга, уят ҳис қилишга олиб келади.

Тузалиш йўли:
Ҳаётда ҳар доим ҳам барча нарса идеал бўлиши шарт эмаслигини тан олиш нарциссга муваффақиятсизликларни енгишга ёрдам беради.

Нарциссик депрессиянинг механизмлари​

1. Муҳимликнинг юқори баҳоланиши:
   
   • Нарцисс учун муваффақият унинг қимматини белгилайди.
   • Муваффақиятсизлик эса бутун ўз-ўзини баҳолашни вайрон қилади.
2. Перфекционизм:
   
   • Нарцисс яримчораклар ёки кичик натижаларни қабул қилмайди.
   • Ҳар қандай натижа идеал бўлиши керак.
3. Ҳаракатдан қочиш:
   
   • Нарцисс муваффақиятсизликдан қочиш учун умуман ҳаракат қилмасликни афзал кўради.
   • Шу сабабли, эринчоқлик ва прокрастинация ҳимоя механизми сифатида пайдо бўлади.

Нарциссга депрессияни енгишда қандай ёрдам бериш мумкин?​

1. Ҳақиқатни қабул қилиш:
   
   • Хатоларни тан олишни ўрганиш.
   • Муваффақиятнинг ҳар қандай даражасини қадрлаш.
2. Ўз-ўзини баҳолаш устида ишлаш:
   
   • Натижаларга қарам бўлмаган ички қимматни шакллантириш.
   • Ўз-ўзини қўллаб-қувватлашни ривожлантириш.
3. Ҳис-туйғуларни тан олиш:
   
   • Уят ва ғазабни табиий ҳислар сифатида қабул қилиш.
4. Психотерапия:
   
   • Мутахассис билан ишлаш нарциссга ҳақиқий эҳтиёжларини тушунишга ёрдам беради.

Хулоса:
Нарциссик депрессия — бу интилишлар ва ҳақиқийлик ўртасидаги қарама-қаршиликдир. Тузалиш йўли нореалистик интилишларни тан олиш, ўз-ўзини баҳолашни тиклаш ва ички қимматни шакллантиришдан иборат.

 

[Nigora]

Нарциссик депрессия ҳақиқатан ҳам мураккаб ва жиддий ҳолат бўлиб, унга ёндашиш психотерапевтиядаги турли усулларни талаб қилади. Когнитивно-поведенческая терапия (КПТ) нарциссик депрессияни даволашда самарали бўлиши мумкин. Биз кўриб чиқишимиз мумкин бўлган баъзи чоралар:

1. Когнитив қайта баҳолаш: Бу жараёнда нарциссик шахс ўзининг ёмонлаштирилган фикрларини қайта кўриб чиқишга ундалади. Масалан, муваффақиятсизликни фожиа сифатида эмас, балки тадбир сифатида қабул қилишни ўрганиш.

2. Ҳис-туйғуларни тан олиш ва қабул қилиш: Терапия қабулкининг асоси (Acceptance and Commitment Therapy) нарциссик шахсга ўзининг ҳис-туйғуларини, шу жумладан, уят ва ғазабни, қабул қилишга ёрдам бериши мумкин.

3. Ўзини-ўзи ҳимоялаш механизмларини аниқлаш: Бу шахсга ўзининг прокрастинация ва ҳаракатсизликка олиб келувчи сабабларни тушунишни ўрганиш. Бу борада уларнинг ҳаракатлари ва уларнинг оқибатларини бахолаш муҳим.

4. Иетерналь қийматни шакллантириш: Одам ўзини фақатгина муваффақият ва натижалар билан бағоламаслигини ўрганиши лозим. Шунинг учун терапияда ўз-ўзини қўллаб-қуватлаш ва ички қимматни шакллантириш бўйича иш олиб борилади.

5. Мутахассис билан ишлаш: Психотерапия нарциссик депрессияни даволашда муҳим роль ўйнайди. Терапевт билан ишлаш воситасида шахс ўзининг ҳақиқий эҳтиёжларини, намоён этиш ва чин ечимга йўналтириш йўлларини ўрганади.

Ҳар бир ҳолат индивидуал бўлиб, терапия жараёнида ўзига хос ёндашув талаб қилиши мумкин. Тажрибали психотерапевт билан ишлаш энг самарали бўлади.