Ҳар сафар аёллар зўравон муносабатларга тушиб қолгани ҳақидаги ҳикояларни эшитганимизда савол туғилади: нима учун улар шундай эркакларни танлашда давом этадилар? Нима учун улар бу зарарли доирани бузиб, соғлом муносабатларни қуришни бошлай олмайдилар? Бу саволларга жавоб бериш кўринганчалик осон эмас, ва кўпинча психологик механизмлар билан боғлиқ бўлиб, биз бугун шу ҳақда сўзлаймиз.
Аёлларнинг қайта-қайта зўравон шерикларни танлашининг энг кенг тарқалган сабабларидан бири – болаликдаги тажриба. Агар қиз бола ўз оиласида зўравонлик, камситиш, ҳис-туйғуларнинг босилиши каби вазиятларни кўрган бўлса, бу унинг учун оддий ҳолатга айланади. Ҳатто у бундай муносабатлар зарарли эканлигини англаб етган тақдирда ҳам, онг остида "севги = оғриқ" сценарийи мустаҳкамланиб қолади.
Бундай "дастурлаштириш" аёлни оилада кўрган муносабатлар моделини қайта ишлатишга мажбур қилади. Бу билан, унинг шерикни танлаши ҳақиқий ҳис-туйғулар ёки эҳтиёжлар билан эмас, балки чуқур ётган ўрнашган қарашлар билан боғлиқ бўлади.
2. Ўзини паст баҳолаш ва маъқуллашга эҳтиёж
Ўзини паст баҳоловчи аёллар кўпинча севги ва эҳтиромга лойиқ эмасликларига ишонадилар. Улар зўравонликни ёки камситишни қўллашни қабул қилиши мумкин, чунки улар фақат шундай муносабатлар билан яшай оламиз деб ўйлайдилар. Бундай аёллар ташқи кўринишда ишончли ва муваффақиятли кўриниши мумкин, аммо ичида ёлғизлик ва ўзининг қийматсизлиги билан яшайди.
3. Зўравонликнинг одатий цикли
Бу ерда "зўравонлик цикли" деб аталадиган психологик механизм ишлайди. У учта босқичдан иборат:
Зўравон муносабатлар кўпинча эмоциялар билан боғлиқ "америкалик горкалар"га ўхшайди.
5. Ёлғиз қолишдан қўрқиш
Жамиятда аёлларга ёлғиз қолиш қўрқуви сингдирилади.
Ташкил қилиш: Moliyaviy va huquqiy tayyorgarlik muhim ahamiyatga ega.
Нега биз бизга зарар етказадиганларни танлаймиз ва зўравонлик доирасидан чиқиш йўли
1. Болаликдаги одатий сценарийларАёлларнинг қайта-қайта зўравон шерикларни танлашининг энг кенг тарқалган сабабларидан бири – болаликдаги тажриба. Агар қиз бола ўз оиласида зўравонлик, камситиш, ҳис-туйғуларнинг босилиши каби вазиятларни кўрган бўлса, бу унинг учун оддий ҳолатга айланади. Ҳатто у бундай муносабатлар зарарли эканлигини англаб етган тақдирда ҳам, онг остида "севги = оғриқ" сценарийи мустаҳкамланиб қолади.
Бундай "дастурлаштириш" аёлни оилада кўрган муносабатлар моделини қайта ишлатишга мажбур қилади. Бу билан, унинг шерикни танлаши ҳақиқий ҳис-туйғулар ёки эҳтиёжлар билан эмас, балки чуқур ётган ўрнашган қарашлар билан боғлиқ бўлади.
2. Ўзини паст баҳолаш ва маъқуллашга эҳтиёж
Ўзини паст баҳоловчи аёллар кўпинча севги ва эҳтиромга лойиқ эмасликларига ишонадилар. Улар зўравонликни ёки камситишни қўллашни қабул қилиши мумкин, чунки улар фақат шундай муносабатлар билан яшай оламиз деб ўйлайдилар. Бундай аёллар ташқи кўринишда ишончли ва муваффақиятли кўриниши мумкин, аммо ичида ёлғизлик ва ўзининг қийматсизлиги билан яшайди.
3. Зўравонликнинг одатий цикли
Бу ерда "зўравонлик цикли" деб аталадиган психологик механизм ишлайди. У учта босқичдан иборат:
- Тенсион босқич: шерик салқин, асабий бўлиб қолади ва тажовуз кучаяди.
- Зўравонлик босқичи: тажовуз алангаси кучаяди — бу жисмоний ёки эмоционал зўравонлик бўлиши мумкин.
- Ярашув босқичи: можаро кейин шерик кечирим сўрайди, ғамхўрлик кўрсатади.
Зўравон муносабатлар кўпинча эмоциялар билан боғлиқ "америкалик горкалар"га ўхшайди.
5. Ёлғиз қолишдан қўрқиш
Жамиятда аёлларга ёлғиз қолиш қўрқуви сингдирилади.
Бу доирадан чиқиш йўли қандай?
- Муаммони тан олиш: Эркинликка эришишнинг биринчи қадами – муносабатларнинг соғлом эмаслигини англаш.
- Ўзини қайта баҳолаш: Калит қадамлардан бири ўз қийматини тиклашдир.
Ташкил қилиш: Moliyaviy va huquqiy tayyorgarlik muhim ahamiyatga ega.