Кўплаб ёш ота-оналарга таниш бўлган вазият — бола бобоси ёки боғчада ўзини тинч, итоаткор тутади, аммо онаси пайдо бўлиши билан бола тўсатдан ёмонлик қилиб, қичқира бошлайди. Шундай қилиб, ярим соат аввал онаси келмасдан олдин, бола тўғри ва итоаткор бўлган ҳолат тўсатдан ўзгариб кетади. Нима учун шундай бўлади?
Бу кўпинча бола "туя олмай қолганда" содир бўлади
Кун давомида болада кўплаб ҳис-туйғулар тўпланади: фақат ижобий эмас, балки салбийлари ҳам. Улар турли сабабларга кўра ифода этила олмаган, аммо уларга чиқиш йўли керак, ва бола бу ҳисларни онасига, энг ишончли ва хавфсиз инсонга ташлаб юборади. Чунки она уни тушунади ва кечиради.
Нима учун бола онасига истерика қилади ёки салбий ҳисларни чиқаради?
Баъзан болалар истерика чиқармай, уйга қайтиб келганда ёки ўз хоналарига кирганда бирон бир нарсани бузишга, урғулашга ёки бирор нарсани тўпалашга ҳаракат қилишади. Бу ҳам болаларнинг тўпланган таянчлардан қутулиш усули бўлиши мумкин.
Шартсиз муҳаббатни синаш
Шунингдек, бола онасини муҳаббатга ишонтиришни ва атайлаб онасига итоатсизлик қилмасликни исташи мумкин. Гўёки сукутли савол ёзгандек: "Агар мен ўзимни шундай тутсам, мени севасанми? Агар бундай қилсам-чи?" Шу йўл билан у онасининг шартсиз муҳаббатини синаб кўради.
Нима қилиш керак?
Лекин шуни ҳам унутмаслик керакки, болалар ҳам ажойиб манипуляторлар бўлишади. Улар айнан қайси ота-она қандай ҳаракатга кўпроқ амал қилишини яхши билишади ва қандайдир ёки бошқа усул билан ўз мақсадларига эришишга ҳаракат қилишади.
Бу кўпинча бола "туя олмай қолганда" содир бўлади
Кун давомида болада кўплаб ҳис-туйғулар тўпланади: фақат ижобий эмас, балки салбийлари ҳам. Улар турли сабабларга кўра ифода этила олмаган, аммо уларга чиқиш йўли керак, ва бола бу ҳисларни онасига, энг ишончли ва хавфсиз инсонга ташлаб юборади. Чунки она уни тушунади ва кечиради.
Нима учун бола онасига истерика қилади ёки салбий ҳисларни чиқаради?
Баъзан болалар истерика чиқармай, уйга қайтиб келганда ёки ўз хоналарига кирганда бирон бир нарсани бузишга, урғулашга ёки бирор нарсани тўпалашга ҳаракат қилишади. Бу ҳам болаларнинг тўпланган таянчлардан қутулиш усули бўлиши мумкин.
Шартсиз муҳаббатни синаш
Шунингдек, бола онасини муҳаббатга ишонтиришни ва атайлаб онасига итоатсизлик қилмасликни исташи мумкин. Гўёки сукутли савол ёзгандек: "Агар мен ўзимни шундай тутсам, мени севасанми? Агар бундай қилсам-чи?" Шу йўл билан у онасининг шартсиз муҳаббатини синаб кўради.
Нима қилиш керак?
- Тўпланган салбий ҳис-туйғуларни пайқаш ва болага ёрдам беришга ҳаракат қилинг.Болани тинчлантиришга ёрдам беринг. Ҳикоя ўқиб беришни таклиф қилинг, болани секин ва хотиржам сийпаб, ўзингиз ҳам юмшоқ ва тинч овоз билан гаплашинг.
- Болани ўз норозилигини сўзлар билан ифода этишга ўргатинг.Болага қараб, унинг сўзларига диққат қилинг ва унинг нимани ҳис қилаётганини тушунтиринг: "Сен ғазабланяпсан", "Сен ҳозир хафа бўляпсан", "Жуда хафа бўлдинг", лекин танқидсиз ва қоралашсиз! Бола сиз уни тушунаётганингизни ва айбламаслигингизни ҳис қилиши керак.
- Болани салбий ҳис-туйғулардан қутулишига ёрдам беринг.Боланинг шовқин чиқаришига рухсат беринг (албатта, оқилона ва хавфсиз доирада), сиз эса бошқа бирор иш билан шуғулланинг, лекин болага қизиқарли бўлиши мумкин бўлган иш билан. Чунки, бола бироз тинчлангандан кейин, эҳтимол, сиз бошлаган ишга қизиқиб ўтиб кетиши мумкин.
Лекин шуни ҳам унутмаслик керакки, болалар ҳам ажойиб манипуляторлар бўлишади. Улар айнан қайси ота-она қандай ҳаракатга кўпроқ амал қилишини яхши билишади ва қандайдир ёки бошқа усул билан ўз мақсадларига эришишга ҳаракат қилишади.