Normal jinsiylik: bu nimani anglatadi va uning tuzilishi qanday?

Normal jinsiylikning aniq va o‘zgarmas ta’rifi murakkab va klinik nuqtai nazardan foydasizdir. U shaxsning boshqa xususiyatlari, jumladan, biologik moyilliklari bilan bog‘liq. Jinsiylik shaxsning jinsiy rolni qabul qilishi va hayot davomida orttirilgan jinsiy tajribasiga bog‘liq.

Inson jinsiyligi to‘rtta asosiy komponentdan iborat: jinsiy identifikatsiya, jinsiy rolni qabul qilish, jinsiy orientatsiya va jinsiy xulq-atvor. Bu omillar insonning shaxsiy rivojlanishiga ta’sir qiladi.

Jinsiylik faqat jismoniy jinsiy aloqa (koital yoki nekoital) bilan chegaralanib qolmaydi, lekin u faqat zavq olishga yo‘naltirilgan har qanday xatti-harakatlardan kichikroqdir. Zigmud Freydning fikriga ko‘ra, juda kuchli zavq va faoliyat impulslarining jinsiy xarakterga ega bo‘lishi mumkinligi haqida aytgan fikrlari jinsiylik tushunchasini noto‘g‘ri talqin qilishga olib kelishi mumkin.

Jinsiylikning asosiy komponentlari:

1. Jinsiy identifikatsiya – shaxsning o‘z jinsiga bo‘lgan o‘zini anglashidir.
2. Jinsiy rolda identifikatsiya – shaxsning jamiyatdagi jinsiy rollarni o‘zlashtirishi.
3. Jinsiy orientatsiya – qaysi jinsdagi sheriklarga qiziqish bildirilishi.
4. Jinsiy xulq-atvor – jinsiy zavq olish uchun bajariladigan xatti-harakatlar.

Freyd shaxsning rivojlanishida jinsiy faollik va bolalikda jinsiy tarbiyaning ta’sirini ta’riflagan. Bolalar o‘zlarini anglash jarayonida jinsiy o‘yinlar va tajribalar normal qism deb hisoblanadi.

Normal jinsiy xulq-atvorning fiziologik javoblari

Mastyer va Jonson jinsiy javoblarning to‘rt bosqichli tsiklini tavsiflagan:

1. Qiziqish bosqichi – jinsiy fantaziyalar va jinsiy aloqaga intilish.
2. Hissiy qo‘zg‘alish bosqichi – bu nafaqat ruhiy, balki jismoniy stimul ham bo‘lishi mumkin va jinsiy zavqning paydo bo‘lishiga olib keladi.
3. Orgazm bosqichi – jinsiy aloqa cho‘qqisi va mushaklarning ritmik qisqarishlari.
4. Tinchlanish bosqichi – tana jinsiy organning qon bilan to‘lishi kamayadi va tinch holatga qaytadi.

Erkaklar uchun orgazmdan keyin qayta tiklanish davri bor, ayollar esa bu davrga ega bo‘lmaganligi sababli, ular ko‘p martalik orgazmga erishishlari mumkin.

Masturbatsiya – normal jinsiy faollik qismi

Masturbatsiya – jinsiy kuchlanishni pasaytirish uchun odatda normal holat hisoblanadi va shaxsning jinsiy identifikatsiyasini rivojlantirish uchun muhim vositadir. Ba’zi hollarda, hatto katta yoshlilarda ham, jinsiy faollik davomida masturbatsiya tabiiy qism bo‘lib qoladi.

Umuman olganda, jinsiylik – bu ko‘p qirrali tushuncha bo‘lib, inson hayotida muhim ahamiyatga ega bo‘lgan fiziologik va psixologik jarayonlarni o‘z ichiga oladi.