Оналик — жамият ҳаётининг муҳим ва мазмунли жиҳати бўлиб, узоқ вақтдан буён муҳокама ва баҳс-мунозараларга сабаб бўлган мавзудир. Сўнгги ўн йилликларда турли мамлакатларда оналикнинг ролини қадрсизлантириш тенденцияси кузатилмоқда ва бу ҳодиса маданий, ижтимоий ва иқтисодий даражаларда содир бўлмоқда. Ушбу мақолада ушбу қадрсизланишнинг асосий сабаб ва оқибатларини, шунингдек, муаммонинг ечим йўлларини кўриб чиқамиз.
1. Ижтимоий жиҳатлар
Йилдан-йилга ўз фаолиятини оиладан кўра касбга бағишлаётган аёллар сони ортиб бормоқда. Ҳозирги замонавий жамиятларда, айниқса, урбанизациялашган ғарбий мамлакатларда, оналик касбий ютуқлар олдида иккинчи даражали нарса сифатида қаралмоқда. Аёлларнинг эмансипацияси, албатта, кўплаб ижобий ўзгаришларни олиб келди, бироқ бу оналикнинг нуфузига ҳам таъсир қилди.
Кўп аёллар касб ва оила ўртасидаги танлов ҳақида гап кетганда жамият ва ҳамкасбларининг салбий муносабати билан дуч келади. Оналикни танлаган аёллар кўпинча "омадсизлик"да айбланади. Бу эса ички зиддият ва стрессга олиб келадиган босим яратади.
2. Маданий жиҳатлар
Маданият ҳам оналикнинг қадрсизланишида муҳим роль ўйнайди. Оммавий маданиятда индивидуализм, муваффақият ва молиявий фаровонликка кўпроқ урғу берилмоқда, оилавий қадриятлар ва болани тарбиялашга қаратилган қадриятлар эса камроқ аҳамият касб этмоқда. Бу она образини касбий муваффақиятларга нисбатан камроқ муҳим ва исталган нарса сифатида кўрсатмоқда.
Кўпгина фильмлар, сериаллар ва бошқа оммавий ахборот воситалари бахтли ҳаёт оналик шароитида деярли мумкин эмаслигини таъкидлайди. "Бечора уй бекаси" ёки "омадсиз она" каби одатий образлар ёш аёлларни болалар тарбиясига қизиқишдан узоқлаштирувчи стереотиплар ҳосил қилмоқда.
3. Иқтисодий жиҳатлар
Оналикнинг қадрсизланишидаги иқтисодий омиллар ҳам муҳим роль ўйнайди. Оналикни танлаган аёллар кўпинча молиявий қийинчиликларга дуч келади. Болалар учун паст миқдордаги нафақалар, давлат ва жамоатчилик томонидан қўллаб-қувватлашнинг етишмаслиги, уй-жой ва болани парваришлаш харажатларининг қимматлиги оналикни кўпчилик учун имконсиз ҳолга келтирмоқда.
Тадқиқотларга кўра, кўплаб оилалар "оналик солиғи" муаммоси билан дуч келишади — декрет таътилига чиққан аёллар кўпинча иш жойида лавозим ва кўтарилиш имкониятларини йўқотади, бу эса уларнинг турмуш даражасининг пасайишига олиб келади. Шу сабабли, оналик иқтисодий жиҳатдан фойдасиз қарор сифатида қабул қилинади.
Оналикнинг қадрсизланиши кўплаб ижтимоий, маданий ва иқтисодий муаммоларни келтириб чиқарувчи кўп қиррали ҳодисадир. Ушбу тенденцияни ўзгартириш учун оналикнинг қадрини ошириш, оналар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш ва уларни турли даражаларда қўллаб-қувватлаш устида ишлаш керак. Бу қонунчиликдаги ўзгаришларни ҳам, жамиятда оналарга нисбатан ҳурмат ва эътиборни кучайтиришга қаратилган тарбия ва маърифат ишларини ўз ичига олиши мумкин.
Менинг фикримча, жамиятда оналикка бўлган муносабатни ўзгартириш жуда муҳим! Оналик нафақат муҳим ижтимоий роль, балки жамиятнинг барқарорлиги ва фаровонлиги асосидир.
1. Ижтимоий жиҳатлар
Йилдан-йилга ўз фаолиятини оиладан кўра касбга бағишлаётган аёллар сони ортиб бормоқда. Ҳозирги замонавий жамиятларда, айниқса, урбанизациялашган ғарбий мамлакатларда, оналик касбий ютуқлар олдида иккинчи даражали нарса сифатида қаралмоқда. Аёлларнинг эмансипацияси, албатта, кўплаб ижобий ўзгаришларни олиб келди, бироқ бу оналикнинг нуфузига ҳам таъсир қилди.
Кўп аёллар касб ва оила ўртасидаги танлов ҳақида гап кетганда жамият ва ҳамкасбларининг салбий муносабати билан дуч келади. Оналикни танлаган аёллар кўпинча "омадсизлик"да айбланади. Бу эса ички зиддият ва стрессга олиб келадиган босим яратади.
2. Маданий жиҳатлар
Маданият ҳам оналикнинг қадрсизланишида муҳим роль ўйнайди. Оммавий маданиятда индивидуализм, муваффақият ва молиявий фаровонликка кўпроқ урғу берилмоқда, оилавий қадриятлар ва болани тарбиялашга қаратилган қадриятлар эса камроқ аҳамият касб этмоқда. Бу она образини касбий муваффақиятларга нисбатан камроқ муҳим ва исталган нарса сифатида кўрсатмоқда.
Кўпгина фильмлар, сериаллар ва бошқа оммавий ахборот воситалари бахтли ҳаёт оналик шароитида деярли мумкин эмаслигини таъкидлайди. "Бечора уй бекаси" ёки "омадсиз она" каби одатий образлар ёш аёлларни болалар тарбиясига қизиқишдан узоқлаштирувчи стереотиплар ҳосил қилмоқда.
3. Иқтисодий жиҳатлар
Оналикнинг қадрсизланишидаги иқтисодий омиллар ҳам муҳим роль ўйнайди. Оналикни танлаган аёллар кўпинча молиявий қийинчиликларга дуч келади. Болалар учун паст миқдордаги нафақалар, давлат ва жамоатчилик томонидан қўллаб-қувватлашнинг етишмаслиги, уй-жой ва болани парваришлаш харажатларининг қимматлиги оналикни кўпчилик учун имконсиз ҳолга келтирмоқда.
Тадқиқотларга кўра, кўплаб оилалар "оналик солиғи" муаммоси билан дуч келишади — декрет таътилига чиққан аёллар кўпинча иш жойида лавозим ва кўтарилиш имкониятларини йўқотади, бу эса уларнинг турмуш даражасининг пасайишига олиб келади. Шу сабабли, оналик иқтисодий жиҳатдан фойдасиз қарор сифатида қабул қилинади.
Оналикнинг қадрсизланиши кўплаб ижтимоий, маданий ва иқтисодий муаммоларни келтириб чиқарувчи кўп қиррали ҳодисадир. Ушбу тенденцияни ўзгартириш учун оналикнинг қадрини ошириш, оналар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш ва уларни турли даражаларда қўллаб-қувватлаш устида ишлаш керак. Бу қонунчиликдаги ўзгаришларни ҳам, жамиятда оналарга нисбатан ҳурмат ва эътиборни кучайтиришга қаратилган тарбия ва маърифат ишларини ўз ичига олиши мумкин.
Менинг фикримча, жамиятда оналикка бўлган муносабатни ўзгартириш жуда муҳим! Оналик нафақат муҳим ижтимоий роль, балки жамиятнинг барқарорлиги ва фаровонлиги асосидир.