O‘zini Sevish: Uni Qanday Rivojlantirish va Bu Egoizmdan Qanday Farq Qiladi?

Bugungi kunda o‘zini sevish haqida ko‘p gapirilmoqda, ammo amalda bu unchalik oson emasligi ma’lum bo‘ladi. O‘zini sevishga to‘sqinlik qiladigan bir necha sabablar mavjud. Avvalo, o‘zini sevish yoki o‘zini qadrlash, psixikamizning ko‘plab jihatlari kabi, bolalik davrida shakllanadi. Bizning ota-onalar bilan bo‘lgan munosabatlarimiz kattalar hayotimizda qanday munosabatlarni qurishimiz, qaysi sheriklarni tanlashimiz va turli hayotiy vaziyatlarga qanday munosabatda bo‘lishimizga ta’sir qiladi.

Agar ota-onalar farzandlariga u mustaqil shaxs ekanligini, uning manfaatlarini hurmat qilishlarini va qo‘llab-quvvatlashlarini ko‘rsatgan bo‘lsa, bunday odamning o‘ziga bo‘lgan sevgisi balandroq bo‘ladi. Farzand o‘z oilasida sevish va qabul qilish hissini sezsa, uning ichki o‘zini qabul qilishi shakllanadi.

Masalan, bola bevosita yoki bilvosita "bema’ni", "no‘noq", "yoshdoshlaridan yomon" deb ta’kidlangan bo‘lsa, katta yoshda bu bolada "yomonman" yoki "hamma narsani noto‘g‘ri qilaman" degan chuqur ishonch shakllanishi ehtimoli katta. Bu esa o‘ziga ishonchsizlik, qobiliyatlariga shubha qilish, past o‘zini baholash va o‘zini sevmaslikka olib keladi.

O‘zini Sevishga To‘sqinlik Qiladigan Sabablar​

O‘zini sevishni rivojlantirishga nafaqat ota-onalar bilan bo‘lgan munosabatlar, balki bolalikdagi boshqa muhim voqealar ham to‘sqinlik qilishi mumkin. Masalan, yoshdoshlar bilan bo‘lgan munosabatlar, hissiy yoki jismoniy travmalar va zo‘ravonlik. Zo‘ravonlikka duch kelgan odamlar ko‘pincha og‘ir sharmandalik yoki hatto aybdorlik hissini his qilishadi, bu esa o‘zini qadrlashga ta’sir qiladi.

Egoizm va O‘zini Sevish O‘rtasidagi Farq​

O‘zini sevmaslikning yana bir sababi bu tushunchaning noto‘g‘ri talqin qilinishi bo‘lishi mumkin. Ko‘pchilik o‘zini sevishni egoizm deb hisoblashadi, bu esa noto‘g‘ri tushunchadir. O‘zini sevish — bu, avvalo, o‘zini shartsiz qabul qilishdir. Bu o‘zini qanday bo‘lsa, shundayligicha hurmat qilish va tashqi baholarga bog‘liq bo‘lmagan holda o‘zini qadrlashdir. O‘zini sevish o‘z-o‘zini qabul qilish va o‘ziga hurmat bilan qarashdir.

O‘zini Qanday Sevish Mumkin?​

O‘zini sevishni rivojlantirish uchun bu jarayon uzoq vaqt olishi mumkinligini tushunish muhimdir. Bu o‘zini anglash va shaxsiy chegaralarni belgilash yo‘lida bir sayohatdir. Mana, bu yo‘lda yordam beradigan ba’zi tavsiyalar:

1. Diqqatni O‘zingizga Qaratishni O‘rganing​

Ko‘pincha boshqalarning istaklariga e’tibor qaratish va tashqi tasdiq olishga moyil bo‘lamiz. Shuning uchun o‘zingizga tez-tez savol berish foydali: "Hozir nimani xohlayman?" yoki "Chindan ham buni xohlaymanmi yoki buni qilish kerak, odatlanganmanmi, aytishganmi?" O‘zini eshitishni o‘rganish uchun kundalik yuritish mumkin.

2. O‘zingizga G‘amxo‘rlik Qiling​

O‘zingiz uchun yoqimli narsalar qilish sevgi va o‘ziga tayanishni rivojlantirishda kuchli resursdir.

3. Xatolarga Yo‘l Qo‘ying​

Ko‘pincha o‘z xatolarimizga keskin munosabatda bo‘lamiz. Muhimi, xatolar bizga qimmatli tajriba berishini tushunishdir. Balki sizning nimadir qilolmasligingiz, bu faqat sizga mos kelmasligidan dalolatdir.

4. O‘zingizni Boshqalar Bilan Solishtirishni To‘xtating​

O‘zingizni boshqalar bilan emas, balki o‘tmishdagi o‘zingiz bilan solishtirish foydali.

5. Kuzatishni O‘rganing​

Ba’zida bizni kuchli hissiyotlar qamrab oladi va o‘zimizni tanqid qilishga boshlaymiz. Bunday vaziyatlarda "kuzatuvchi pozitsiyasini" egallash foydali bo‘ladi. Bu "hozir va shu yerda" bo‘lishdir.

​