Дўстлар, кимдир биз орамизда тўсатдан паника ҳужумига дуч келмаганми? Ҳа-ҳа, айнан шундай вазият, барча нарсалар қулаётгандек туюлади, қалбингиз тез урган ҳолда кўкрагингиздан чиқиб кетгандек бўлади. Бундан хавотир олманг, сиз ёлғиз эмассиз. Мен, Дмитрий Гончаров, профессионал психолог, бугун сизга паника ҳужумлари ва хавотирли бузилишлар ҳақида сўзлайман, улар билан қандай яшаш ва энг муҳими, уларни қандай енгиш ҳақида маълумот бераман.
Паника ҳужумлари
Паника ҳужуми — бу тўсатдан ва кучли қўрқув ҳужуми бўлиб, кўзга кўринган сабабсиз пайдо бўлади ва бир неча дақиқада кучаяди. Симптомлари турли хил бўлиши мумкин:
Мисол: Тасаввур қилинг, сиз тинч кўчада сайр қиляпсиз ва тўсатдан сизга йиртқич йўлбарс ҳужум қилади. Паника ҳужумига тушган одам худди шундай ҳис қилади, фақат йўлбарс йўқ. Лекин қўрқув ва ҳужум ҳисси аниқ бўлади.
Хавотирли бузилиш: яширин душман
Агар паника ҳужумлари йўлбарс ҳужуми бўлса, хавотирли бузилиш — бу йўлбарснинг доимий яшаш фонидаги вазият. Бу сизга доимо майда-чуйда нарсаларга ҳам хавотирланиб туришингизга сабаб бўлади.
Хавотирли бузилишнинг симптомлари:
Мана бир нечта оддий, лекин самарали маслаҳатлар:
Эслатиб қўйиш керакки, паника ҳужумлари ва хавотирли бузилишлар — бу ҳукм эмас. Улар билан яшаш мумкин ва керак. Ҳатто юмор билан! Чунки кулги барча касалликлардан энг яхши даводир. Масалан, қўрқувларингизни мушук билан муҳокама қилаётганингизни тасаввур қилинг. У ҳеч қачон тушунмайди, нега сиз автобусга улгурмаганингиз учун ташвишланяпсиз.
Шундай қилиб, дўстлар, доимо ёрқинлик билан яшанг! Сиз ўйлагандан кучлироқсиз. Эсингизда бўлсин, ҳар бир "йўлбарс" ортида фақат катта, қўлқопдек юмшоқ мушук яширинган, у фақат эътибор талаб қилади. Паникадан қутулинг, ва ҳаёт янги ранглар билан ёритилади!
Паника ҳужумлари
Паника ҳужуми — бу тўсатдан ва кучли қўрқув ҳужуми бўлиб, кўзга кўринган сабабсиз пайдо бўлади ва бир неча дақиқада кучаяди. Симптомлари турли хил бўлиши мумкин:
- Юрак уриши ёки тезлашган пульс — худди марафон югургандек, гарчи сиз шунчаки диванда ўтирган бўлсангиз ҳам.
- Терлаш — иссиқликдан эмас, балки танангиз тўсатдан ўзини саунададек ҳис қилмоқчи бўлганида.
- Титраш ёки қалтираш — ҳудди қўрқинчли фильмдаги қаҳрамон каби, янги ҳозиргина руҳ билан учрашгандек.
- Бўғилиш ёки ҳаво етишмаслиги ҳисси — гўё кимдир ҳавони ёпиб қўйгандек.
Мисол: Тасаввур қилинг, сиз тинч кўчада сайр қиляпсиз ва тўсатдан сизга йиртқич йўлбарс ҳужум қилади. Паника ҳужумига тушган одам худди шундай ҳис қилади, фақат йўлбарс йўқ. Лекин қўрқув ва ҳужум ҳисси аниқ бўлади.
Хавотирли бузилиш: яширин душман
Агар паника ҳужумлари йўлбарс ҳужуми бўлса, хавотирли бузилиш — бу йўлбарснинг доимий яшаш фонидаги вазият. Бу сизга доимо майда-чуйда нарсаларга ҳам хавотирланиб туришингизга сабаб бўлади.
Хавотирли бузилишнинг симптомлари:
- Доимий хавотир ҳисси — доимо нимадир нотўғри бўлиб қолишидан қўрқиб турасиз.
- Чарчоқ — шунчаки эрталаб уйғонган бўлсангиз ҳам, оғир меҳнат қилгандек сезилади.
- Жаҳлдорлик — ҳаттоки интернетнинг секинлиги ҳам сизни жаҳлингизни чиқаради.
Мана бир нечта оддий, лекин самарали маслаҳатлар:
- Тўғри нафас олиш: Бурунингиздан 4 ҳисобга нафас олинг, 7 ҳисобга ушлаб туринг, оғзингиздан 8 ҳисобга чиқаринг. Қайтаринг, то ўзингизни хотиржамроқ ҳис қилгунга қадар.
- Аниқ нарсага эътибор қаратиш: Қўлларингизга қаранг, уларни ушланг, кийимингизнинг тузилмасини ҳис қилинг, атрофдаги овозларни тингланг. Бу сизга "заминга қайтиш" ва реалликка қайта олишга ёрдам беради.
- Спорт билан шуғулланинг: Жисмоний фаолият ортиқча хавотир ва стрессдан халос бўлишга ёрдам беради. Бундан ташқари, бу диққатни чалғитиш ва энергияни сарфлаш учун ажойиб усулдир.
- Мутахассисга мурожаат қилинг: Баъзан профессионал билан гаплашиш керак бўлади. Психолог сизга хавотирнинг сабабларини аниқлашга ва паника ҳужумлари билан курашишни ўргатишга ёрдам беради.
Эслатиб қўйиш керакки, паника ҳужумлари ва хавотирли бузилишлар — бу ҳукм эмас. Улар билан яшаш мумкин ва керак. Ҳатто юмор билан! Чунки кулги барча касалликлардан энг яхши даводир. Масалан, қўрқувларингизни мушук билан муҳокама қилаётганингизни тасаввур қилинг. У ҳеч қачон тушунмайди, нега сиз автобусга улгурмаганингиз учун ташвишланяпсиз.
Шундай қилиб, дўстлар, доимо ёрқинлик билан яшанг! Сиз ўйлагандан кучлироқсиз. Эсингизда бўлсин, ҳар бир "йўлбарс" ортида фақат катта, қўлқопдек юмшоқ мушук яширинган, у фақат эътибор талаб қилади. Паникадан қутулинг, ва ҳаёт янги ранглар билан ёритилади!