Pornografik qaramlik oilada – bu faqat erkakning muammosi emas, balki umumiy oilaviy muammo ekanligini va uni xotin bilan birgalikda hal qilish kerakligini yozgan edim. Bu yerda biz bu muammoni qanday hal qilish mumkinligini ko'rib chiqamiz.Birinchi navbatda, bu qaramlikning sababini aniqlash kerak. Nima noto'g'ri ketganini bilib olish lozim. Nega xotin bilan bo'lgan yaqin munosabatlar quvonch keltirishni va qoniqish olib kelishni to'xtatdi?
Mening fikrimcha, birinchi maslahatlashuv har doim porno qaram bo‘lgan odam bilan individual tarzda o‘tkazilishi kerak, keyingi sessiyalarda esa xotinini ham jalb qilib, oilaviy terapiyani boshlash mumkin. Avvalo, biz o'zaro munosabatlarni, bir-biriga nisbatan xafagarchiliklarni, ayblarni va e'tirozlarni ko'rib chiqamiz. Oila ichidagi psixologik mikroiqlimni o'rganamiz.
Juda muhim nuqta - er-xotinlar o'rtasida o'zaro hurmat va bir-birini tushunishga intilish mavjudligi. Terapiyaga kelgan har bir oilada bu uchramaydi. Agar er-xotin bir-biriga qadr berishsa, bir-biriga g'amxo'rlik qilishsa va birga bo'lishni istashsa, pornografik qaramlikni davolash prognozi juda yaxshi bo'ladi.
Endi esa terapiya haqida bosqichma-bosqich gaplashamiz.
1. Birinchi navbatda, men erning o'z qaramligini qanchalik tushunishini aniqlayman.
U bunga jiddiy yondashadimi yoki yo‘qmi, bu juda muhim. Chunki, agar erkak o‘zida qaramlik yo‘q deb hisoblayotgan bo‘lsa, u vaqti-vaqti bilan pornografiyani ko‘rishini va onanizm bilan shug‘ullanishini jiddiy muammo deb bilmasa, unda terapiyani boshlash ma'nosiz. Ba'zi hollarda mijoz shunday deydi: ha, xotinimga vaqtim yetmaydi, yaqinlik istagi yo'qoladi, lekin bu hech qanday qo‘rqinchli narsa emas. Hozir hamma shunday yashaydi!
Albatta, faqat hammaning libidosi yo'qolmaydi va haqiqiy jinsiy munosabatlarda hammaning ereksiyasi yo'qolmaydi.
Boshqa holatda esa, mijoz pornografik qaramlikning jiddiy muammo ekanligini, bu oddiy jinsiy o‘yin-kulgi emasligini tushunganida, u bunga tobora chuqurroq botayotganini anglaydi. Odatda, bunday mijozlar terapiyaga osonlikcha borishadi va ularning natijalari yaxshi bo‘ladi.
2. Keyingi muhim bosqich bu er-xotinlarning o‘zlarining jinsiy munosabatlarini muhokama qilishga qanchalik tayyor ekanliklarini aniqlashdir.
Agar tayyor bo‘lmasa, ular qanday qilib yordam olishni umid qilishadi? Agar tayyor bo‘lsa, men ularning jinsiy munosabatlariga va muammolariga alohida o‘tamiz. Bu yerda uyatchanlikka o‘rin yo‘q. Er-xotinga yordam berish va diagnostika jarayonini yengillashtirish uchun men L.Berg-Krossning jinsiy qoniqish so‘rovnomasini olib, har bir band bo‘yicha jinsiy munosabatlarini muhokama qilamiz. Bu savollar ham erga, ham xotinga beriladi. Nima qoniqtiradi va nima qoniqtirmaydi.
3. Keyinchalik porno qaramlikning o'ziga xos tafsilotlarini aniqlaymiz.
Biz u qaysi pornografiyani ko‘rishini, uni aynan nima qo‘zg‘atishini, qaysi sahnalar, syujetlar yoki aktrisalar unga ko‘proq yoqishini aniqlaymiz. U bu videolarda o‘ziga nima qiziqarli bo‘lganini bilib olamiz.
Bu jihatlarni xotin bilan birgalikda ko'rib chiqish maqsadga muvofiqdir, toki u ham eri "qaram bo'lgan" videoni tomosha qilsin. U o‘z fikrini bildirishi, nimaga hayron bo‘lgani, nimadan xafa bo‘lgani, nima yoqqani va nima yoqmaganini aytishi mumkin.
Keyin biz er bu jinsiy epizodlarni kim yoki nima bilan bog‘lashini tahlil qilamiz, ehtimol u buni o‘tgan hayotidagi ba'zi voqealar bilan bog‘laydi. Ehtimol, unga eng katta jinsiy qiziqish uyg‘otadigan syujetlar bevosita bog‘liq emas, lekin bilvosita bog‘liq bo‘lgan holda, uning ong ostida iz qoldirgan (kimdir unga ko‘rsatgan, eshitgan yoki biror kishi haqida aytgan) bo‘lishi mumkin. Keyinchalik esa tasavvur kuchga kirgan.
4. Erning xotini bilan bo'lgan jinsiy munosabatlarida nimadan mahrum ekanligini aniqlaymiz.
Unga ko‘pincha qanday jinsiy fantaziyalar keladi? Bu savolga halol va to‘g‘ri javob berish kerak.
Chunki “mening hech qanday fantaziyam yo‘q” degan javob yoki “men faqat sarg‘ish ayol bilan jinsiy aloqa qilishni xohlayman” kabi javoblar bu yerda o‘tmaydi. Bunday xohishlar pornografiyani muntazam tomosha qilishga olib kelmaydi, bu ancha chuqurroq va murakkabroq narsa.
O‘zining jinsiy fantaziyalarini yashirishga intilish, ularni begonalardan himoya qilish, erkakning o‘z fantaziyalarini ommaga oshkor qilishga tayyor emasligini va pornografiyani tomosha qilishdan voz kechishga tayyor emasligini anglatadi.
Qizig‘i shundaki, ba'zida bu fantaziyalar umuman u ko‘radigan pornografiya bilan kesishmaydi yoki faqat qisman bog‘liq bo‘ladi. Bunday holatlar bo'lgan.
Shuning uchun porno qaram bo‘lgan odamlarning nimani xohlashini, ularning fantaziyalari qanchalik muhimligini bilish juda muhimdir. Ularning haqiqiy jinsiy munosabatlarda nimani orzu qilayotganini bilish muhimdir.
5. Porno qaramlikni davolashning oxirgi va eng qiyin qismi – bu vaziyatni tahlil qilish va erkakning bu jinsiy fantaziyalarini oilaviy jinsiy munosabatlarda qanday qilib sotsiyalizatsiya qilish mumkinligini aniqlashdir.
Bu terapiya bosqichi ham erning xotini bilan birga olib borilishi kerak.
Shunday qilib, u nima xohlayotganini biladi va uning ehtiyojlarini qondirishning sotsiyalizatsion variantini ishlab chiqishda ishtirok etadi. To‘g‘ri tushuning, bu xotin erning juda noodatiy bo‘lishi mumkin bo‘lgan jinsiy fantaziyalarini bajarishi kerakligini anglatmaydi. Yo‘q, sotsiyalizatsiya – bu bu fantaziyalarni ikkalasi uchun ham maqbul bo‘lgan yo‘nalishga talqin qilish va o‘zgartirishni anglatadi. Shunday qilib, har ikkala er-xotin qoniqadi. Buni amalga oshirish oson emas, lekin porno qaramlik muammosini hal qilishni istash va erning har qanday pornografik kontentni tomosha qilishdan to‘liq voz kechishi shart bo‘lsa, bu har doim mumkin. Agar kerak bo‘lsa, iroda kuchini oshirish uchun barcha oilaviy gadjetlarga ota-ona nazorati funksiyasini o‘rnatishgacha borish mumkin.
6. Oilada jinsiy munosabatlarni yaxshilash uchun xotin ham er bilan bo‘lgan jinsiy aloqadan qanday kutishlari borligini, orzulari va fantaziyalari haqida gapirishi kerak.
Bu yerda biz yangi munosabatlar darajasiga o‘tamiz, agar har ikkala er-xotin jinsiy aloqa haqida ochiq gaplashsa va bir-birining ehtiyoj va istaklarini ular uchun maqbul shaklda qondirishga intilsa. Ishoning, agar sevgi, bir-birini sevilgan his qilish va birga bo‘lish istagi mavjud bo‘lsa, umumiy yechimga erishish unchalik qiyin emas.
Mening fikrimcha, birinchi maslahatlashuv har doim porno qaram bo‘lgan odam bilan individual tarzda o‘tkazilishi kerak, keyingi sessiyalarda esa xotinini ham jalb qilib, oilaviy terapiyani boshlash mumkin. Avvalo, biz o'zaro munosabatlarni, bir-biriga nisbatan xafagarchiliklarni, ayblarni va e'tirozlarni ko'rib chiqamiz. Oila ichidagi psixologik mikroiqlimni o'rganamiz.
Juda muhim nuqta - er-xotinlar o'rtasida o'zaro hurmat va bir-birini tushunishga intilish mavjudligi. Terapiyaga kelgan har bir oilada bu uchramaydi. Agar er-xotin bir-biriga qadr berishsa, bir-biriga g'amxo'rlik qilishsa va birga bo'lishni istashsa, pornografik qaramlikni davolash prognozi juda yaxshi bo'ladi.
Endi esa terapiya haqida bosqichma-bosqich gaplashamiz.
1. Birinchi navbatda, men erning o'z qaramligini qanchalik tushunishini aniqlayman.
U bunga jiddiy yondashadimi yoki yo‘qmi, bu juda muhim. Chunki, agar erkak o‘zida qaramlik yo‘q deb hisoblayotgan bo‘lsa, u vaqti-vaqti bilan pornografiyani ko‘rishini va onanizm bilan shug‘ullanishini jiddiy muammo deb bilmasa, unda terapiyani boshlash ma'nosiz. Ba'zi hollarda mijoz shunday deydi: ha, xotinimga vaqtim yetmaydi, yaqinlik istagi yo'qoladi, lekin bu hech qanday qo‘rqinchli narsa emas. Hozir hamma shunday yashaydi!
Albatta, faqat hammaning libidosi yo'qolmaydi va haqiqiy jinsiy munosabatlarda hammaning ereksiyasi yo'qolmaydi.
Boshqa holatda esa, mijoz pornografik qaramlikning jiddiy muammo ekanligini, bu oddiy jinsiy o‘yin-kulgi emasligini tushunganida, u bunga tobora chuqurroq botayotganini anglaydi. Odatda, bunday mijozlar terapiyaga osonlikcha borishadi va ularning natijalari yaxshi bo‘ladi.
2. Keyingi muhim bosqich bu er-xotinlarning o‘zlarining jinsiy munosabatlarini muhokama qilishga qanchalik tayyor ekanliklarini aniqlashdir.
Agar tayyor bo‘lmasa, ular qanday qilib yordam olishni umid qilishadi? Agar tayyor bo‘lsa, men ularning jinsiy munosabatlariga va muammolariga alohida o‘tamiz. Bu yerda uyatchanlikka o‘rin yo‘q. Er-xotinga yordam berish va diagnostika jarayonini yengillashtirish uchun men L.Berg-Krossning jinsiy qoniqish so‘rovnomasini olib, har bir band bo‘yicha jinsiy munosabatlarini muhokama qilamiz. Bu savollar ham erga, ham xotinga beriladi. Nima qoniqtiradi va nima qoniqtirmaydi.
3. Keyinchalik porno qaramlikning o'ziga xos tafsilotlarini aniqlaymiz.
Biz u qaysi pornografiyani ko‘rishini, uni aynan nima qo‘zg‘atishini, qaysi sahnalar, syujetlar yoki aktrisalar unga ko‘proq yoqishini aniqlaymiz. U bu videolarda o‘ziga nima qiziqarli bo‘lganini bilib olamiz.
Bu jihatlarni xotin bilan birgalikda ko'rib chiqish maqsadga muvofiqdir, toki u ham eri "qaram bo'lgan" videoni tomosha qilsin. U o‘z fikrini bildirishi, nimaga hayron bo‘lgani, nimadan xafa bo‘lgani, nima yoqqani va nima yoqmaganini aytishi mumkin.
Keyin biz er bu jinsiy epizodlarni kim yoki nima bilan bog‘lashini tahlil qilamiz, ehtimol u buni o‘tgan hayotidagi ba'zi voqealar bilan bog‘laydi. Ehtimol, unga eng katta jinsiy qiziqish uyg‘otadigan syujetlar bevosita bog‘liq emas, lekin bilvosita bog‘liq bo‘lgan holda, uning ong ostida iz qoldirgan (kimdir unga ko‘rsatgan, eshitgan yoki biror kishi haqida aytgan) bo‘lishi mumkin. Keyinchalik esa tasavvur kuchga kirgan.
4. Erning xotini bilan bo'lgan jinsiy munosabatlarida nimadan mahrum ekanligini aniqlaymiz.
Unga ko‘pincha qanday jinsiy fantaziyalar keladi? Bu savolga halol va to‘g‘ri javob berish kerak.
Chunki “mening hech qanday fantaziyam yo‘q” degan javob yoki “men faqat sarg‘ish ayol bilan jinsiy aloqa qilishni xohlayman” kabi javoblar bu yerda o‘tmaydi. Bunday xohishlar pornografiyani muntazam tomosha qilishga olib kelmaydi, bu ancha chuqurroq va murakkabroq narsa.
O‘zining jinsiy fantaziyalarini yashirishga intilish, ularni begonalardan himoya qilish, erkakning o‘z fantaziyalarini ommaga oshkor qilishga tayyor emasligini va pornografiyani tomosha qilishdan voz kechishga tayyor emasligini anglatadi.
Qizig‘i shundaki, ba'zida bu fantaziyalar umuman u ko‘radigan pornografiya bilan kesishmaydi yoki faqat qisman bog‘liq bo‘ladi. Bunday holatlar bo'lgan.
Shuning uchun porno qaram bo‘lgan odamlarning nimani xohlashini, ularning fantaziyalari qanchalik muhimligini bilish juda muhimdir. Ularning haqiqiy jinsiy munosabatlarda nimani orzu qilayotganini bilish muhimdir.
5. Porno qaramlikni davolashning oxirgi va eng qiyin qismi – bu vaziyatni tahlil qilish va erkakning bu jinsiy fantaziyalarini oilaviy jinsiy munosabatlarda qanday qilib sotsiyalizatsiya qilish mumkinligini aniqlashdir.
Bu terapiya bosqichi ham erning xotini bilan birga olib borilishi kerak.
Shunday qilib, u nima xohlayotganini biladi va uning ehtiyojlarini qondirishning sotsiyalizatsion variantini ishlab chiqishda ishtirok etadi. To‘g‘ri tushuning, bu xotin erning juda noodatiy bo‘lishi mumkin bo‘lgan jinsiy fantaziyalarini bajarishi kerakligini anglatmaydi. Yo‘q, sotsiyalizatsiya – bu bu fantaziyalarni ikkalasi uchun ham maqbul bo‘lgan yo‘nalishga talqin qilish va o‘zgartirishni anglatadi. Shunday qilib, har ikkala er-xotin qoniqadi. Buni amalga oshirish oson emas, lekin porno qaramlik muammosini hal qilishni istash va erning har qanday pornografik kontentni tomosha qilishdan to‘liq voz kechishi shart bo‘lsa, bu har doim mumkin. Agar kerak bo‘lsa, iroda kuchini oshirish uchun barcha oilaviy gadjetlarga ota-ona nazorati funksiyasini o‘rnatishgacha borish mumkin.
6. Oilada jinsiy munosabatlarni yaxshilash uchun xotin ham er bilan bo‘lgan jinsiy aloqadan qanday kutishlari borligini, orzulari va fantaziyalari haqida gapirishi kerak.
Bu yerda biz yangi munosabatlar darajasiga o‘tamiz, agar har ikkala er-xotin jinsiy aloqa haqida ochiq gaplashsa va bir-birining ehtiyoj va istaklarini ular uchun maqbul shaklda qondirishga intilsa. Ishoning, agar sevgi, bir-birini sevilgan his qilish va birga bo‘lish istagi mavjud bo‘lsa, umumiy yechimga erishish unchalik qiyin emas.