Insonlar koʻpincha chin dildan yordam berishni xohlaganliklari uchun maslahat berishadi.Lekin baʼzan bu faqat shuning uchun emas. Tadqiqotlar shuni koʻrsatadiki, maslahat berayotgan odam oʻzini biroz aqlli, tajribali va oʻziga ishongan his qiladi. Bundan tashqari, u boshqalar hayotini nazorat qilish imkoniyatiga ega boʻlganini his qiladi. Aynan shu koʻpincha kattalar farzandlariga nima qilish kerakligini aytganda ularni ragʻbatlantiradi.Yaxshi maslahatchi boʻlishga yordam beradigan bir necha qoidalar mavjud. Mana baʼzilaridan foydalanishingiz mumkin:
Yaxshisi, shunchaki tinglang. Odamlar oʻz muammolari haqida gapirayotganda, koʻpincha aniq yordam emas, balki dardlarini boʻlishishni xohlaydi. Oʻzining ogʻriqli his-tuygʻularini boʻlishganda, odam ularning kuchini kamaytiradi. Bundan tashqari, muammoni oʻz soʻzlari bilan ifodalash, unga boshqa tarafdan qarash imkonini beradi va yechim topish ehtimolini oshiradi.
Faol tinglash texnikasidan foydalanish foydali boʻladi. Mana uning asosiy tamoyillari:
Agar javob "yoʻq" boʻlsa — buni ochiqchasiga tan olish yaxshiroq. Siz biror narsani bilmasligingizda hech qanday yomonlik yoʻq. Ammo, yuzni saqlab qolish uchun berilgan notoʻgʻri maslahat baʼzan zarar keltirishi mumkin.
Bu holatda, maslahatingizni ekspertga murojaat qilishni tavsiya qiling. Yana bir variant — foydali boʻlishi mumkin boʻlgan maʼlumot manbalarini koʻrsatishdir.
Maslahatlar iloji boricha aniq boʻlishi kerak. Shunchaki "Google’dan qidir" deyish oʻzini hurmatsizlik sifatida qabul qilinishi mumkin. Agar sizda hech qanday maslahat yoʻq boʻlsa, shunchaki "Bilmadim" deb ayting.
Aksincha ham boʻlishi mumkin. Yaqinda oʻtkazilgan tadqiqot shuni koʻrsatdiki, agar shifokorlar oʻz bemorlariga umid bagʻishlashga harakat qilsalar, ular bilan doʻstona munosabatda boʻlishsa va qoʻllab-quvvatlasalar, bu kasallikning oʻtishini yengillashtirishi mumkin.
Shuning uchun qiyin ahvolda boʻlgan odamni ruhlantirish muhim. Masalan, uning qanday sabr-toqat bilan kurashayotganini maqtang. Yana bir variant — hamdardlik bildirish. Aytingki, u tushgan vaziyat, haqiqatdan ham, murakkab va uning qanday his qilayotganini tushunasiz. Bu xotirjam boʻlishga yordam beradi va odamga sizning maslahatingizni qabul qilishni osonlashtiradi.
Yana bir psixologik usul: maslahatlarni koʻtarinki ohangda emas, balki imkon qadar nozik tarzda bering.
Oʻz tajribangizdan misollar keltiring. Masalan, qanday qilib oʻxshash vaziyatga tushib, uni qanday hal qilganingizni hikoya qiling. Bunday maslahat bosim yoki oʻzini koʻrsatish urinishidek qabul qilinmaydi. Shuning uchun, odam uni koʻproq qabul qiladi.
Keyin ikkala guruhga ham boshlovchi gitaristning bir necha akordni qiyinchilik bilan chalishini koʻrsatgan video koʻrsatildi va unga maslahat berishlarini soʻrashdi. Bu maslahatlarni boshlovchi gitaristlar baholadi. Notoʻgʻri qoʻllari bilan ozgina chalganlarning tavsiyalari boshlovchilar uchun ancha foydali boʻldi.
Olimlar buni shunday tushuntirdilar: odatiy boʻlmagan usulda chalgan musiqachilar hech narsa bilmaslik qanday boʻlishini esladilar. Aynan shuning uchun ular yanada samarali tavsiyalar bera oldilar.
Odatdagidek chalganlar esa, ehtimol, "bilim qargʻishi" deb ataladigan kognitiv buzilish qurboniga aylanishgan. Bu biz yaxshi va uzoq vaqt davomida bilgan narsalar biz uchun oddiy va aniq boʻlib tuyuladi. Bu bilimlarni olish uchun qancha vaqt va kuch sarflanganini unutamiz.
Bundan qochish uchun, sizni yaxshi biladigan sohada maslahat soʻrashganda, imkon qadar sodda va tushunarli qilib gapiring:
Bunday xatoga yoʻl qoʻymaslik uchun, kimga maslahat kerak boʻlsa, uning holatini hisobga olish muhim: qancha kuch, vaqt, resurslari borligini. Shuningdek, odam qanday natijani xohlashini bilish kerak.
Shuning uchun, biror narsa tavsiya qilishdan oldin, uni batafsil soʻrang va aytganlarini tahlil qilishga harakat qiling. Bu haqiqatan ham foydali maslahat berishni osonlashtiradi.
Yana bir yaxshi usul — oʻzingizni oʻxshash vaziyatda qanday maslahat berganingizni tasavvur qilishga harakat qiling. Amerika olimlarining tadqiqoti shuni koʻrsatdiki, odamlar oʻzlari haqida gap ketganda koʻproq omillarni hisobga oladi va yanada oqilona va muvozanatli yechimlarni topadilar.
Maslahat berish - murakkab va nozik jarayon bo'lib, odamning his-tuyg'ulari, ehtiyojlari va holatiga hurmat bilan yondashishni talab qiladi. To'g'ri va samarali maslahatlar insonlarga hayotiy qarorlar qabul qilishda yordam beradi, stress darajasini pasaytiradi va o'z-o'zini anglash darajasini oshiradi.
Maslahat berishda empatiya juda muhimdir. Empatiya boshqalarning his-tuyg'ularini tushunish va ularni his qilish qobiliyati bo'lib, maslahat olayotgan odamga uning holatini tushunishingizni bildiradi. Hamdardlik esa sizning qo'llab-quvvatlashingiz va yordam ko'rsatishingizni ifodalaydi. Ishonchli munosabat o'rnatish ham juda zarur. Bu, maslahatlaringizni jiddiy qabul qilish va ularni amalga oshirish uchun asos yaratadi. Ishonchli munosabatni o'rnatish uchun ochiq, halol va samimiy bo'ling.
Har doim birgina yechim bilan cheklanib qolmaslik, muqobil variantlarni taklif qilish ham muhimdir. Bu, odamga eng mos keladigan variantni tanlash imkonini beradi va uni o'z qarorini qabul qilishda yordam beradi. Maslahat berishda og'zaki muloqot bilan cheklanib qolmaslik, boshqa usullarni ham qo'llash mumkin. Masalan, muayyan mavzuda yozma yo'riqnomalar yoki qo'llanmalar tayyorlash, o'z tajribangizdan misollar keltirib, muayyan vaziyatlarda qanday yo'l tutganingizni tushuntirish yoki diagrammalar, rasmlar yoki grafikalar orqali maslahatlarni yanada tushunarli qilish kabi usullarni qo'llash mumkin.
Maslahat berish nafaqat maslahat olayotgan odamga, balki maslahat berayotgan odamga ham foyda keltiradi. Maslahat berish jarayoni odamning o'zini tushunishiga, o'zini ifoda etish qobiliyatini rivojlantirishiga va o'ziga bo'lgan ishonchini oshirishiga yordam beradi. Shuningdek, bu jarayon ijtimoiy aloqalarni mustahkamlash va ijobiy munosabatlarni shakllantirishga xizmat qiladi.
Yakunda, maslahat berish san'ati - bu o'zaro hurmat, samimiylik va ishonchga asoslangan murakkab jarayon. Ushbu jarayonda asosiy maqsad - odamga yordam berish va uni qo'llab-quvvatlashdir. To'g'ri va ehtiyotkorlik bilan maslahat berish orqali siz boshqalarga yordam berish va o'zingizni ham rivojlantirish imkoniyatiga ega bo'lasiz.
Maslahat № 1
Agar sizdan maslahat soʻrashmasa, shunchaki tinglangAgar boshqa odam qandaydir vaziyatda qanday harakat qilish kerakligini toʻgʻridan-toʻgʻri soʻramasa, maslahat berishdan tiyiling. Balki suhbatdosh bunga muhtoj emasdir, va sizning yordam berishga urinishlaringiz shaxsiy hududga bostirib kirish sifatida qabul qilinadi va noxushlik keltirishi mumkin.Yaxshisi, shunchaki tinglang. Odamlar oʻz muammolari haqida gapirayotganda, koʻpincha aniq yordam emas, balki dardlarini boʻlishishni xohlaydi. Oʻzining ogʻriqli his-tuygʻularini boʻlishganda, odam ularning kuchini kamaytiradi. Bundan tashqari, muammoni oʻz soʻzlari bilan ifodalash, unga boshqa tarafdan qarash imkonini beradi va yechim topish ehtimolini oshiradi.
Faol tinglash texnikasidan foydalanish foydali boʻladi. Mana uning asosiy tamoyillari:
- Gapiruvchiga eʼtibor qarating — faqat uning soʻzlariga emas, balki tana tiliga ham.
- Gapini boʻlmang.
- Gapirayotgan odamga yoqmasa ham xotirjam boʻlishga harakat qiling.
- Odam toʻliq gapirib boʻlgach, aniqlashtiruvchi savollar bering.
- Qoralamang va voqealarning keyingi rivojini oldindan taxmin qilmang.
Maslahat № 2
Oʻz kuchingizni xolisona baholangJanubiy Kaliforniya Universiteti biznes maktabi professori Li Tost kimga maslahat bermoqchi boʻlganda oʻzingizdan har doim: "Bu uchun yetarli bilim, tajriba, malakaga egamanmi?" deb soʻrashni tavsiya qiladi.Agar javob "yoʻq" boʻlsa — buni ochiqchasiga tan olish yaxshiroq. Siz biror narsani bilmasligingizda hech qanday yomonlik yoʻq. Ammo, yuzni saqlab qolish uchun berilgan notoʻgʻri maslahat baʼzan zarar keltirishi mumkin.
Bu holatda, maslahatingizni ekspertga murojaat qilishni tavsiya qiling. Yana bir variant — foydali boʻlishi mumkin boʻlgan maʼlumot manbalarini koʻrsatishdir.
Maslahatlar iloji boricha aniq boʻlishi kerak. Shunchaki "Google’dan qidir" deyish oʻzini hurmatsizlik sifatida qabul qilinishi mumkin. Agar sizda hech qanday maslahat yoʻq boʻlsa, shunchaki "Bilmadim" deb ayting.
Maslahat № 3
Qoʻllab-quvvatlashga va ehtiyotkor boʻlishga harakat qilingAgar odam maslahat soʻrasa va javoban tanqid yoki oʻgit olsa, bu uning ichki holatini yomonlashtiradi.Aksincha ham boʻlishi mumkin. Yaqinda oʻtkazilgan tadqiqot shuni koʻrsatdiki, agar shifokorlar oʻz bemorlariga umid bagʻishlashga harakat qilsalar, ular bilan doʻstona munosabatda boʻlishsa va qoʻllab-quvvatlasalar, bu kasallikning oʻtishini yengillashtirishi mumkin.
Shuning uchun qiyin ahvolda boʻlgan odamni ruhlantirish muhim. Masalan, uning qanday sabr-toqat bilan kurashayotganini maqtang. Yana bir variant — hamdardlik bildirish. Aytingki, u tushgan vaziyat, haqiqatdan ham, murakkab va uning qanday his qilayotganini tushunasiz. Bu xotirjam boʻlishga yordam beradi va odamga sizning maslahatingizni qabul qilishni osonlashtiradi.
Yana bir psixologik usul: maslahatlarni koʻtarinki ohangda emas, balki imkon qadar nozik tarzda bering.
Oʻz tajribangizdan misollar keltiring. Masalan, qanday qilib oʻxshash vaziyatga tushib, uni qanday hal qilganingizni hikoya qiling. Bunday maslahat bosim yoki oʻzini koʻrsatish urinishidek qabul qilinmaydi. Shuning uchun, odam uni koʻproq qabul qiladi.
Maslahat № 4
Yangi boshlovchi sifatida fikrlangGarvard biznes maktabi tadqiqotida ikkita tajribali gitaristlar guruhi ishtirok etdi. Har biridan nimadir chalishni soʻrashdi. Birinchi guruh asbobni agʻdarib, oʻng qoʻlda chalishi kerak edi, ikkinchisi esa odatdagidek chalishi kerak edi.Keyin ikkala guruhga ham boshlovchi gitaristning bir necha akordni qiyinchilik bilan chalishini koʻrsatgan video koʻrsatildi va unga maslahat berishlarini soʻrashdi. Bu maslahatlarni boshlovchi gitaristlar baholadi. Notoʻgʻri qoʻllari bilan ozgina chalganlarning tavsiyalari boshlovchilar uchun ancha foydali boʻldi.
Olimlar buni shunday tushuntirdilar: odatiy boʻlmagan usulda chalgan musiqachilar hech narsa bilmaslik qanday boʻlishini esladilar. Aynan shuning uchun ular yanada samarali tavsiyalar bera oldilar.
Odatdagidek chalganlar esa, ehtimol, "bilim qargʻishi" deb ataladigan kognitiv buzilish qurboniga aylanishgan. Bu biz yaxshi va uzoq vaqt davomida bilgan narsalar biz uchun oddiy va aniq boʻlib tuyuladi. Bu bilimlarni olish uchun qancha vaqt va kuch sarflanganini unutamiz.
Bundan qochish uchun, sizni yaxshi biladigan sohada maslahat soʻrashganda, imkon qadar sodda va tushunarli qilib gapiring:
- Professional jargon va atamalardan foydalanmang, agar foydalanishingiz kerak boʻlsa — ularni tushuntiring.
- Amal qilish uchun batafsil yoʻriqnoma bering.
- Koʻp variantlarni taklif qilmang, yaxshisi eng oddiy, ammo bajarilishi mumkin boʻlgan ikki usulni aytib bering.
Maslahat № 5
Maslahat soʻragan kishining ehtiyoj va maqsadlarini hisobga olingKoʻpincha odamlar maslahatlarni umumiy toʻgʻri va notoʻgʻri tushunchalar asosida beradilar, bu holatda odamning aniq vaziyatini va istaklarini hisobga olishmaydi. Bunday maslahatlar koʻpincha amalga oshirib boʻlmaydigan va realistik boʻlmaydi.Bunday xatoga yoʻl qoʻymaslik uchun, kimga maslahat kerak boʻlsa, uning holatini hisobga olish muhim: qancha kuch, vaqt, resurslari borligini. Shuningdek, odam qanday natijani xohlashini bilish kerak.
Shuning uchun, biror narsa tavsiya qilishdan oldin, uni batafsil soʻrang va aytganlarini tahlil qilishga harakat qiling. Bu haqiqatan ham foydali maslahat berishni osonlashtiradi.
Yana bir yaxshi usul — oʻzingizni oʻxshash vaziyatda qanday maslahat berganingizni tasavvur qilishga harakat qiling. Amerika olimlarining tadqiqoti shuni koʻrsatdiki, odamlar oʻzlari haqida gap ketganda koʻproq omillarni hisobga oladi va yanada oqilona va muvozanatli yechimlarni topadilar.
Maslahat berish - murakkab va nozik jarayon bo'lib, odamning his-tuyg'ulari, ehtiyojlari va holatiga hurmat bilan yondashishni talab qiladi. To'g'ri va samarali maslahatlar insonlarga hayotiy qarorlar qabul qilishda yordam beradi, stress darajasini pasaytiradi va o'z-o'zini anglash darajasini oshiradi.
Maslahat berishda empatiya juda muhimdir. Empatiya boshqalarning his-tuyg'ularini tushunish va ularni his qilish qobiliyati bo'lib, maslahat olayotgan odamga uning holatini tushunishingizni bildiradi. Hamdardlik esa sizning qo'llab-quvvatlashingiz va yordam ko'rsatishingizni ifodalaydi. Ishonchli munosabat o'rnatish ham juda zarur. Bu, maslahatlaringizni jiddiy qabul qilish va ularni amalga oshirish uchun asos yaratadi. Ishonchli munosabatni o'rnatish uchun ochiq, halol va samimiy bo'ling.
Har doim birgina yechim bilan cheklanib qolmaslik, muqobil variantlarni taklif qilish ham muhimdir. Bu, odamga eng mos keladigan variantni tanlash imkonini beradi va uni o'z qarorini qabul qilishda yordam beradi. Maslahat berishda og'zaki muloqot bilan cheklanib qolmaslik, boshqa usullarni ham qo'llash mumkin. Masalan, muayyan mavzuda yozma yo'riqnomalar yoki qo'llanmalar tayyorlash, o'z tajribangizdan misollar keltirib, muayyan vaziyatlarda qanday yo'l tutganingizni tushuntirish yoki diagrammalar, rasmlar yoki grafikalar orqali maslahatlarni yanada tushunarli qilish kabi usullarni qo'llash mumkin.
Maslahat berish nafaqat maslahat olayotgan odamga, balki maslahat berayotgan odamga ham foyda keltiradi. Maslahat berish jarayoni odamning o'zini tushunishiga, o'zini ifoda etish qobiliyatini rivojlantirishiga va o'ziga bo'lgan ishonchini oshirishiga yordam beradi. Shuningdek, bu jarayon ijtimoiy aloqalarni mustahkamlash va ijobiy munosabatlarni shakllantirishga xizmat qiladi.
Yakunda, maslahat berish san'ati - bu o'zaro hurmat, samimiylik va ishonchga asoslangan murakkab jarayon. Ushbu jarayonda asosiy maqsad - odamga yordam berish va uni qo'llab-quvvatlashdir. To'g'ri va ehtiyotkorlik bilan maslahat berish orqali siz boshqalarga yordam berish va o'zingizni ham rivojlantirish imkoniyatiga ega bo'lasiz.