Сизнинг ўзингизга бўлган ишончингизни ошириш ва рад этилиш қўрқувини енгишга ёрдам берадиган бир нечта оддий қадамлар билан танишиш вақти келди.
1. Қўрқувни тушуниш
Рад этилиш қўрқувига қарши курашишдан олдин, унинг қайдан келганини тушуниб олиш керак.
2. Ҳис-туйғуларингизни қабул қилиш
Рад этилиш қўрқувини енгиш йўлидаги биринчи қадам — бу ўз ҳис-туйғуларингизни қабул қилиш. Қўрқув борлигини тан олинг ва бу ҳолат нормал эканини англанг. Қўрқув — табиий реакция, кўпчилик одамлар ҳам уни ҳис қилади. Фикр ва ҳисларингизни кундаликка ёзиб боринг, бу сизнинг қўрқувингиз қайси вазиятларда пайдо бўлишини яхшироқ тушунишга ёрдам беради.
3. Вазиятни таҳлил қилиш
Қўрқув борлигини тушунганингиздан сўнг, уни таҳлил қилиш муҳимдир:
Бизнинг ўз-ўзимизга бўлган баҳоимиз рад этилиш қўрқувига тўғридан-тўғри таъсир қилади. Ўз-ўзини баҳолаш қанчалик паст бўлса, қўрқув шунчалик кучли бўлади. Қуйида уни оширишнинг бир нечта усуллари келтирилган:
Ўз-ўзини баҳолаш билан ишлаганингиздан кейин, қўрқув туғдирадиган вазиятларда амалиёт ўтказишни бошлаш мумкин. Бунга аста-секин киришингиз мумкин:
Рад этиш — бу ҳаётнинг бир қисми эканлигини тушуниш муҳим. Ҳар биримиз рад этилиш билан юзма-юз келамиз ва бу бизнинг шахсий қийматимизни белгиламайди. Рад этишни муваффақиятсизлик эмас, балки тажриба сифатида қабул қилишни ўрганинг. Воқеадан қандай сабоқ олиш мумкинлигини ўйлаб кўринг ва бу келажакда сизга қандай ёрдам бера олишини таҳлил қилинг.
7. Ёрдам излаш
Агар рад этилиш қўрқуви ҳаётингизга жиддий таъсир кўрсатиб, сизни олға юришингизга тўсқинлик қилса, мутахассисга мурожаат қилишни ўйлаб кўриш мумкин. Психолог сизнинг ҳисларингизни тушуниб, қўрқувлар билан самарали курашишнинг янада яхши усулларини топишга ёрдам беради.
Рад этилиш қўрқувини енгиш — бу вақт ва сабр талаб қиладиган жараён. Аммо ҳар бир қўйилган қадам сизни ўзингизнинг ҳақиқий "Мен"ингизга ва ўзингизни эркин ифодалашга олиб боради. Фикрларингизни ва ҳисларингизни билдиришдан қўрқманг; дунёда сизни тушуниб, қўллаб-қувватлашга тайёр инсонлар жуда кўп!
1. Қўрқувни тушуниш
Рад этилиш қўрқувига қарши курашишдан олдин, унинг қайдан келганини тушуниб олиш керак.
2. Ҳис-туйғуларингизни қабул қилиш
Рад этилиш қўрқувини енгиш йўлидаги биринчи қадам — бу ўз ҳис-туйғуларингизни қабул қилиш. Қўрқув борлигини тан олинг ва бу ҳолат нормал эканини англанг. Қўрқув — табиий реакция, кўпчилик одамлар ҳам уни ҳис қилади. Фикр ва ҳисларингизни кундаликка ёзиб боринг, бу сизнинг қўрқувингиз қайси вазиятларда пайдо бўлишини яхшироқ тушунишга ёрдам беради.
3. Вазиятни таҳлил қилиш
Қўрқув борлигини тушунганингиздан сўнг, уни таҳлил қилиш муҳимдир:
- Сизни айнан нима қўрқитаяпти? Рад этилиш қўрқувини қандай вазиятларда ҳис қилаётганингизни аниқ ифода қилишга ҳаракат қилинг. Бу янги танишув, омма олдида чиқиш ёки ишга қабул қилинмаслик бўлиши мумкин.
- Қўрқувингиз қанчалик реалистик? Ҳозирги вазиятда нималар рўй бериш эҳтимолини таҳлил қилинг. Балки қўрқувингиз ҳақиқий бўлмаслиги мумкин.
Бизнинг ўз-ўзимизга бўлган баҳоимиз рад этилиш қўрқувига тўғридан-тўғри таъсир қилади. Ўз-ўзини баҳолаш қанчалик паст бўлса, қўрқув шунчалик кучли бўлади. Қуйида уни оширишнинг бир нечта усуллари келтирилган:
- Ютуқларингиз ва кучли томонларингизни рўйхатга киритинг. Қилган яхши ишларингизни ва ўзингизга ёқадиган хусусиятларингизни ёзинг.
- Мусбат фикрларни қайтаринг. Ҳар куни ўзингизга кайфиятингизни ва ишончингизни оширадиган сўзларни такрорланг. Ва уларни ўзингиз ўйлаб топганингиз яхшироқ бўлади.
- Сизга ёрдам берадиган инсонлар билан ўраланг. Сизни қадрлайдиган ва қўллаб-қувватлайдиган инсонлар билан кўпроқ мулоқот қилинг.
Ўз-ўзини баҳолаш билан ишлаганингиздан кейин, қўрқув туғдирадиган вазиятларда амалиёт ўтказишни бошлаш мумкин. Бунга аста-секин киришингиз мумкин:
- Кичикдан бошланг. Агар сиз янги одамлар билан танишишдан қўрқсангиз, дўконда ноодатий кишига оддий салом беришдан бошланг.
- Қийинликни аста-секин оширинг. Ўзингизни қулай ҳис қилганингизда, оғирроқ вазиятларга ўтишингиз мумкин. Масалан, гапни бошлаш ёки тадбирларда янги одамлар билан танишиш.
Рад этиш — бу ҳаётнинг бир қисми эканлигини тушуниш муҳим. Ҳар биримиз рад этилиш билан юзма-юз келамиз ва бу бизнинг шахсий қийматимизни белгиламайди. Рад этишни муваффақиятсизлик эмас, балки тажриба сифатида қабул қилишни ўрганинг. Воқеадан қандай сабоқ олиш мумкинлигини ўйлаб кўринг ва бу келажакда сизга қандай ёрдам бера олишини таҳлил қилинг.
7. Ёрдам излаш
Агар рад этилиш қўрқуви ҳаётингизга жиддий таъсир кўрсатиб, сизни олға юришингизга тўсқинлик қилса, мутахассисга мурожаат қилишни ўйлаб кўриш мумкин. Психолог сизнинг ҳисларингизни тушуниб, қўрқувлар билан самарали курашишнинг янада яхши усулларини топишга ёрдам беради.
Рад этилиш қўрқувини енгиш — бу вақт ва сабр талаб қиладиган жараён. Аммо ҳар бир қўйилган қадам сизни ўзингизнинг ҳақиқий "Мен"ингизга ва ўзингизни эркин ифодалашга олиб боради. Фикрларингизни ва ҳисларингизни билдиришдан қўрқманг; дунёда сизни тушуниб, қўллаб-қувватлашга тайёр инсонлар жуда кўп!