Шундай инсонлар борки, уларнинг тўсатдан "ҳаққоний ғазаби" сизга бирдан босим ўтказади ва саломат руҳиятли одамга бу жуда ҳам ғайритабиий кўринади. Бу вазиятлар одатда шунчаки юзага келади ва кўпинча бу инсон ўзига хос "чуқур муаммо"га тушиб қолган вақтларда содир бўлади.
Бу ҳолатни қандай англаш мумкин?
- Ҳис-туйғуларнинг кучлилиги контекстга мос келмайди. Масалан, сиз шунчаки оддий савол берган бўласиз, лекин жавоб ўрнига "беҳаё, қадрсиз инсон" деб сўкишлар эшитасиз. Сўнгра, бу инсон сизга у билан алоқани узишини ёки умуман муносабат қилмаслигини айтиб ташлайди.
- Ноқонуний айбловлар йўғин оқими. Бу ҳолатда инсон сизга нисбатан мутлақо асли йўқ айбларни тўкилдиради. Ресурссиз одам учун бу жуда оғир, ҳатто шу айблар ҳақиқатдек кўринади.
- Контекстдан узилган фикрлар ва муаммонинг чалкаш баёни. Бундай вазиятда инсон бир пайтда ўзаро қарама-қарши фикрларни айтса ёки вазиятга алоқадор бўлмаган гапларни қўшса, сиз билан унинг ўртасидаги муомала ҳақиқийликдан узила бошлаганидек туюлади.
- Тўғридан-тўғри мулоқотдан қочиш. Бундай инсонлар учун очиқ ва тўғри мулоқот жуда қийин, чунки улар кўпинча сабрсиз ва баҳсни ўз фойдасига ҳал қилишга ҳаракат қилишади.
- Ўзини ҳақ деб билиш ва айбни ўзгаларга юкламоқ. Бундай инсонлар ўз қилаётган ҳаракатларини адолатли ҳимоя сифатида баҳолайдилар ва бошқаларни "шундай қилишга мажбурлашди" деб ўйлайдилар.
Қандай ёрдам бериш мумкин?
Бундай вазиятларда ушбу қадамлар ёрдам беради:- Ўзингизга ишончни сақланг. Бу вазиятда ўзингизга бўлган ишончни йўқотмаслик жуда муҳим.
- Хис-туйғуларингизни кузатинг. Қачон сиз учун муомала оғирлашиб бораётганини ва қанчалик давом этиши мумкинлигини билсак, ўз вақтида мулоқотдан чиқиш мумкин.
- Адолатли ва мантиқий мулоқот қила олмаслигини англанг. Бундай пайтларда шахс билан оқилона мулоқот қилиш қийин бўлади.
- Тезкор ёрдам учун техникалар. ДПДГ/EMDR каби техникалар руҳий ҳолатни тиклашда қўл келади.