Ruhiy salomatlik haqida
Doktor Zigmund Freyd ruhiy salomatlikni sevgi, ish va o'yin qobiliyati bilan bog'liq deb hisoblagan. Bu ta'rif juda keng qamrovli va to'liq ko'rinadi. Ammo "sevgi", "o'yin" va "ish" tushunchalarining mazmuni haqida kelishib olish kerak.Sevgi
Sevgi haqida buddistlar juda go'zal gapiradilar: "Agar gullarni yaxshi ko'rsang, uni yulib olasan, agar sevsen – sug'orasan". Bu juda ajoyib fikr. Sevgi – bu faqat biror kishiga egalik qilish emas, balki uni bor bo'lgani uchun sevishdir. Masalan, bog'bon o'z bog'iga g'amxo'rlik qilgandek. Yoki ona kattalar bo'lgan bolasini o'z yo'liga qo'yib yuborishi (men seni sevaman, men hali ham sening onangman). Sevgi, hatto ajrashgandan keyin ham sobiq turmush o'rtog'ingni sevishda namoyon bo'lishi mumkin (men seni sevaman, lekin sensiz yashashni tanlayman).Agar "men faqat seni sevaman" desak, bu nevrotik bog'lanish haqida. Ya'ni, men sevaman va bu meni cheklamaydi. Men bir vaqtda shashlik, konfet, olma va qulupnayni yaxshi ko'ra olaman. Va olma iste'mol qilayotganimda, men qulupnayga xiyonat qilmayman. Hozir men olmani xohlayman va uni tanlayman. Ya'ni, men o'zimning xohishlarimni tanlayman, boshqalarga moslashishni emas.
Ish
Freydning ta'rifidagi "ish" tushunchasini "mehnat" tushunchasi bilan almashtirishni istardim. Ishda tashqi motivatsiya (maqom, daromad, martaba) bo'lsa, mehnatda ichki motivatsiya (qiziqish, rivojlanish, natija) mavjud. Xuddi ishlovchi tizimning qismi (subyekt) bo'lsa, mehnat qiluvchi jarayonning faol ishtirokchisi (obyekt) hisoblanadi. Sog'lom inson bir vaqtning o'zida ishlay oladi va mehnat qila oladi. Bu holatda, inson mehnat jamoasidagi o'z o'rnini tushunadi, o'z vazifalarini bajaradi va o'z huquqlarini oladi. Ish daromad keltiradi, bu esa uning ehtiyojlarini qondiradi va erishgan natijalardan qoniqish keltiradi. Bundan tashqari, inson mehnat va dam olish rejimini tartibga sola oladi, professional rivojlanishni va martaba o'sishini rejalashtiradi.O'yin
O'yin faoliyati maktabgacha yoshdagi bolalarda etakchi faoliyatdir va dunyoni o'rganish usullaridan biri hisoblanadi. Vaqt o'tishi bilan, o'yin ko'ngilochar faoliyatga aylanadi. Bu yerda boshqa jihatlar muhim bo'ladi. Masalan, kim bilan o'ynash (farzandlarim, turmush o'rtog'im, biznes hamkorlarim, do'stlarim), nima uchun o'ynash (bo'sh vaqtni tashkil qilish, norasmiy muhitda ishlarni muhokama qilish imkoniyati), kim qoidalarni belgilaydi va ularning bajarilishini kuzatadi, har bir ishtirokchi uchun yutishning ahamiyati (bolam bilan o'ynab, uning harakatlarini qo'llab-quvvatlash uchun mag'lub bo'lishim mumkin) va hokazo. Menda o'quvchilarga savol bor: oxirgi marta qachon o'ynagan edingiz? Shunday qilib, bolalar kabi zavqlanib, yutishdan quvonib yoki mag'lub bo'lishdan xafa bo'lish uchunmi?Psixik salomatlik – bu sevish va sevgi ob'ektiga bog'liq bo'lmaslik, maqsad va mas'uliyatni tushungan holda ishlash, hamda sherikni ko'rib, qoidalarga amal qilib o'ynash qobiliyatidir.
