Seksogolizm: Ta'rifi, Belgilari, Sabablari va Oqibatlari

Seksual bog‘liqlik haqida gap ketganda, odamlar ko‘pincha narkomaniya, alkogolizm yoki qimorbozlik kabi keng tarqalgan turlarini eslaydilar. Ammo seksogolizm haqida nima deyish mumkin?

Seksogolizm ta'rifi​

Seksogolizm (yoki giperseksuallik) — bu odamning jinsiy faoliyatga bo‘lgan qaram, bartaraf etib bo‘lmaydigan, ko‘pincha majburiy ishtiyoqidir. Ushbu psixik va hissiy buzilish o‘ziga xos xususiyatlari bilan ajralib turadi:

• Ko‘p marotaba jinsiy aloqa qilish;
• Jinsiy sheriklarni tez-tez almashtirish yoki ularning ko‘pligi;
• Jinsiy aloqaga oid nazorat qilinmaydigan fikrlar;
• Pornografiyani ko‘rish, o‘qish yoki unda qatnashish;
• Jinsiy aloqadan zavqlanmaslik;
• Jinsiy mavzulardagi ko‘p suhbatlar;
• Tez-tez onanizm bilan shug‘ullanish;
• Intim yetishmovchiligida tushkunlikka tushish.

Jinsiy bog‘liq odamlarda jinsiy aloqa paytida faol ravishda endorfinlar ishlab chiqariladi, keyin esa tanada «doфamin ochligi» yuzaga keladi. Bu esa jinsiy faoliyat orqali bu gormonlarni qayta to‘ldirishga majbur qiladigan patologiyaga olib keladi.

Seksogolizmning sabablari​

Jinsiy qaramlikning asosiy sabablari quyidagilardan iborat:

• Genetik moyillik;
• Atrof-muhitning (ijtimoiy muhit) ta'siri.

Shuningdek, seksogolizm rivojlanishining ikkinchi darajali sabablarini ham e'tiborga olish lozim:

• Giyohvand moddalar, alkogol va psixoaktiv moddalardan foydalanish;
• Psixoz yoki bipolyar buzilish;
• Markaziy asab tizimiga ta’sir qiluvchi o‘sma yoki kasalliklar;
• Bosh miya jarohatlari yoki jarrohlik aralashuvlar;
• Shizofreniya;
• O‘tkazilgan jinsiy, psixik yoki jismoniy travmalar (zo‘ravonlik, jinsiy tajovuz va h.k.).

Jinsiy qaramlikning oqibatlari​

Seksual bog‘liqlik ko‘pincha boshqa qaramliklar bilan birga keladi va bu qayta qaramlikka olib kelishi mumkin. Jinsiy qaramlikning ba'zi oqibatlari quyidagicha bo‘lishi mumkin:

Ijtimoiy soha:​

• Munosabatlar buzilishi, ajralishlar;
• Atrofdagilarga zarar yetkazish (oila a’zolari, do‘stlar);
• Moliyaviy muammolar (qarzlar, ish yo‘qotish);
• Do‘stlikning uzilishi;
• Qonun buzilishi orqali sherik izlash.

Psixik va hissiy soha:​

• Doimiy ayb va uyat hissi;
• Kompulsiv harakatlar;
• Ichki ziddiyatlar;
• O‘z-o‘zini baholashning pastligi;
• Samoregulyatsiya va o‘z-o‘zini nazorat qilish ko‘nikmalarining yo‘qligi;
• Hayotdan zavq olmaslik.

Biologik soha:​

• Venerik yoki o‘limga olib keluvchi kasalliklar (OIV, gepatit, sifilis va boshqalar);
• Jinsiy organlarga zarar yetkazish;
• Salomatlik muammolari (yurak-qon tomir tizimi kasalliklari, immunitetning pasayishi va h.k.);
• Istalmagan homiladorlik;
• Jarohat olish xavfi.

Seksogolizmni davolash​

Seksual bog‘liqlikni o‘z kuchi bilan to‘xtatish deyarli imkonsiz. Bu holatlarning 80 foizida bemorlar tibbiy va psixologik yordamga muhtoj bo‘ladilar. Seksual qaramlikni to‘xtatish uchun faqat dori vositalaridan foydalanish o‘rniga, psixoterapiya va psixolog bilan maslahatlashuv foydali bo‘ladi.