Ҳаво очиқ ва ҳаммаси жойида бўлган пайтда, баъзан ўзингизнинг кайфиятингизни кўтариш учун дўконга бориб, «кайфият учун» бирон нарса харид қилиш истаги пайдо бўлади. Янги пойабзал жуфтлиги, ёрқин свитер ёки шунчаки чиройли чашка. Кимдир учун харид — бу стрессни енгиш усули, бошқалар учун эса ўзининг ўзига хослигини намоён қилиш усулидир. Аммо, агар бу оддий завқ эмас, балки ҳаётингизнинг бир қисмига айланиб кетган бўлсачи? Шопинг сиз учун «таскин топиш» воситаси бўлиб қолган бўлса, шопоголизмни енгишга тайёрмисиз? Қани, буни биргаликда аниқлайлик ва шу ҳолатда нима қилиш кераклигини кўриб чиқайлик.
Мария ва унинг шкафи. Мария харидлар орқали ўзини яхши ҳис қилишга уринган, аммо бу ҳақиқий муаммоларни бартараф этмаган. Охир-оқибат, у ҳақиқий эҳтиёжларини қайта тиклади: у доимий равишда яқинлари билан мулоқот қилишга, ижод билан шуғулланишга қарор қилди.
Шопингнинг муаммо эканини қандай билиш мумкин?
Тасаввур қилинг, ҳаётингиз — бу кема. Баъзан кучли бўрон — кучли ҳис-туйғулар ва стресслар шопинг орқали енгилликка эришишга мажбур қилади. Лекин муаммо шундаки, бунинг эвазига бошқа нарсаларни йўқотяпмиз. Қачонки бу одатга айланиб, кундалик шошилинч эҳтиёжга айланса, шу жумладан:- Эмоционал харидлар. Кўпинча одамлар ўзларини яхши ҳис қилиш ёки кунни яхшилаш учун харид қиладилар. Масалан, Марина: «Ҳар сафар кун мен хоҳлагандек ўтмаса, ўзимни тетик ҳис қилиш учун дўконга бораман», деб айтган. Аммо натижада бу харидлар шкафда қолади, ва ҳеч қандай муаммони ҳал қилмайди.
- Доимий айбдорлик ҳисси. Хариддан кейин ўзингизни ёмон ҳис қиласиз. Масалан, Антон ҳар гал қиммат гаджет сотиб олганда айбдорлик ҳисси ва маблағдан безовталанади. Бу одатда шопинг билан муаммони тўғридан-тўғри ҳал қилишга ҳаракат қилинганда учрайди.
- Кераксиз буюмларни тўплаш. Агар уйингизда қўлланилмайдиган буюмлар кўпайиб кетган бўлса, бу шопоголизм белгиси бўлиши мумкин.
Онлайн-шопинг ва Мариянинг шкафи
Онлайн-шопингнинг замонавий ҳаётимиздаги ўрни катта. Масалан, Анастасия ўзини турли буюмларни "керак бўлганда харид қилиб" қўйишга ўргатган, аммо натижада у ўз ҳаётидаги камчиликларни шу йўл билан тўлдиришга уринар эди.Мария ва унинг шкафи. Мария харидлар орқали ўзини яхши ҳис қилишга уринган, аммо бу ҳақиқий муаммоларни бартараф этмаган. Охир-оқибат, у ҳақиқий эҳтиёжларини қайта тиклади: у доимий равишда яқинлари билан мулоқот қилишга, ижод билан шуғулланишга қарор қилди.
Шопингга тобелик нима учун жозибали?
Маркетплейслар орқали шопинг қилишга барчага қулай. Масалан, Олег вақтини ўтказиш учун маркетплейсларга кириб, ахамиятсиз буюмларни сотиб олишга ўрганган, аммо бу унинг ҳаётидаги камчиликни аниқлаб бермаган.Шопоголизмни енгиш бўйича қадамлар
- Саволлар беринг. Ўзингизга нима учун буни сотиб олишни хоҳлаётганингизни сўранг.
- Альтернатив рўйхат тузинг. Шопинг ўрнига қайси фаолият сизга ёқиши мумкинлигини ўйлаб кўринг.
- Харажатлар кундалигини олиб боринг. Бу орқали харидларнинг асосий сабабини тушуниш осон бўлади.
- Ёрдам қидиринг. Шопоголизмни енгиш учун психолог билан маслаҳатлашиш ҳам ёрдам беради.